21 tydzień ciąży

– To moment, w którym warto pomyśleć o edukacji przedporodowej. Dziś na popularności zyskują szkoły rodzenia online – mówi o 21 tygodniu ciąży mgr Anna Norejko, położna i masażystka. Podczas zajęć przygotowujących do porodu nauczysz się oddechu, który przyniesie ulgę w bólu, prawidłowej pielęgnacji noworodka czy przygotujesz się do karmienia piersią.

21 tydzień ciąży: który to miesiąc?

21 tydzień to 5 miesiąc ciąży, czyli połowa drugiego trymestru. Do porodu zostało jeszcze 19 tygodni. Pamiętaj – przeliczając tygodnie ciąży na miesiące, należy liczyć tylko ukończone miesiące ciąży. Jeśli masz z tym kłopot, skorzystaj z naszej ściągi i sprawdź, jak przeliczać tygodnie na miesiące i trymestry ciąży.

Jak rozwija się płód w 21 tygodniu ciąży?

W 21 tygodniu ciąży płód mierzy ok. 18-25 cm i waży ok. 280-360 g. Czasem waga dziecka w 21 tygodniu ciąży może sięgać nawet 400 czy 500 g – to normalne i nie ma powodów do obaw.

21 tydzień ciąży to czas, w którym delikatne chrząstki układu kostnego twardnieją i zamieniają się w kości, a nóżki i rączki mają odpowiednie proporcje.

W 21 tygodniu układ nerwowy płodu stale się rozwija, dzięki czemu ruchy dziecka są coraz lepiej skoordynowane. Płód ma dużo miejsca, więc przez większość czasu nie może usiedzieć spokojnie. Ułożenie dziecka w 21 tygodniu ciąży często się zmienia – możesz to poczuć! Dodatkowo jego rytm dnia zaczyna się zmieniać i pojawią się stałe pory snu.

Do płodu dociera coraz więcej odgłosów – zarówno te dobiegające z ciała mamy (jak np. dźwięki towarzyszące pacy jelit czy bicie serca), jak i te z zewnątrz. Dziecko zaczyna je rozpoznawać i odróżniać. Przyjemne dźwięki działają na nie kojąco i uspokajająco, a nieprzyjemne wywołują drżenie ciała i przyspieszają bicie serca.

Bicie serca staje się na tyle głośne, że lekarz może je usłyszeć poprzez stetoskop, jednak odróżnienie rytmu serca płodu od rytmu serca ciężarnej na tym etapie może być jeszcze trudne. Tętno dziecka wynosi nawet 160 uderzeń na minutę, czyli jest dwa razy szybsze od tętna dorosłego.

21 tydzień ciąży to czas, kiedy na języku tworzą się kubki smakowe, dzięki czemu płód coraz lepiej wyczuwa i rozróżnia smak wód płodowych, który zmienia się w zależności od tego, co zje przyszła mama.

21 tydzień ciąży: objawy i dolegliwości

W 21 tygodniu ciąży mogą pojawić się:

• Skurcze Braxtona-Hicksa. 21 tydzień ciąży to czas, w którym mogą zacząć się pojawiać skurcze Braxtona-Hicksa, czyli skurcze przepowiadające wywołane napinaniem się mięśnia macicy. Skurczom przepowiadającym nie towarzyszą żadne dodatkowe objawy (takie jak odejście wód płodowych) ani uczucie rozpierania czy ból brzucha i pleców.
• Obrzęki. Powiększająca się macica uciska naczynia żylne w jamie brzusznej, przez co krew krąży wolniej niż przed ciążą. To z kolei prowadzi do powstawania obrzęków. W celu zmniejszenia obrzęków warto pić dużo wody i odpoczywać z uniesionymi nogami.
• Sucha i swędząca skóra. Rozciągająca się skóra szybko staje się sucha i swędząca. Warto wprowadzić do codziennej pielęgnacji balsam silnie nawilżający, który zapobiegnie nadmiernej utracie wody i zmniejszy świąd. UWAGA: uciążliwy świąd skóry może być też objawem groźnej cholestazy ciążowej, dlatego koniecznie informuj lekarza o tym fakcie. Gdy pojawi się wysypka, także należy skontaktować się lekarzem – czerwone krosty w ciąży mogą być objawem pokrzywki ciążowej.
• Rozstępy. Skóra na brzuchu zaczyna się rozciągać i mogą pojawić się pierwsze rozstępy. To, czy się pojawią, zależy od predyspozycji ciężarnej i uwarunkowań genetycznych. Niektóre kobiety przez całą ciążę pielęgnują skórę brzucha, stosują olejki i balsamy przeciwko rozstępom, a czerwone kreski i tak się pojawiają. Inne nie używają żadnych specjalistycznych kosmetyków, a rozstępy u nich nie występują.

