Gryzak na ząbkowanie

Nie ma chyba rodzica niemowlaka, który nie ma w domu przynajmniej jednego gryzaka na ząbkowanie. Nic dziwnego, przygryzanie twardego przedmiotu przynosi rozpulchnionym dziąsłom dziecka chwilową ulgę w bólu wywołanym przez wyrzynające się zęby. W sklepach z akcesoriami dla dzieci, a nawet w aptekach, można znaleźć cały arsenał różnych gryzaków na ząbkowanie. Różnią się między sobą nie tylko kształtem, ale i materiałem, z którego są wykonane. 

Od kiedy gryzak dla dziecka?

Gryzaki można podawać dzieciom od momentu, kiedy zaczynają ząbkować. Zgodnie z kalendarzem ząbkowania dzieje się to zwykle między 4 a 6 miesiącem życia. Gryzaczki dla niemowlaków powinny mieć na opakowaniu odpowiednią informację o tym, od którego miesiąca życia można ich używać.

Wybierając gryzak dla niemowlaka, zawsze sprawdzaj, czy ma odpowiedni certyfikat bezpieczeństwa lub atest. Najbezpieczniejsze gryzaki dla niemowląt to te sprawdzonych producentów, możesz bowiem być spokojna, że są wykonane z odpowiednich materiałów i powstały z myślą o dzieciach z danej grupy wiekowej.

Jaki gryzak dla dziecka wybrać?

Przede wszystkim gryzak na ząbkowanie musi być w 100 proc. bezpieczny. Musi być odpowiednio duży, by dziecko się nim nie zadławiło, powinien mieć też odpowiednią twardość, tak by jego gryzienie lub żucie przynosiło ulgę w bólu dziąseł przy ząbkowaniu (oraz, oczywiście, by dziecko nie odgryzło jego fragmentu!). 

W sklepach znajdziesz gryzaki o różnym stopniu twardości, wykonane z różnych materiałów i o różnych kształtach, m.in. gryzaczki:

• drewniane
• silikonowe 
• ze szczoteczką do masowania dziąseł
• z wypustkami
• w kształcie smoczka
• do schładzania w lodówce.

Najlepsze gryzaki

Najlepiej kupić kilka gryzaków na ząbkowanie i sprawdzić, który najbardziej przypadnie maluchowi do gustu. Oprócz klasycznych gryzaków, które dziecku wygodnie trzymać w rączce, w sklepach można dostać też takie przyczepiane do ubrań (w ten sposób się nie zgubią!) lub kawałków materiału –  takie gryzako-szmatki czy śliniako-gryzaki często są bardzo lubiane przez dzieci. 

My polecamy szczególnie gryzaki, które można chłodzić w lodówce – zimno ma działanie dodatkowo uśmierzające ból.

Rodzaje gryzaków na ząbkowanie

Jak już wspomnieliśmy, gryzaczki dla niemowląt i dzieci mogą mieć różne kształty i mogą być wykonane z różnych materiałów. Poniżej opisaliśmy najpopularniejsze z nich. Przeczytaj i wybierz taki, który będzie najlepszy dla twojego dziecka:

Smoczek-gryzak

Smoczki na ząbkowanie wykonane są najczęściej z silikonu, podobnie jak smoczki uspokajające. Decydując się na podanie dziecku smoczka-gryzaka, pamiętaj, żeby regularnie sprawdzać, czy nie jest przegryziony. Jak w przypadku każdego gryzaka dla niemowlaka, musisz też regularnie go myć, by zapobiec namnażaniu się bakterii.

Gryzaki silikonowe

Gryzak silikonowy jest wykonany z bezpiecznego materiału, łatwy w utrzymaniu w czystości i ma odpowiednią twardość dla niemowlęcych dziąseł. Silikonowe gryzaki mogą mieć najróżniejsze kształty i wielkość. Wybór jest naprawdę duży, nie będziesz więc miała problemów ze znalezieniem takiego, który twoim zdaniem najlepiej posłuży twojemu dziecku. 

