Młodzi rodzice wiedzą, że karmienie piersią nie jest usłane różami. Wstawanie w nocy sprawia, że każda godzina snu ma wagę złota. Jednak prawdziwe problemy zaczynają się dopiero wtedy, kiedy dziecko odmawia ssania piersi...
Brak apetytu u dziecka nie powinien stanowić powodu do paniki. Często obawy rodziców są nieuzasadnione. Zdarza się, że maluchy robią strajk głodowy, ale niekoniecznie świadczy to o chorobie. Trzeba na spokojnie poszukać przyczyny problemu.
Może okazać się, że powód jest dość błahy, chociaż niekiedy dziecko cierpi na poważniejszą chorobę. Dlatego nigdy nie bagatelizujcie pierwszych symptomów! Zanim ustalicie, co jest maluchowi, zastanówcie się, czy nie cierpi ono z powodu tak popularnych problemów, jak: alergia na mleko, nietolerancja laktozy, refluks żołądkowo-przełykowy czy kolka.
1. Alergia na mleko krowie Alergia na białka mleka krowiego, w skrócie CMA (ang. Cows' Milk Allergy) to jedna z najczęściej występujących alergii u maluchów. Ma ona charakter immunologiczny, a objawy mogą wystąpić nawet w ciągu kilku minut od podania pokarmu. Symptomy stanowią reakcję na zawarte w mleku proteiny.
Rozróżniamy dwa rodzaje alergii na białka mleka krowiego: zależną od IgE (bezpośrednią) i niezależną od IgE (o opóźnionych objawach). W przypadku tej pierwszej symptomy występują bardzo szybko, nawet po dwóch godzinach od podania pokarmu. Alergia o opóźnionych objawach daje o sobie znać z czasem – dwa, a nawet siedem dni po spożyciu mleka.
W diagnozowaniu CMA kluczową rolę odgrywa wnikliwa analiza historii żywienia. Często podobne przypadki alergii lub atopii można znaleźć w rodzinie. Należy wziąć pod uwagę sposób karmienia dziecka (piersią czy z butelki), moment odstawienia od piersi i wreszcie upodobania żywieniowe malca.
Warto również zrobić wywiad z osobami, które zajmowały się dzieckiem: z mamą, nianią, dziadkami. Żeby ułatwić sobie zadanie, można zapisywać powtarzające się symptomy na kartce. Dobrze jest również odnotować, jakie ilości jedzenia wywołują alergię.
W przypadku obu rodzajów alergii na mleko krowie dają się zauważyć liczne objawy skórne: wypryski i rumienie. Dodatkowo w przypadku alergii zależnej od IgE często występuje pokrzywka, obrzęk warg, twarzy i oczu, podczas kiedy w drugim przypadku może dojść do atopowego zapalenia skóry.
Dodatkowo trzeba liczyć się z licznymi objawami związanymi z układem pokarmowym Alergia zależna od IgE będzie przejawiać się obrzękiem warg, języka i podniebienia, świądem ust, bólem brzucha, nudnościami, wymiotami i biegunką. Natomiast alergia niezależna od IgE zaowocować może refluksem żołądkowo-przełykowym, luźnym stolcem, zaparciami, krwią lub śluzem w odchodach, bólem brzucha, zaczerwienieniem odbytu czy nawet zahamowaniem wzrostu. Alergię na mleko krowie należy zdiagnozować z udziałem lekarza specjalisty.
2. Choroba refluksowa przełyku
Choroba refluksowa przełyku to niestety dość powszechna dolegliwość wśród niemowlaków. Podczas jej przebiegu dochodzi do przejścia zawartości żołądka wzdłuż górnego odcinka przewodu pokarmowego. Jeżeli jednak pojawią się dodatkowe komplikacje, możemy się zastanowić, czy dziecko nie ma choroby zwanej refluksem żołądkowo-przełykowym, w skrócie GORD (ang. Gastroesophageal Reflux Disease).
Z pierwszymi objawami zazwyczaj mamy do czynienia zanim niemowlak skończy osiem tygodni, a blisko 90 proc. objawów występuje zanim dziecko ukończy pierwszy rok życia. Refluks żołądkowo-jelitowy przejawia się tym, że do przełyku cofają się kwas solny i enzymy trawienne. Powoduje to pieczenie, czyli zgagę, której towarzyszyć może uczucie ucisku, chrypka i chroniczny kaszel. To z kolei powoduje problemy z karmieniem. Zdarza się także, że refluks poprzedza zapalenie płuc.
Jeżeli podejrzewamy GORD u dziecka karmionego piersią, można zapytać w aptece o odpowiednie preparaty. Jeżeli to nie pomoże, lekarz powinien przepisać odpowiednie leki.
3. Kolka
Bolesne kolki dotykają 5 – 20 proc. noworodków. Przyczyny ich powstawania nie są do końca znane. Objawy mogą stanowić mieszankę mieszkankę tych występujących w przypdku GERD, alergii na mleko i zgagi. Ta bolesna przypadłość występuje nawet w pierwszym tygodniu życia i często utrzymuje się miesiącami. Maluszek cierpiący na kolkę dużo płacze, zwłaszcza wieczorami i w nocy, wygina brzuszek i podciąga nóżki.
Lekarz próbujący zdiagnozować kolkę nie tylko powinien zapytać o historię choroby dziecka, ale także – okres okołoporodowy i prenatalny. Należy poinformować go o szczegółach na temat żywienia dziecka, stolca, wymiotów, alergii, a także opowiedzieć mu, kiedy występuje zaostrzenie i złagodzenie poszczególnych objawów. W przypadku małego pacjenta można zastosować leczenie doustne. Jeżeli symptomy nie ustąpią, należy ponownie skonsultować się z lekarzem.
4. Nietolerancja na mleko
Laktoza jest dwucukrem występującym wyłącznie w mleku. Nietolerancja laktozy jest dość powszechna i może być dziedziczna, szczególnie wśród niektórych nacji, np. Latynosów. Ten problem rzadziej dotyka ludność z północnej Europy, gdzie symptomy mogą wystąpić nawet około piątego roku życia. Wcześniej objawy dają się zaobserwować u dzieci azjatyckich czy afro-karaibskich.
Na szczęście nietolerancja laktozy nie jest tak groźna jak alergia Mogą o niej świadczyć problemy żołądkowo-jelitowe, np. wzdęcia, wydzielanie gazów jelitowych, luźne stolce czy bóle brzucha. Nietolerancja laktozy występuje także wskutek uszkodzenia błony śluzowej jelit, co zazwyczaj stanowi konsekwencję przebytej infekcji.
Wrodzona nietolerancja laktozy, którą można zaobserwować już u niemowlaków w pierwszych tygodniach życia, to zjawisko dość rzadkie. Jej objaw stanowi biegunka, a konsekwencją mogą być problemy z karmieniem. Rodzice, którzy podejrzewają u swojego dziecka ten problem, powinni zasięgnąć porady lekarza.