Alergia skórna u dzieci i dorosłych daje różne objawy: jak ją rozpoznać i leczyć?

• Alergia skórna to ogólna nazwa dla szeregu zmian skórnych, które pojawiają się, gdy układ odpornościowy reaguje na alergen.
• Do alergii skórnej zaliczają się m.in. wyprysk, pokrzywka, atopowe zapalenie skóry, obrzęk naczynioruchowy.
• Alergię skórną mogą wywołać alergeny wziewne, pokarmowe, iniekcyjne, kontaktowe.

Alergia skórna

Alergia skórna występuje wtedy, gdy układ odpornościowy reaguje na coś, co zwykle jest nieszkodliwe i objawia się to podrażnieniem naskórka i zmianami skórnymi. Mówimy wtedy o reakcji alergicznej na czynnik uczulający (alergen). Na skórze może pojawić się zaczerwienie, wysypka, pokrzywka. W przebiegu alergii skórnej skóra może być też obrzęknięta, zaczerwieniona, często występuję świąd i pieczenie.

Alergia skórna: przyczyny

Jest wiele alergenów, które mogą wywołać alergię skórną. Reakcja alergiczna na skórze może wystąpić np. w wyniku kontaktu z alergenami pokarmowymi, kontaktowymi, a nawet lekami, słońcem, zimnem, niklem czy hybrydowym lakierem do paznokci. Uczulać może niemal wszystko.

Rodzaje alergii skórnych

Najbardziej powszechne reakcje alergiczne skóry to:

• Atopowe zapalenie skóry, (AZS) potocznie zwane wypryskiem alergicznym lub egzemą. AZS to najczęściej występująca choroba alergiczna skóry u dzieci, u dorosłych zdarza się rzadziej. Objawy atopowego zapalenia skóry to podrażnienie, świąd, suchość. AZS można odziedziczyć po rodzicach, wywołują go bowiem zarówno czynniki genetyczne, jak i środowiskowe. Atopowe zapalenie skóry może występować razem z astmą, alergią pokarmową czy alergią wziewną. AZS to trudna choroba, powodująca uciążliwe objawy. Łatwo też o jej zaostrzenie, np. poprzez kontakt z niektórymi pokarmami i kosmetykami, ale do pogorszenia dochodzi także wskutek stresu, przebywania na zimnym lub suchym powietrzu. 
• Pokrzywka ma postać wypukłych guzków na skórze, które powstają w wyniku reakcji alergicznej. To bardzo częsta postać alergii skórnej. Mogą ją wywołać alergeny kontaktowe, wziewne, pokarmowe (np. przy uczuleniu na gluten). Pokrzywka może pojawić się także wskutek alergii iniekcyjnej, np. przy uczuleniu na leki lub jad owadów.
• Wyprysk kontaktowy (egzema), czyli potocznie alergia kontaktowa, to reakcja alergiczna na kontakt skóry z substancją, która nas uczula lub podrażnia. Może pojawić się wysypka, grudki, czerwone plamy, skóra może się łuszczyć i swędzieć, Alergiczny wyprysk kontaktowy może pojawić się np. wskutek uczulenia na jakąś roślinę, nikiel, chrom, konserwanty w kosmetykach i wiele innych czynników.
• Obrzęk naczynioruchowy powstaje głęboko w skórze, zwykle na powiekach, w ustach, gardle. Często towarzyszy mu pokrzywka. Może zagrażać życiu.

Alergia skórna to także różnego rodzaju plamice, reakcje liszajowate, rumień guzowaty. 

Objawy alergii skórnej

Objawy alergii skórnej zależą  od rodzaju reakcji alergicznej: 

• wyprysk – swędząca, łuszcząca się, czerwona, sucha wysypka, najczęściej umiejscowiona na twarzy, dłoniach, pod łokciami i kolanami. Czasami sączy się z niego bezbarwny płyn.
• wyprysk kontaktowy – swędząca i bolesna wysypka, może mieć postać guzków i/lub pęcherzy. Pojawia się od razu po kontakcie z alergenem lub nawet po kilku dniach. 
• pokrzywka – wypukłe, płaskie, swędzące guzki, czasami bolesne. Pokrzywka wymaga uważnej obserwacji, może bowiem oznaczać poważną reakcję alergiczną.
• obrzęk naczynioruchowy – opuchlizna i obrzęk, które mogą być niebezpieczne, szczególnie jeśli zlokalizowane są w jamie ustnej (język) lub w gardle, ponieważ mogą utrudniać oddychanie. Wymagają pilnej wizyty na SOR-ze.

