• Katar przy ząbkowaniu może być znacznym dyskomfortem zarówno dla małego dziecka, jak i dla jego opiekunów. 
• Specjaliści są zdania, że katar nie jest bezpośrednio związany z samym ząbkowaniem, jednakże proces ten stwarza warunki do rozwoju infekcji w organizmie.
• Odpowiednia higiena nosa jest podstawą, jeśli chodzi o sposoby na katar przy ząbkowaniu.

Katar przy ząbkowaniu

Katar przy ząbkowaniu nie jest objawem wyrzynania się zębów mlecznych, może jednak być bardzo dokuczliwy. Nie dość, że dziecko cierpi z powodu obolałych dziąseł, to jeszcze nie może swobodnie oddychać, bo wydzielina z nosa zalewa mu nawet gardło. Czasem powoduje także kaszel podczas ząbkowania. Choć nie potwierdzono tego, że katar i kaszel przy ząbkowaniu są bezpośrednio związane z samym procesem wyrzynania się zębów, można jednak przyjąć, że w niektórych sytuacjach towarzyszący ząbkowaniu katar i niewielki wzrost temperatury są wywołane stanem zapalnym dziąseł wokół przebijającego się zęba. 

Katar przy ząbkowaniu nie jest wywołany przez zęby

Ząbkowanie trwa długo. Zaczyna się około 6. miesiąca życia dziecka (choć niektóre dzieci ząbkują jeszcze wcześniej), kiedy to w buzi pojawia się pierwszy mleczak, a trwa nawet do 36. miesiąca, czyli do momentu, w którym wyrosną zęby trzonowe. Praktycznie przez pierwsze trzy lata swojego życia dziecko nieustannie ząbkuje.

Jeśli nałożyć na to fakt, że małe dzieci często chorują, ponieważ, po pierwsze, słabo u nich jeszcze działają mechanizmy odpornościowe, a po drugie – mają krótkie i wąskie drogi oddechowe, może się wydawać, że ząbkowaniu towarzyszy katar lub kaszel. Jednak są to tylko spostrzeżenia rodziców, specjaliści są raczej zdania, że katar przy ząbkowaniu to po prostu przypadek. 

Podczas ząbkowania u dziecka można natomiast zaobserwować szereg dodatkowych objawów, takich jak:

• podwyższona temperatura
• gorączka przy ząbkowaniu
• wysypka przy ząbkowaniu
• utrata apetytu
• gorsze samopoczucie
• luźne stolce.

Jednak, jak podkreślają specjaliści, są to objawy współistniejące, które mogą się pojawić, ale nie muszą, i nie są związane ściśle z samym procesem wyrzynania się zębów. Jedynie ból, obrzęk, przekrwienie, świąd i rozpulchnienie dziąseł wynikają bezpośrednio z faktu, że rosną zęby. 

Skąd się biorą katar i kaszel przy ząbkowaniu?

Dziecko, któremu rosną zęby, bardzo się ślini. Wynika to z tego, że około 3. miesiąca życia zaczynają intensywnie pracować gruczoły ślinowe, natomiast niemowlę nie umie jeszcze prawidłowo połykać śliny i po prostu ją wypluwa. Kiedy podczas ząbkowania maluszka zaczynają swędzieć dziąsła, wkłada do buzi rączki oraz zabawki i różne inne przedmioty. 

Wkładanie wszystkiego do buzi z jednej strony stymuluje jeszcze bardziej czynność wydzielniczą gruczołów ślinowych, a z drugiej powoduje wnikanie do organizmu potencjalnych patogenów. Duża ilość śliny sprawia zaś, że zarazki szybko rozprzestrzeniają się w obrębie jamy ustnej, gardła i nosa, a to prosta droga do infekcji. Powoduje to także biegunkę przy ząbkowaniu, którą rodzice też mylnie biorą za naturalny w tym czasie objaw.

Katar przy ząbkowaniu – jak długo trwa?

Jeśli podczas ząbkowania u dziecka wystąpi katar, należy oczywiście go leczyć. Jest to objaw infekcji górnych dróg oddechowych, która może wystąpić jednocześnie z ząbkowaniem. Katar zwykle charakteryzuje się tym, że:

• na początku jest wodnisty, bezbarwny
• następnie, zwykle po 2-3 dniach, gęstnieje
• często ustępuje samoistnie po około 7 dniach
• bywa, że wydzielina przybiera kolor żółtawo-zielony, co może być zarówno objawem gojenia się śluzówki nosa, jak i nadkażenia bakteryjnego.

Jak leczyć katar przy ząbkowaniu?

Jak podczas każdego kataru, należy pamiętać przede wszystkim o odpowiedniej pielęgnacji i higienie noska dziecka. Jeśli wydzielina samoistnie wypływa z nosa, należy delikatnie wycierać ją czystą chusteczką. Nadmiar zalegającego kataru należy odessać za pomocą specjalnego aspiratora, żeby ułatwić oddychanie maluszkowi. Kiedy umie już sam wydmuchać nos – trzeba go do tego zachęcać jak najczęściej. Ponadto, podczas leczenia kataru zalecane są:

• płukanie nosa roztworem soli morskiej w sprayu
• preparaty (żele, maści, ale też naklejki na ubranko) zawierające olejki eteryczne ułatwiające oddychanie (jeśli pozwala na to wiek dziecka)
• nawilżanie powietrza w mieszkaniu
• inhalacje z soli fizjologicznej
• spacery – świeże powietrze ułatwia oddychanie.

Jak pomóc dziecku podczas ząbkowania?

Nie zapominajmy także o samym procesie ząbkowania i przynoszeniu dziecku ulgi w bólu dziąseł. Skuteczne i bezpieczne sposoby na ząbkowanie to masaż dziąsła czystym palcem lub silikonową nakładką i podawanie schłodzonych (ale nie z zamrażarki!) gryzaków. Odradzamy natomiast stosowanie bursztynu na ząbkowanie – eksperci są zdania, że może być dla dziecka niebezpieczny.

Bibliografia: