Alergia na pyłki, czyli oczy pieką i swędzą, z nosa cieknie (to nie przeziębienie)

• Alergia na pyłki może skutecznie utrudnić życie. Niestety pojawić się może w każdym wieku. Liczba alergików wziewnych podwaja się co około 20 lat.
• Alergię na pyłki diagnozuje się najczęściej na podstawie testów skórnych. Najczęściej uczulają pyłki traw, drzew (w tym brzozy), chwastów.
• Objawami alergii wziewnej są m.in. katar sienny i zaczerwienione, swędzące spojówki. W większości przypadków leczy się objawy, jednak niektóre alergie wziewne można leczyć przez odczulanie.

Alergia na pyłki

Alergia na pyłki, nazywana też alergią wziewną, może pojawić się w każdym wieku, bywa, że z czasem nasila się lub nawet słabnie. Alergia na pyłki jest nieprawidłową reakcją układu odpornościowego na alergen – w tym przypadku pyłki roślin. To, jak zareaguje organizm na kontakt z alergenem, zależy od wielu czynników: rodzaju, ilości alergenu, ale też... pogody. Jeśli np. w szczycie kwitnienia traw, pogoda będzie deszczowa, objawy będą nieco łagodniejsze niż w słoneczny ciepły dzień. 

Zdrowej osobie pyłki nie zrobią krzywdy, alergika mogą wyłączyć z normalnego funkcjonowania. Na szczęście skutki uczulenia na pyłki można łagodzić, alergię można leczyć, ale jest to proces długotrwały i wymagający ogromnej wiedzy medycznej.

Statystyki mówią, że liczba alergików podwaja się co około 20 lat. Nie bez znaczenia są tu czynniki środowiskowe. Związki siarki i azotu, które zanieczyszczają powietrze, uszkadzają nasz układ immunologiczny. Ułatwiają przenikanie alergenów przez błonę śluzową nosa, gardła i oskrzeli. Stajemy się bardziej podatni na reakcje alergiczne.

Alergia na pyłki: co uczula?

W alergii wziewnej uczulać mogą trawy, drzewa, roztocza kurzu domowego. Alergię wziewną powodować mogą także grzyby, sierść zwierząt (np. kotów lub psów), pleśń, lateks, wełna czy pierze. 

Alergię na pyłki najczęściej powodują:

• trawy. Są przyczyną ponad 80-90 proc. przypadków alergii na pyłki w naszej strefie klimatycznej, mają długi sezon pylenia: trawy pylą od maja do września.
• brzoza. Pyli od kwietnia do maja, mocno daje się we znaki alergikom.
• drzewa, takie jak: leszczyna, olsza, topola, dąb, sosna. W zależności od gatunku pylą od późnej zimy do końca wiosny.
• babka. Pyli od maja do września, szczyt pylenia przypada na sierpień.
• szczaw. Jego pyłki unoszą się w powietrzu od maja do sierpnia/września.
• pokrzywa pyli od maja do września, ale rzadko uczula, mimo wysokiego stężenia pyłków w powietrzu (szczególnie latem).
• komosa. Ten pospolity chwast pyli od czerwca do września, ale nie daje silnych objawów uczulenia.
• bylica. Sezon pylenia tego chwastu to lipiec i sierpień.
• ambrozja to kolejny chwast, ambrozja pyli od połowy sierpnia do września.

Uczulenie na pyłki a alergia krzyżowa

Uczulenie na pyłki może prowadzić do alergicznej reakcji krzyżowej. Dzieje się tak, kiedy osoba uczulona na pyłki roślin wykazuje objawy alergii po zjedzeniu konkretnych pokarmów. Przykładem może być np. uczulenie na pyłki brzozy, który to alergen reaguje krzyżowo np. z jabłkiem.

Objawy alergii na pyłki

Alergia wziewna to nie tylko kichanie. Alergik może mieć nieżyt nosa, przekrwione, swędzące oczy, ale też problemy z koncentracją czy zaburzenia snu. Do najczęstszych objawów alergii na pyłki należą:

• kichanie
• wodnisty katar
• uciążliwe, wielokrotne kichanie
• drapanie w gardle
• przekrwione, łzawiące i szczypiące oczy
• kaszel, napadowy, niekiedy prowadzący do wymiotów
• świszczący oddech
• uczucie rozbicia
• problemy ze snem
• nadwrażliwość na światło
• częste długotrwałe infekcje dróg oddechowych
• brak gorączki przy infekcjach
• rzadziej biegunki i wymioty o nieznanych przyczynach.