Drewniane gryzaki dla niemowląt

Bezpieczny drewniany gryzak dla dziecka jest odpowiednio wypolerowany, żeby nie skaleczyć dziąseł. Musi być wykonany z litego kawałka drewna i nie powinien być malowany. Szczególnie popularne są drewniane gryzaki dla niemowląt wykonane z drewna klonowego lub kauczuku. Drewnianych gryzaków nie można wyparzać i sterylizować, myje się je ciepłą wodą lub specjalnymi antybakteryjnymi płynami do butelek i smoczków lub zabawek. 

Gryzak do lodówki

Schłodzone gryzaki do lodówki przynoszą ulgę w bolesnym ząbkowaniu. Są to tzw. gryzaki wodne lub żelowe. Wkłada się je do lodówki (nigdy nie do zamrażarki!). Chłodzące gryzaki dla dzieci pomagają na ból i zmniejszają opuchliznę dziąseł.

Naturalny gryzak dla dziecka

Jako naturalny gryzak dla dziecka wymienia się też bursztyn na ząbkowanie, ale wykonana z niego biżuteria jest dla dziecka niebezpieczna: stosowanie korali i bransoletek z bursztynu u ząbkującego dziecka powoduje ryzyko uduszenia lub zadławienia. Z naturalnych gryzaków można więc polecić jedynie te drewniane, ale i te tylko pod warunkiem, że posiadają atest, a rodzic ma pewność, że nie pomalowano ich toksycznymi farbami.

Jednym z naturalnych sposobów na ząbkowanie jest podawanie dziecku jako gryzaka jedzenia do żucia lub przygryzania. Nie jest to jednak zalecane rozwiązanie, ponieważ nawet twarde jedzenie, jak skórka chleba czy marchew, może doprowadzić do zachłyśnięcia. O niebezpieczeństwie podawania mrożonych produktów spożywczych pisaliśmy wyżej.

Korale na ząbkowanie

Popularnością wśród mam cieszą się także korale na ząbkowanie, czy te bursztynowe, czy też drewniane lub silikonowe. Jak dowiodły badania m.in. francuskich naukowców, zakładanie niemowlęciu i małemu dziecku korali stanowi ryzyko zadławienia się małymi koralikami lub uduszenia, dlatego absolutnie nie powinno się tego robić. 

A co z koralami-gryzakami dla mam? Mają postać np. sznura drewnianych korali lub naszyjnika z silikonowym gryzakiem. Czy takie rozwiązanie jest pomocne dla ząbkującego dziecka i – przede wszystkim – czy jest bezpieczne? Jest to rozwiązanie na pewno lepsze od korali zakładanych dziecku, ponieważ maluch może je wkładać do buzi tylko pod czujnym okiem mamy. Jednak i takie korale na ząbkowanie muszą mieć odpowiedni atest, a nawet wtedy istnieje ryzyko przegryzienia sznurka i zadławienia się koralikiem. 

Bezpieczne gryzaki dla niemowląt

Aby mieć pewność, że gryzak, który podajesz dziecku, jest dla niego bezpieczny, kupuj tylko produkty sprawdzonych producentów, oznaczone odpowiednim atestem lub certyfikatem bezpieczeństwa. Szereg badań naukowych potwierdza, że gryzaki mogą zawierać potencjalnie toksyczne materiały. W plastikowych i drewnianych gryzakach (lakierowanych lub malowanych) znaleziono m.in. bisfenole (BPA, BPS), parabeny, ołów, formaldehyd, ftalany, PCW.

Polscy eksperci w swoim stanowisku dotyczącym bezpieczeństwa i skuteczności składników obecnych w środkach medycznych używanych podczas ząbkowania dziecka przestrzegają przed uleganiem modzie na "naturalne", alternatywne sposoby na bolesne ząbkowanie, w tym m.in. przed podawaniem dziecku mrożonych gryzaków i produktów spożywczych, które mogą spowodować szok termiczny i mechaniczne uszkodzenie błony śluzowej. Odradzają także bursztyn na ząbkowanie.

Jak dbać o gryzaki dla dzieci?

Ponieważ niemowlę wkłada gryzaczek do buzi, ma on styczność ze śliną. Jeśli nie będzie regularnie czyszczony, mogą rozwijać się na nim drobnoustroje. Brudny gryzak to prosta droga do aft, pleśniawek, stanów zapalnych jamy ustnej, ale też do problemów z brzuszkiem, w tym biegunki podczas ząbkowania. Jak więc dbać o czystość gryzaczków dla niemowląt?

