Jak nauczyć dziecko czytać i kiedy zacząć? Odpowiedź może cię zaskoczyć
- Nauka czytania dla dziecka powinna być nie tylko pracą, ale również zabawą. Wtedy staje się łatwa i przyjemna.
- Dziecko może zacząć naukę czytania nawet na etapie niemowlęctwa. Wiek nie jest właściwie żadnym ograniczeniem.
- Jest wiele metod nauki czytania: krakowska, filadelfijska czy "cudowne dziecko". Dowiedz się, na czym polegają i wybierz odpowiednią dla swojego dziecka.
Nauka czytania dla dziecka
Nauka czytania dla dziecka zaczyna się zwykle w momencie, kiedy maluch idzie do szkoły. W polskim systemie edukacji dzieci najpierw poznają kilka liter, a następnie zaczynają łączyć je w krótkie słowa. Potem poznają kolejne litery, a słowa, które można z nich zbudować, wydłużają się i zaczynają łączyć w zdania. Gdy rodzice chcą uczyć dziecko czytania wcześniej, często powielają ten schemat – w końcu sami tak się kiedyś uczyli. A pytanie, jak nauczyć dziecko czytać, żeby przede wszystkim nie zmęczyć go tym i nie zniechęcić, zadajemy sobie chyba wszyscy.
Jak nauczyć dziecko czytać?
Dziś mamy dostępnych kilka metod nauki czytania dla dzieci, które trochę inaczej podchodzą do tematu. Warto poznać je i wybrać taki sposób, który najbardziej nam odpowiada. Wielu rodziców zadaje sobie pytanie: kiedy uczyć dziecko czytania, kiedy jest ten odpowiedni moment. Choć większość dzieci litery poznaje dopiero w 6-7 roku życia, gdy rozpoczyna szkołę, ten wiek wcale nie musi być żadnym wyznacznikiem, wszystko zależy bowiem od dziecka. Bywa, że już czterolatki całkiem dobrze czytają, a z drugiej strony są też ośmiolatki, które mają z tym spory problem. Jeśli zastanawiasz się, jak nauczyć dziecko czytać, i czy jest już na to pora, po prostu spróbuj.
Nauka czytania dla dzieci: metody
Metody nauki czytania dla dzieci opracowane zostały tak, że każdy rodzic znajdzie coś, co będzie odpowiadało najbardziej zarówno jemu, jak i jego dziecku. Zwykle, gdy zauważymy, że dziecko zainteresowało się literami, zaczynamy rysować mu je na kartce i nazywać. Następnie szukamy ich w książeczkach i pokazujemy, jak można łączyć je w wyrazy. Można powiedzieć, że to taka spontaniczna metoda nauki czytania. Ale są także inne i naprawdę warto je poznać.
Nauka czytania: Cieszyńska
To inaczej metoda czytania sylabami, krakowska metoda nauki czytania lub sekwencyjna metoda nauki czytania. Została opracowana przez logopedę prof. Jagodę Cieszyńską i oparta jest na najnowszych badaniach neuropsychologicznych oraz długoletnich doświadczeniach autorki zarówno terapeutycznych, jak i logopedycznych. Polega na początkowej nauce samogłosek (najpierw A, U, I, potem O, E, Y, na samym końcu Ą, Ę, Ó).
Gdy maluch przyswoi już samogłoski, dodajemy spółgłoski i uczymy czytania sylab (przykładowo przy spółgłosce T będą to takie sylaby jak: TA, TU, TI, TO, TE, id.). Kiedy dziecko opanuje czytanie sylab, łączymy je w wyrazy. Metoda nauki czytania sylabami oparta jest na wiedzy o ludzkim mózgu. Półkule mózgowe realizują różnorodne funkcje (prawa półkula – symultaniczne, lewa półkula – sekwencyjne).
Wszystkie zadania opierające się na pracy półkuli prawej (rozpoznawanie słyszanych i odczytywanych rzeczowników w mianowniku, rozróżnianie podobnych liter i wyrazów, rozpoznawanie bodźców zawierających ładunek emocjonalny), mają jak najszybciej pomóc dziecku w przejściu do czytania analityczno – sekwencyjnego, lewopółkulowego.