Leczenie alergii na pyłki

Nieleczona alergia na pyłki może się pogłębiać i prowadzić w konsekwencji do astmy oskrzelowej. Konieczna jest diagnoza i znalezienie przyczyny uczulenia. Alergen, czyli substancję, która nas uczula, diagnozuje się na podstawie testów na alergię. Powszechnie stosowaną metodą są testy skórne. U małych dzieci wykonuje się tzw. panel pediatryczny z krwi. Jednak często zdarza się, że nie daje od odpowiedzi, co uczula.

W testach skornych nanosi się niewielkie ilości alergenu na skórę, najczęściej za pomocą "blaszki", która delikatnie ściera naskórek i opisuje na skórze, jaka substancja została naniesiona w danym miejscu. Następnie sprawdza się, w którym miejscu pojawiło się zaczerwienienie, wysypka, lub inne alergiczne zmiany skórne. 

Jakie leki na alergię na pyłki?

Kiedy wiemy, że cierpimy na alergię wziewną, z pomocą przychodzą nam przepisane przez lekarza leki na alergię:

• przeciwhistaminowe – zawierają  cetyryzynę lub loratadynę. Ich celem jest ograniczenie wydzielania histaminy, która odpowiada za reakcję alergiczne. W przypadku sezonowej alergii warto znać kalendarz pylenia, aby rozpocząć przyjmowanie leku jeszcze przed sezonem;
• kromony – podaje się je miejscowo do nosa lub oczu. Ograniczają obrzęk śluzówki, przez co ułatwiają oddychanie i zmniejszają skutki alergii, jak kichanie czy swędzenie. Istnieją także kromony doustne, podaje się je w przypadku alergii pokarmowych;
• kortykosteroidy. Są to sterydy, które bardzo skutecznie blokują reakcję alergiczną. Obecnie używa się ich nie tylko do nosa, ale też w formie leków do inhalacji lub wziewnych aerozoli czy dysków.  Dzięki niewielkiemu stężeniu uważa się je za w pełni bezpieczne. Stosuje się je także w leczeniu astmy.

Alergia na pyłki – odczulanie

Odczulanie to najskuteczniejsza ze znanych medycynie metod leczenia alergii. Immunoterapia alergenowa, bo tak fachowo nazywa się odczulanie, nie jest niestety dla wszystkich. Można odczulić dorosłych i dzieci powyżej 5 roku życia, istnieją też przeciwskazania, które alergolog musi wykluczyć, przed rozpoczęciem terapii. Nie na każdy alergen działa odczulanie.

Alergolog na podstawie badań serologicznych, przebiegu reakcji i wcześniejszego leczenia może zaproponować odczulanie. Zabieg ten wiąże się z kosztami, a proces trwa minimum trzy lata. 

Zastrzyk można podać tylko w gabinecie alergologa, pod jego ścisłą kontrolą. Wiąże się bowiem z pewnym ryzykiem, od wystąpienia objawów alergicznych aż po wstrząs anafilaktyczny, który jest stanem zagrażającym życiu. Początkowo szczepionki podaje się w odstępie tygodnia do dwóch, po kilku miesiącach zmniejsza się częstotliwość i lekarza trzeba odwiedzić co cztery do sześciu tygodni.

Alternatywą jest odczulanie doustne. Preparat przyjmuje się częściej w mniejszym stężeniu. Metoda ma wielu zwolenników, ze względu na łatwość podania, brak zastrzyku i skuteczność. Można stosować ją już u dzieci. Dotychczasowe badania wskazują, że metoda daje długotrwałe efekty i nie wywołuje poważnych skutków ubocznych, jeśli jest stosowana ściśle wg. wskazań lekarza. Jest jednak dużo droższa od odczulania w zastrzykach, miesięczny koszt odczulania doustnego to wydatek rzędu 300 zł.

Kalendarz pylenia

Warto pamiętać, że nie w całym kraju kalendarz pylenia prezentuje się tak samo. Najwcześniej na sezonowe alergie są narażeni mieszkańcy najcieplejszych obszarów Polski, a więc województw: lubuskiego, dolnośląskiego i opolskiego. W drugiej kolejności: od zachodniopomorskiego ukośnie aż do podkarpackiego, bez krańców wysokogórskich. 

Następnie województw centralnych, a na końcu najzimniejszych rejonów na wschodzie kraju. Różnica w kalendarzu pylenia między Wrocławiem a Białymstokiem, może wynieść nawet do trzech tygodni. Jeśli cierpisz na alergię na pyłki, powinieneś sprawdzać w aktualnym kalendarzu pylenia, co akurat pyli. To pomoże ci kontrolować swoją alergię, unikać spacerów w szczycie pylenia, dzięki czemu złagodzisz objawy uczulenia na pyłki. Wg kalendarza pylenia będziesz też brać leki na alergię (zgodnie z zaleceniami alergologa).

źródła: acaai.org, pacjent.gov.pl. strefaalergii.pl, mp.pl