standardy opieki okołoporodowej
Ministerstwo Zdrowia w 2019 roku zatwierdziło nowe standardy. Prawo autorskie: friday / 123RF Zdjęcie Seryjne

Ministerstwo Zdrowia w 2019 roku ogłosiło nowe standardy opieki okołoporodowej. Najważniejsze zmiany to zniesienie obowiązkowej hospitalizacji po 41. tygodniu ciąży, jednolita edukacja przedporodowa, badanie ryzyka pojawienia się depresji w ciąży i po porodzie, promocja karmienia piersią. Warto wiedzieć, co dokładnie gwarantuje standard opieki okołoporodowej.

REKLAMA
  • Tzw. standardy opieki okołoporodowej to Rozporządzenie Ministra Zdrowia, które określa poszczególne elementy organizacji opieki sprawowanej nad kobietą w okresie ciąży, porodu, połogu oraz nad noworodkiem.
  • Standardy okołoporodowe mają zagwarantować każdej kobiecie bezpieczeństwo, zdrowie i dostęp do opieki na najwyższym poziomie.
  • Aktualne standardy opieki okołoporodowej weszły w życie z początkiem 2019 roku i obowiązują do tej pory.

    • Standardy opieki okołoporodowej

    Wprowadzony na mocy Rozporządzenia Ministra Zdrowia Standard Organizacyjny Opieki Okołoporodowej (SOOO) określa elementy organizacji opieki, mającej na celu zapewnienie dobrego stanu zdrowia matki i dziecka. W dokumencie znajdują się m.in. zapisy dotyczące ciąży, łagodzenia bólu porodowego czy zasad organizacji pracy personelu w trudnych przypadkach.
    Standard opieki okołoporodowej obowiązuje we wszystkich podmiotach wykonujących działalność leczniczą w zakresie opieki okołoporodowej. Standard okołoporodowy powstał w oparciu o konsultacje specjalistów z różnych środowisk z uwzględnieniem wytycznych WHO oraz osiągnięć współczesnej medycyny. Niezwykle istotny jest fakt, że SOOO stawia kobietę w okresie okołoporodowym i jej dziecko w centrum zainteresowania personelu medycznego sprawującego nad nimi opiekę. Ma to zapewnić podmiotowe traktowanie, dialog i respektowanie praw pacjenta.

    Standard organizacyjny opieki okołoporodowej: w ciąży

    W standardach opieki okołoporodowej znajdują się następujące zapisy na czas ciąży:
  • Kobieta może wybrać, gdzie chce prowadzić ciążę oraz kto będzie sprawował nad nią opiekę - lekarz ginekolog czy położna.
  • Pomiędzy 21. a 26. tygodniem ciąży ciężarna powinna też wybrać położną środowiskową, która będzie odpowiedzialna za przygotowanie jej do porodu oraz opiekę nad kobietą i noworodkiem w okresie połogu.
  • Stan psychiczny ciężarnej jest ważny. Narzędziem do badania depresji jest test Becka, który pozwala osobie prowadzącej ciążę wykryć nieprawidłowości. Test powinien zostać wykonany trzykrotnie: w I trymetrze ciąży, w III trymestrze na miesiąc przed porodem (przez osobę prowadzącą ciążę) oraz po porodzie (w czasie wizyty położnej).
  • W 2019 roku usunięto zapis o przymusowej hospitalizacji kobiet po ukończeniu 41. tygodnia ciąży. Stan kobiety powinien być nadal pod wzmożoną kontrolą, a ciąża zakończona przed 42. tygodniem.
  • Zgodnie z najnowszymi rekomendacjami PTG badania połówkowe wykonuje się wcześniej. Badania USG w ciąży powinny się odbyć w 11-14 tydz. ciąży, 18-22 (nie 21-26), 27-32 i w 40. tyg.ciąży. Wycofane zostało badanie w kierunku cytomegalii.
  • Kobieta w ciąży wraz z położną lub lekarzem opiekującym się ciążą może stworzyć plan porodu. W planie powinny być zapisane wszystkie preferencje kobiety co do tego, jak ma wyglądać poród oraz opieka po porodzie. Dokument zostanie dołączony do dokumentacji medycznej rodzącej.

    • Standard organizacyjny opieki okołoporodowej: w trakcie porodu

    Standardy opieki okołoporodowej precyzują także, jakie prawa ma kobieta rodząca:
  • Według nowych standardów każda kobieta jeszcze w czasie ciąży ma być informowana o metodach łagodzenia bólu podczas porodu. Informacje na ten temat powinna przekazać jej położna lub lekarz prowadzący. Każda kobieta także może przed porodem odwiedzić szpital, w którym chce rodzić i zapytać, czy jest możliwe znieczulenie do porodu.
  • Nowe zapisy nie wykluczają spożywania przez rodzącą posiłków w trakcie porodu. Decyzję o możliwości przyjmowania pokarmu będzie podejmował wyłącznie lekarz.
  • Ingerencja w poród fizjologiczny (np. przebicie pęcherza płodowego, podanie kroplówki z oksytocyną, nacięcie krocza) jest dopuszczalna tylko w uzasadnionych przypadkach.
  • To rodząca decyduje kwestii golenia krocza i lewatywy oraz pozycji wygodnej do parcia.

    • Standard organizacyjny opieki okołoporodowej: po porodzie

    Wyraźnie określone są także standardy dotyczące opieki nad kobietą i noworodkiem po porodzie:
  • Ocena stanu noworodka po urodzeniu w skali Apgar powinna być wykonywana na brzuchu matki. (Zniknął wcześniejszy zapis "może być dokonane" na "powinno być").
  • W okresie noworodkowym należy zapewnić warunki prawidłowej laktacji i odżywiania noworodka przez dostarczenie matce (przez położną) wyczerpujących informacji na temat karmienia piersią. Jeśli z jakichś powodów dziecko nie będzie mogło być karmione mlekiem matki, zaleca się podawanie mleka z banku mleka, a nie glukozy, wody, mieszanki czy mleka modyfikowanego, które może być podawane wyłącznie na skutek zalecenia lekarza w medycznie uzasadnionych przypadkach lub na wyraźną prośbę matki.
  • Do wsparcia laktacji zaliczono również nieprzerwany kontakt "skóra do skóry" matki z dzieckiem bezpośrednio po porodzie, aby jak najszybciej zainicjować pierwsze karmienie.
  • Szpital ma obowiązek zapewnić pacjentkom dostęp do laktatora i wspomóc je, prezentując procedury przystawiania dziecka do piersi (obowiązek od 2022 r.).
  • Noworodkowi należy wykonać czynności profilaktyczne obejmujące: profilaktykę krwawienia wywołanego niedoborem witaminy K, profilaktykę zakażenia przedniego odcinka oka, szczepienia ochronne, podanie immunoglobiny anty-HBs dzieciom matek z HBs dodatnim, rozpoczęcie profilaktyki krzywicy. Według nowych standardów opieki okołoporodowej matka również ma prawo być obecna przy swoim dziecku przy wszystkich zabiegach pielęgnacyjnych i podczas standardowych procedur wobec noworodka.
  • Po powrocie do domu kobietę i dziecko powinna odwiedzić położna środowiskowa – co najmniej 4 razy. Położna ma doradzić, jak pielęgnować krocze po porodzie, jak opiekować się dzieckiem, pomóc w karmieniu piersią.