Metoda czytania: fonetyczno-literowo-barwna
Opracowana została przez profesora Bronisława Rocławskiego i skierowana jest do dzieci, które ukończyły trzy lata. Łączy naukę czytania z nauką pisania, ponieważ, zdaniem autora, nie należy ich od siebie odrywać. Metoda polega na początkowo biernym poznawaniu liter już od trzylatków. Dzieci opatrują się z 44 literami alfabetu, które naniesione są, przykładowo, na klocki. W alfabecie umieszcza się wszystkie zmiękczenia oraz dwuznaki. Dzieci z takich klocków mogą tworzyć różne konstrukcje.
Metoda czytania Glenna Domana
Według tego autora już niemowlęta mogą uczyć się czytać. Jego metoda, zwana inaczej metodą filadelfijską lub czytania globalnego, polega na pokazywaniu dziecku kart zawierających całe wyrazy. Nie uczymy go alfabetu ani reguł ortografii. Początkowo uczenie się nowych słów polega na zapamiętywaniu ich wyglądu. Dziecko kojarzy "wygląd" zapisanego wyrazu ze słowem, który czyta na głos mama lub tata. Stopniowo zwiększa się liczbę kart (słów).
Metoda czytania: cudowne dziecko
Dr Aneta Czerska opracowała podobną, także globalną, metodę nauki czytania. Tu także rodzic pokazuje dziecku na kartach całe wyrazy jak obrazy. Jednak nie uczymy dziecka ich na pamięć przez wielokrotne powtarzanie – jak w metodzie Domana. Prezentując wyrazy i zdania, rodzic daje dziecku okazję do samodzielnego odszyfrowania kodu liter.
Nikt nie uczy dziecka liter - ono samo zaczyna kojarzyć, która litera odpowiada za który dźwięk. Dzięki temu dziecko jest w stanie przeczytać dowolny, nowy tekst, a nie tylko te złożone z prezentowanych wcześniej wyrazów. – Najbardziej spektakularne efekty obserwujemy u dzieci, które zaczęły naukę czytania przed ukończeniem 1. roku życia. Fantastyczne efekty są też, przy nadal stosunkowo niewielkim nakładzie pracy, u dzieci do 3. roku życia - powiedziała dr Aneta Czerska dla jedynka.polskieradio.pl.
Książki do nauki czytania
Jeśli postanowiłaś rozpocząć naukę czytania ze swoim dzieckiem, na pewno warto, byś wyposażyła się w odpowiednie książki. Zawierają wiele podpowiedzi, ciekawych zadań dla dzieci, a także zabaw, dzięki którym ta nauka może stać się prawdziwą przyjemnością:
- "Kocham Czytać", Jagoda Cieszyńska, Wydawnictwo Edukacyjne Jeśli spodobała ci się metoda prof. Cieszyńskiej, sięgnij po tę pozycję. To seria podręczników specjalnie dla rodziców oraz nauczycieli, pakiet 18 zeszytów, w których autorka zawarła ćwiczenia, odpowiednie dla każdego z pięciu wyróżnionych etapów nauki czytania.
- "Czytam sobie. Pierwsze słowa", Rafał Witek, Anna Buchner, Wydawnictwo Egmont Polska To zestaw edukacyjny, który czerpie z różnych metod nauki czytania. Zawiera, między innymi, karty z literami. Spółgłoski i samogłoski zaznaczono różnymi kolorami. To pomysł zaczerpnięty z nauki czytania metodą Montessori. Są także karty z całymi słowami i z obrazkami, które dziecko może do siebie dopasowywać. Karty można łączyć ze sobą na wiele sposobów, co daje naprawdę szeroki wachlarz możliwości.
- "CzuCzu. Czytamy razem. Zestaw do nauki czytania", opracowanie zbiorowe, wydawnictwo Bright Junior Media Edukacyjny zestaw inspiruje do wspólnej lektury i spędzania czasu. Zawiera sześć książeczek, poradnik ze scenariuszami zabaw oraz elementy z literkami. Karty z literami, wyrazami, obrazkami i całymi historyjkami pobudzają wyobraźnię i kreatywność dziecka i sprawiają, że nauka czytania staje się naprawdę świetną zabawą.