Dziecko zgrzyta w nocy zębami? To nie muszą być robaki, ale nie wolno ci tego ignorować

• Zgrzytanie zębami u dzieci polega na niezwykle silnym zaciskaniu zębów, głównie w nocy, czego skutkiem może być, między innymi, uszkodzenie szkliwa.
• Szacuje się, że aż 20-50 procent dzieci zgrzyta zębami. Ale bruksizm to nie tylko przypadłość maluchów. Problem dotyczy około 10 procent ogółu populacji. 
• Psychoterapia, fizjoterapia, aparat i szyna - oto, jak można leczyć zgrzytanie zębami u dzieci. 

Zgrzytanie zębami u dzieci to przypadłość, która występuje głównie w nocy, choć zdarza się, że dziecko zgrzyta czasem również w ciągu dnia – na przykład kiedy ogląda bajkę lub jest mocno pochłonięte innym zajęciem. Tak samo jak w nocy, jest tego zupełnie nieświadome, zgrzytanie zębami jest bowiem odruchem mimowolnym. To, że dziecko zgrzyta zębami, słyszymy dopiero my – rodzice – kiedy ono śpi. Również dentysta jest w stanie to zauważyć, ponieważ zęby dziecka, które zgrzyta, mają często (choć nie zawsze) wytarte powierzchnie. 

Zgrzytanie zębami u dziecka – objawy

Bruksizm to patologiczne tarcie zębami żuchwy o zęby szczęki. Objawia się przede wszystkim zgrzytaniem, stukaniem zębami oraz zaciskaniem szczęk, ale nie tylko. Jest to złożony problem i pociąga za sobą wiele innych objawów, takich jak:

• zaburzenia w obrębie zębów – nadmierne ich ścieranie, rozchwianie, a nawet pękanie, krwawienie dziąseł, stany zapalne dziąseł, uszkodzenie szkliwa,
• przygryzanie języka i policzków, 
• zdeformowany język – po bokach odciska się kształt zębów,
• ból oraz zaburzenia w funkcjonowaniu stawu skroniowo-żuchwowego, przerost mięśni żwaczy,
• niemożność szerokiego otwarcia ust,
• ból w okolicy oczu, zaburzenia widzenia,
• bóle karku, a nawet kręgosłupa,
• bóle głowy, ucha, zaburzenia równowagi, zaburzenia słuchu,
• nieefektywny sen, uczucie rozbicia w ciągu dnia, rozkojarzenie.

Jakie są przyczyny zgrzytania zębami?

Przyczyny bruksizmu nie są do końca jasne. Podejrzewa się, że zgrzytanie zębami może być spowodowane:

• wadami zgryzu;
• czynnikami miejscowymi – to tak zwane zaburzenia zgryzowo-zwarciowe. U dzieci są one przejściowe, związane z wyrastaniem nowych zębów i zmianami w całym układzie zębowym. Często między 6. a 7. rokiem życia (kiedy rozpoczyna się wymiana uzębienia na stałe) występuje przemijające zgrzytanie fizjologiczne;
• chrapaniem, bezdechem sennym, oddychaniem buzią - zwężone drogi oddechowe mogą przyczyniać się do tego, że dziecko oddychając, wysuwa żuchwę do przodu aby ułatwić sobie oddychanie, a wtedy zęby ocierają się o siebie;
• niedojrzałością układu mięśniowo-nerwowego;
• zaburzeniami i problemami emocjonalnymi, stresem (związanym choćby z rozpoczęciem przedszkola, szkoły). Aż 30-60 procent bruksizmu związana jest właśnie ze stresem;
• chorobami psychicznymi jak schizofrenia;
• lekami psychotropowymi;
• zaburzeniami neurologiczne – ADHD, mózgowe porażenie dziecięce, autyzm;
• chorobami endokrynologicznymi;
• alergiami;
• niedoborami witamin;
• refluksem;
• narażeniem na dym tytoniowy.

Zważywszy na to, że objawy bruksizmu często ustępują u dzieci samoistnie, najbardziej prawdopodobną przyczyną zgrzytania zębami wydaje się niedojrzałość układu nerwowo-mięśniowego, a także czynniki miejscowe.

Czy dziecko, które zgrzyta zębami, może mieć robaki?

Na pewno spotkałaś się z poglądem, że zgrzytanie zębami u dzieci w nocy jest objawem robaczycy. Coś w tym jest, jednak to nie jest tak, że pasożyty powodują zgrzytanie zębami. Człowiek, a szczególnie dziecko, które zarażone jest pasożytami, przede wszystkim owsikami, staje się bardzo niespokojne, nadpobudliwe, odczuwa świąd w okolicy odbytu. Wszystko to sprawia mu tak duży dyskomfort, że „walczy” z nim na wszystkie możliwe sposoby, a jednym z nich może być właśnie zgrzytanie zębami.

Jednak odrobaczanie dziecka tylko dlatego, że zaczęło zgrzytać zębami w nocy, jest nadinterpretacją. Zgrzytanie zębami może mieć – jak napisaliśmy wyżej – wiele przyczyn. 

Zgrzytanie zębami u dziecka – leczenie

Nieleczony bruksizm może mieć poważne konsekwencje zdrowotne. Jeśli więc zaobserwowałaś, że twoje dziecko zgrzyta zębami w nocy, nie bagatelizuj tego i skonsultuj się z dentystą lub ortodontą. Podczas diagnostyki specjalista:

• oceni stan zębów, stopień ich ewentualnego starcia,
• weźmie pod uwagę objawy towarzyszące, czyli bóle szczęk, głowy.

W leczeniu zgrzytania zębami u dzieci stosuje się zwykle szynę relaksacyjną, która pokrywa łuk zębowy i tworzy dystans między górną a dolną szczęką, nie dopuszczając do ich stykania się. W ten sposób zęby i ich szkliwo chronione są przed ścieraniem i ubytkami. Należy jednak zauważyć, że szyna relaksacyjna nie leczy bruksizmu, a jedynie eliminuje jego skutki.

Natomiast leczenie tej przypadłości uzależnione powinno być od przyczyny. Pomocna tu może okazać się psychoterapia, zwłaszcza u dzieci bardzo wrażliwych, by nauczyły się, jak radzić sobie w stresujących sytuacjach. 

Warto także zadbać o higienę snu dziecka – pamiętaj o tym, by przed pójściem spać, maluch mógł się wyciszyć, ogranicz mu korzystanie z telewizora i internetu, przewietrz pokój, poczytaj książkę. 

W przypadku wad zgryzu ortodonta zaprojektuje odpowiedni aparat ortodontyczny, który ten zgryz prawidłowo ustawi i wymodeluje. Szybko wdrożone leczenie zgrzytania zębami u dziecka może przynieść znakomite efekty w krótkim czasie.

Czasem w leczeniu zgrzytania zębami sprawdza się fizjoterapia. Warto skonsultować się w tej kwestii z fizjoterapeutą specjalizującym się w terapii stawów skroniowo-żuchwowych. Manualne masaże, które niwelują napięcie w mięśniach, mogą okazać się strzałem w dziesiątkę.

Niektóre dzieci, z bardzo nasilonym bruksizmem, muszą mieć zalecone (przez lekarza neurologa) leczenie farmakologiczne polegające na przyjmowaniu leków z grupy benzodiazepin, czyli działających przeciwlękowo, uspokajająco i nasennie.