Przed pierwszym użyciem przelej gryzak wrzątkiem. W zależności od materiału, z jakiego jest wykonany, możesz do umycia gryzaka użyć też delikatnego mydła niemowlęcego. Używany gryzak myj pod bieżącą wodą przynajmniej raz dziennie. Możesz też używać specjalnych płynów antybakteryjnych do mycia butelek niemowlęcych. Silikonowe gryzaki dla niemowląt można myć w zmywarce, sterylizować, wyparzać we wrzątku.

Co oprócz gryzaka na ząbkowanie?

Gryzaki są jednym z najpopularniejszych sposobów na bolesne ząbkowanie. Wśród sprawdzonych metod łagodzenia objawów ząbkowania specjaliści zalecają właśnie podawanie dziecku gryzaków (najlepiej schłodzonych!), a także:

• smarowanie dziąseł żelem lub maścią na ząbkowanie
• przemywanie dziąseł czystą wilgotną gazą
• masaż dziąseł palcem (koniecznie czystym!) lub ze specjalną silikonową nakładką na palec.

Rodzice w tym czasie podają też czasem dziecku środki przeciwbólowe, takie jak ibuprofen lub paracetamol, szczególnie w przypadku gorączki podczas ząbkowania. Wśród objawów ząbkowania rodzice wymieniają też m.in.:

• katar
• kaszel
• wysypkę.

Każda z tych nieprzyjemnych dolegliwości rzeczywiście może wystąpić podczas ząbkowania, pamiętaj jednak, że oprócz wysypki przy ząbkowaniu, pozostałe symptomy nie są przez lekarzy uważane jako naturalne podczas wyrzynania się pierwszych zębów. Mogą natomiast być oznaką rozwijającej się infekcji, dlatego warto skonsultować je z pediatrą.

Skąd się wzięły gryzaki?

Czas ząbkowania dziecka od zawsze był źródłem niepokoju dla rodziców. Z dostępnych współcześnie informacji można wywnioskować, że przynajmniej od XVII wieku rodzice szukali sposobów na przyniesienie ulgi swoim ząbkującym maluchom. Niestety wiele tych sposobów przynosiło więcej szkody niż pożytku, co – jak widać po popularności bursztynowych korali na ząbkowanie – pozostaje nadal aktualne. 

Historycznie rodzice na świecie stosowali jako gryzaki i sposoby na ból przy ząbkowaniu:

• suchą skórkę chleba
• gryzaki z drewna i kości zwierzęcych
• surową marchewkę i inne twarde warzywa
• woskowe świece do żucia
• laski lukrecji maczane w miodzie
• kostki cukru owinięte w materiał
• tkaninę zamoczoną w mocnym alkoholu
• przystawianie pijawek do dziąseł
• nakłuwanie dziąseł (co nie tylko było nieskuteczne, ale też w dobie słabej higieny prowadziło do zakażeń i śmiertelnych w skutkach infekcji!).

Największy lęk przed ząbkowaniem odczuwali prawdopodobnie rodzice z początku XIX wieku, kiedy to uważano, że to właśnie wyrzynanie się mleczaków odpowiada za wiele zgonów dzieci przed 2. rokiem życia. To wtedy wśród bogatych rodzin przyjął się zwyczaj obdarowywania dziecka grzechotką ze srebra z końcówką z naturalnego koralu, który służył jako gryzak i miał odpędzać złe moce.

Bibliografia:

• Taillefer A. i in.: Infants wearing teething necklaces. Arch Pediatr 2012 (19)
• Olczak-Kowalczyk D. i in.: Stanowisko polskich ekspertów dotyczące bezpieczeństwa i skuteczności składników obecnych w środkach medycznych używanych podczas ząbkowania dziecka, Nowa Stomatologia 2022 (27)
• Asimakopoulos AG, Elangovan M, Kannan K. Migration of Parabens, Bisphenols, Benzophenone-Type UV Filters, Triclosan, and Triclocarban from Teethers and Its Implications for Infant Exposure. Environ Sci Technol. 2016 (50)