Jak wygląda alergia skórna (zdjęcia)

Poniżej znajdziesz przykładowe zdjęcia różnych rodzajów alergii skórnej :

Alergia skórna u niemowlaka – zdjęcie

Niemowlęta często manifestują alergię poprzez skórę. Najczęściej są to zmiany w obrębie twarzy (czerwone policzki), w zgięciach łokci i kolan, za uszami. U niemowląt często mamy do czynienia z atopowym zapaleniem skóry.

Alergia skórna na plecach – zdjęcie

Takie zmiany alergiczne na plecach mogą być m.in. reakcją na kosmetyki, fotouczuleniem (kiedy alergię wywoła kontakt substancji z promieniami słonecznymi), barwniki w tkaninach, leki.

Pokrzywka – zdjęcie

Na zdjęciu pokrzywki widać charakterystyczne dla tego rodzaju alergii skórnej zaczerwienie, plamy i wypukłe guzki:

Zdjęcie alergii kontaktowej (wyprysku alergicznego)

Na poniższych zdjęciach widać wyprysk alergiczny, w tym przypadku kontaktowy: łuszcząca się, zaczerwieniona, sucha skóra oraz (drugie zdjęcie) grudki:

Kiedy iść do lekarza z alergią skórną?

Objawy alergii skórnej mogą być oznaką ciężkiej reakcji alergicznej organizmu, dlatego niezwłocznie zadzwoń na pogotowie lub jedź na SOR, jeśli:

• masz problemy z oddychaniem
• pokrzywka objęła całe ciało.

Do lekarza idź, jeśli:

• wysypka nie schodzi po 2-3 tygodniach
• objawy nie łagodnieją
• zmiany skórne zaczynają krwawić, dostrzegasz ropną wydzielinę 
• wcześniej nie miałaś takich reakcji, nie wiesz, co mogło spowodować uczulenie.

Testy na alergię skórną

W diagnostyce alergii skórnej pomocne mogą być testy na alergie:

• skórne testy punktowe (STP) – stosowane m.in. w podejrzeniu atopowego zapalenia skóry, alergii na leki, alergii wziewnej (uczulenia na pyłki roślin, roztocze kurzu domowego, alergii na kota lub psa);
• naskórkowe testy płatkowe (NTP) – wykorzystywane przede wszystkim w diagnostyce wyprysku kontaktowego
• badania z krwi – służą do oznaczenia przeciwciał IgE we krwi. 

Leczenie alergii skórnej

Leczenie alergii skórnej zależy od jej objawów i od alergenu, który ją wywołał. Lekarz na pewno zaleci jednak unikanie alergenu i używanie hipoalergicznych kosmetyków.

Najprawdopodobniej przepisze też leki na alergię: maści, kremy lub inne leki (antyhistaminowe, kortykosteroidy), żeby złagodzić świąd, ból czy obrzęk lub przyspieszyć gojenie. W przypadku nadkażonych zmian skórnych nie obędzie się bez antybiotyku, np.  w maści. 

Jeśli ty lub twoje dziecko cierpicie na alergię skórną, pamiętaj o następujących zasadach postępowania:

• unikaj pocierania, drapania lub szorowania skóry
• kilka razy dziennie nawilżaj skórę delikatną maścią lub balsamem, bez alkoholu, substancji zapachowych ani barwników
• użyj balsamu po kąpieli na wilgotną skórę
• nie bierz długich i gorących kąpieli – postaw na krótkie prysznice lub kąpie w letniej wodzie
• unikaj noszenia wełnianej odzieży.

źródła: mp.pl, intermountainhealthcare.org, acaai.org