logo
Wstrząs anafilaktyczny często objawia się wysypką lub opuchlizną, następnie dochodzi do spadku tętna, a nawet tachykardii. Fot. 123rf.com
Reklama.
  • Wstrząs anafilaktyczny jest ciężką reakcją organizmu w odpowiedzi na kontakt z alergenem.
  • Wstrząs anafilaktyczny objawia się m.in. gwałtownym spadkiem ciśnienia, zawrotami głowy, zmianami skórnymi i obrzękiem.
  • Wstrząs anafilaktyczny wymaga natychmiastowej interwencji medycznej, gdyż może prowadzić do śmierci.
  • Wstrząs anafilaktyczny

    Wstrząs anafilaktyczny jest konsekwencją nadwrażliwości organizmu w odpowiedzi na pewien czynnik (alergen). Czynnikami wywołującymi wstrząs może być lek, jad owada błonkoskrzydłego (przy alergii iniekcyjnej) czy pokarm (w przypadku alergii pokarmowej).

    – Rozpoczyna się szybko, nawet w ciągu kilku sekund i może rozwijać się do około 30 min. Występują także reakcje późne, po około 72 godzinach, ale znacznie rzadziej – precyzuje Ewa Wojciechowska.

    Co to jest wstrząs anafilaktyczny?

    Wstrząs anafilaktyczny jest ciężką postacią reakcji alergicznej. Może on wystąpić z innych powodów u dzieci, a innych u dorosłych. Badania pokazują, że najczęściej organizm dzieci reaguje wstrząsem w przypadku kontaktu z pokarmami, a u dorosłych wywołują go leki. Często wstrząs anafilaktyczny pojawia się po szczepieniu, dlatego zaleca się odczekanie w gabinecie lub poczekalni 30 minut po podaniu szczepionki.

    Przyczyny występowania wstrząsu anafilaktycznego:

  • alergeny: sierść zwierząt (np. przy alergii na kota lub alergii na psa), lateks;
  • leki: aspiryna, antybiotyki, insulina, leki znieczulające, morfina;
  • szczepionki: surowica przeciwtężcowa, szczepionki przeciwwirusowe;
  • pokarmy: orzeszki ziemne, ryby, skorupiaki, cytrusy, jaja, mleko, soja, pszenica, barwniki, konserwanty;
  • jady owadów błonkoskrzydłych: pszczoły, osy, szerszenia, mrówek;
  • inne: stres, wysiłek fizyczny, zmiana temperatury, przetaczanie krwi.
  • Wstrząs anafilaktyczny nie zawsze ma znane źródło. W niektórych przypadkach nie da się jednoznacznie ustalić, co wywołało gwałtowną odpowiedź organizmu.

    Wstrząs anafilaktyczny: objawy

    Objawy wstrząsu anafilaktycznego mogą postępować po sobie bardzo szybko lub rozwijać się stosunkowo powoli. Jednak ratowniczka medyczna wskazuje konkretnie, jak wygląda chory, który doznaje właśnie wstrząsu anafilaktycznego.

    – Zazwyczaj w przebiegu wstrząsu anafilaktycznego dochodzi do gwałtownego spadku ciśnienia tętniczego, co obserwujemy u chorego w postaci bladej, spoconej, zimnej skóry. Przed rozwinięciem wstrząsu pojawiają się często zmiany skórne, pokrzywki, wysypki – opisuje Ewa Wojciechowska.

    Doświadczający wstrząsu anafilaktycznego chory skarży się na zawroty głowy, uczucie silnej słabości. Może odczuwać kołatanie w klatce piersiowej, co spowodowane jest tachykardią, czyli przyspieszoną akcją serca. Jest to reakcja kompensacyjna organizmu na spadek ciśnienia tętniczego.

    – Mogą pojawić się także inne objawy, na przykład chrypka, kaszel, trudności w oddychaniu, katar, wymioty czy bóle brzucha – dodaje ratowniczka.

    Objawy wstrząsu anafilaktycznego: zdjęcia

    Przy wstrząsie anafilaktycznym może również dojść do obrzęku twarzy, głównie powiek, ale też ust i języka. Opuchlizna może wyglądać tak jak na poniższym zdjęciu:

    logo
    Opuchlizna przy wstrząsie anafilaktycznym. Fot. James Heilman, MD, CC BY-SA 3.0 via Wikimedia Commons

    Często pojawia się również wysypka, m.in. na twarzy:

    Wysypka może również wystąpić na rękach:

    Wstrząs anafilaktyczny: co robić?

    Będąc świadkiem wstrząsu anafilaktycznego, nie mamy dużo czasu na zastanawianie się, jak pomóc choremu. Ratowniczka medyczna wskazuje po kolei, jak reagować, gdy ktoś w naszej obecności doznaje wstrząsu. Jak wygląda pierwsza pomoc przy wstrząsie anafilaktycznym? Postępowanie przy wstrząsie anafilaktycznym:

  • należy usunąć czynnik alergizujący, czyli np. żądło owada,
  • podać choremu adrenalinę (osoby, które mają skłonność do reakcji alergicznych, najczęściej posiadają gotowy preparat w ampułkostrzykawce),
  • zastrzyk podać w udo,
  • wezwać pomoc: zadzwonić pod numer alarmowy 112;
  • chorego można ułożyć w pozycji leżącej z uniesionymi nogami, o ile nie utrudnia to oddychania.
  • – W przebiegu wstrząsu anafilaktycznego może dojść do niedrożności dróg oddechowych, która może doprowadzić do zatrzymania krążenia – przestrzega Ewa Wojciechowska.

    Wtedy należy podjąć podstawowe czynności resuscytacyjne, podanie oddechów zastępczych (o ile jest taka możliwość) i uciskanie klatki piersiowej. – Ale to najdramatyczniejszy przebieg wstrząsu anafilaktycznego – mówi ratowniczka.

    I dodaje, że warto, aby osoby, które mają nawracające zmiany skórne (rumień po użyciu kosmetyków) czy rewolucje żołądkowo-jelitowe, miały przy sobie zawsze przynajmniej podstawowe leki przeciwalergiczne.

    Uwaga! Wapno nie jest skutecznym środkiem przeciwalergicznym. Jak wykazały badania polskich naukowców, zażywanie wapna na alergię może wręcz utrudnić wchłanianie leków i tym samym ograniczyć ich działanie.