Jeśli do tej pory byłaś bardzo aktywna, 21 tydzień ciąży to czas, w którym warto nieco zwolnić i odpocząć. Powiększająca się macica przesuwa środek ciężkości, co może spowodować ból pleców, szczególnie bóle w krzyżu. Dobrym pomysłem jest praktyka jogi w ciągi – ćwiczenia wzmocnią ciało i przyniosą ulgę w bólu, a co najważniejsze, w drugim trymestrze są bezpieczne nawet dla kobiet, które nigdy wcześniej nie praktykowały jogi.

21 tydzień ciąży: lista badań

Badania, które należy wykonać w 21 tygodniu ciąży (a nie później niż w 26 tygodniu ciąży) to:

• badanie ogólne moczu
• badanie poziomu glukozy we krwi w celu wykrycia ryzyka cukrzycy ciążowej
• badanie na obecność przeciwciał anty-Rh (dotyczy kobiet z Rh ujemnym)
• badanie w kierunku toksoplazmozy (zaleca się, by badanie to przeprowadzać trzykrotnie: w pierwszym trymestrze, w połowie ciąży i po 36 tygodniu ciąży).

Jednak najważniejszym badaniem na tym etapie ciąży jest USG połówkowe.

21 tydzień ciąży: USG połówkowe

21 tydzień ciąży to dobry moment na zrobienie jednego z obowiązkowych badań – USG połówkowego. USG połówkowe to jedno z najważniejszych badań w ciąży. Podczas badania lekarz może określić wielkość dziecka, ocenić ilość płynu owodniowego oraz budowę i lokalizację łożyska.

USG połówkowe w 21 tygodniu ciąży to również dobry moment na poznanie płci dziecka. Przyjmuje się, że płeć można poznać wcześniej, nawet ok. 12 tygodnia ciąży, jednak wiele zależy od doświadczenia lekarza, jakości i dokładności ultrasonografu czy ułożenia płodu. Zdarza się jednak, że podczas badania dziecko będzie ułożone w pozycji uniemożliwiającej określenie płci. 21 tydzień ciąży to zwykle moment, w którym jest to już możliwe.

Jak wygląda płód w 21 tygodniu ciąży? USG 3D

Poza tradycyjnym badaniem USG możesz się zdecydować na badanie USG 3D lub 4D. Te badania dają o wiele dokładniejsze wyniki niż klasyczne badanie USG 2D. Podczas USG 3D obraz jest statyczny, a 4D to film.

Na poniższym filmie możesz zobaczyć, jak wygląda dziecko w 21 tygodniu ciąży. Obraz jest na tyle dokładny, że widać, jak płód ziewa czy wkłada do buzi paluszek:

Jak wygląda brzuch w 21 tygodniu ciąży?

Chociaż w 21 tygodniu ciąży większość przyszłych mam zauważa uwypuklający się brzuszek, nie wszyscy mogą go dostrzec – u niektórych kobiet krągłości pojawiają się dopiero w drugiej połowie ciąży. Jeśli brzuszek jest już widoczny, może zacząć przeszkadzać w spaniu.

W 21 tygodniu ciąży waga matki jest wyższa niż przed ciążą. Od początku ciąży przyszła mama powinna już przytyć ok. 5 kg (wszystko jednak zależy od wagi przed ciążą i BMI). Jeśli przytyła mniej niż 4 kg, powinna zwiększyć liczbę kalorii spożywanych w ciągu dnia – w czasie ciąży kobieta tyje ok. pół kilograma tygodniowo. Przyjmuje się, że w sumie ciężarna powinna przytyć ok. 14 kilogramów, choć dokładna liczba zależy od wagi sprzed ciąży oraz predyspozycji genetycznych.

21 tydzień ciąży: brzuch

Zobacz na poniższej grafice, jak może wyglądać brzuch w 21 tygodniu ciąży:

21 tydzień ciąży: skonsultuj się z położną środowiskową

Opieka położnej środowiskowej przysługuje w ramach podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) i jest bezpłatna. Położna środowiskowa opiekuje się kobietami w ciąży:

• od 21 do 31 tygodnia ciąży – 1 raz w tygodniu, maksymalnie 10 wizyt
• od 32 tygodnia ciąży do porodu – 2 razy w tygodniu maksymalnie 16 wizyt.

21 tydzień ciąży to zatem odpowiedni czas na pierwszą konsultację. By skorzystać z usług położnej, musisz wypełnić odpowiednią deklarację. Możesz zdecydować się na współpracę z położną ze swojej przychodni lub każdej innej, która ma podpisaną umowę z NFZ i zatrudnia położną środowiskową. Deklarację możesz złożyć przez Internetowe Konto Pacjenta lub bezpośrednio w przychodni.

Opieka położnej środowiskowej polega na rozpoznaniu i konsultacji ewentualnych problemów zdrowotnych, realizacji świadczeń profilaktycznych i edukacji przygotowującej do porodu. Położna może również pomóc ci przygotować plan porodu.

Konsultacja: mgr Anna Norejko – położna i masażystka, laureatka nagrody Orły Medycyny 2019, właścicielka Internetowej Szkoły Rodzenia.

Źródła: pacjent.gov.pl, mp.pl, nhs.uk, ptgin.pl, my.clevelandclinic.org