Mniej bolesny i mniej stresujący? Dziś porody w wodzie to nieomal standard

• Poród w wodzie łagodzi ból i stres rodzącej, dla dziecka takie przyjście na świat też uważa się za łagodniejsze.
• Wanna porodowa nie zwiększa ryzyka infekcji okołoporodowych, zmniejsza za to utratę krwi matki.
• Wśród przeciwwskazań do porodu w wannie wymienia się m.in. łożysko przodujące, czy zanikające tętno płodu.

Poród w wodzie

Poród w wodzie w wielu miejscach na świecie jest praktykowany od tysięcy lat. W polskim szpitalu po raz pierwszy przeprowadzono go w 1996 roku w Łodzi. Dziś w większości szpitali można rodzić w ten sposób. Kobiety chętnie wybierają tę opcję, ponieważ imersja w środowisku wodnym ma opinię mniej bolesnej i łagodniejszej zarówno dla matki, jak i dziecka.

Woda przyspiesza też akcję porodową, dlatego też położne dość często namawiają rodzące, aby skorzystały z wanny (a nawet prysznica), choćby w początkowej fazie porodu. W wannie można jednak przebywać w każdej fazie porodu, choć nie w sposób ciągły. Rodzące chętnie z tej możliwości korzystają. 

Poród w wodzie - zalety dla mamy

Basen porodowy czy wanna porodowa niosą za sobą szereg korzyści dla rodzącej. Mówimy zarówno o pozytywnych skutkach fizycznych, jak i psychologicznych. 

Poród w wannie korzyści fizyczne dla kobiety

• Woda w sposób naturalny łagodzi ból, rodzące w wannie porodowej znacznie rzadziej proszą o podanie środków przeciwbólowych;
• Środowisko wodne zmniejsza wpływ grawitacji na ciało, co zmniejsza stymulację ciała do wytwarzania hormonów stresu, zwiększa za to wytwarzanie endorfin, ból i stres są łatwiejsze do pokonania;
• Rodząca, korzystając z wyporności wody (prawo Archimedesa), łatwiej może zmieniać pozycję, poród jest dla niej mniej męczący;
• Woda obniża ciśnienie tętnicze - kolejny czynnik zmniejszający stres i zmęczenie;
• Ruch wody ułatwia ruch limfy i krwi we wszystkich naczyniach, organizm jest lepiej dotleniony. Krew szybciej płynie także w pępowinie, co wpływa korzystnie na kondycję dziecka;
• Jak czytamy na stronie Fundacji Rodzić po Ludzku, w czasie porodu w wodzie w zasadzie nie praktykuje się w nich nacięcia krocza. Wszystkie badania pokazują, że woda zwiększa także elastyczność tkanek, zmniejszając ryzyko urazów w tym obszarze. Nie odnotowuję się pęknięć III i IV stopnia, pęknięcia II stopnia wynoszą zaledwie 3 proc. a pęknięcia I stopnia 55 proc.;
• Tkanki macicy w wodzie są bardziej elastyczne i szybciej się rozwierają, znacznie skraca się więc pierwsza faza porodu;
• Kobiety, które rodzą w wodzie, w czasie porodu tracą mniej krwi i szybciej dochodzą do siebie. Ich połóg jest krótszy, a organizm mniej wycieńczony;
• Żadne badania nie wskazują na to, aby porody w wodzie skutkowały infekcjami okołoporodowymi u dzieci i matek.

Zalety psychologiczne porodu w wodzie dla matki

• Dotyk i szum wody działają kojąco na ludzki mózg - poród w wodzie jest mniejszym obciążeniem psychicznym dla ciężarnej;
• Przebywanie w ciepłej wodzie przywodzi na myśl okres własnego życia płodowego, kiedy otoczona ciałem własnej matki rodząca czuła się bezpieczna;
• Wanna porodowa czy basen porodowy otulają rodzącą kokonem, dając poczucie większej intymności w tej wyjątkowej chwili;
• W wodzie kobieta łatwiej się koncentruje na tym, co dzieje się z jej ciałem, poród jest bardziej świadomy;
• Wiedząc o tym, jaki wpływ na dziecko ma poród w wodzie, rodzące łatwiej przechodzą przez ten proces.

Zalety porodu w wodzie dla dziecka

Poród w wodzie jest bardzo korzystny dla dziecka. Jest to znacznie mniej stresujące wydarzenie, bo dziecko rodzi się z wody do wody, bodźce zewnętrzne pojawiają się stopniowo. Nie odczuwa nagłego zimna, dźwięki z zewnętrznego świata są stłumione. 

Ze względu na mniejszą różnicę ciśnień, rzadziej pęka też worek owodniowy, dzieci częściej rodzą się "w czepku". Zmniejsza to ryzyko wystąpienia infekcji wewnątrzmacicznych. 

Dziecko korzysta też na krótszym porodzie, zmniejsza się ryzyko niedotlenienia, urodzenia z zielonych wód płodowych. Maluchy urodzone przez zrelaksowane mamy, same są spokojniejsze w późniejszym okresie życia. Mają prawidłowe napięcie mięśniowe. 

Wskazania do porodu w wodzie

W czasie porodu można nieomal w każdym momencie wejść do wody. Nawet jeśli wcześniej nie brałaś takiej możliwości pod uwagę, położna może zaproponować tę opcję, kiedy zauważy, że jesteś bardzo zestresowana: ciężko się z tobą współpracuje, bo emocje wzięły górę lub akcja porodowa zwolniła.

Niekiedy oferuje się wejście do wanny porodowej rodzącej, która prosi o znieczulenie zewnątrzoponowe, a medycy uważają, że można zmniejszyć ból w sposób mniej inwazyjny

Znacząca większość rodzących nie ma przeciwwskazań do korzystania z basenu czy wanny zarówno w okresie ciąży, jak i samego porodu. Nie każdy poród można zakończyć w wodzie, ale prawie każdy może się w niej zacząć (I i II faza).

Poród w wodzie - przeciwskazania

Nie istnieje jasna lista wytycznych, w jakiej sytuacji w wodzie rodzić nie można. Badacze jednak wskazują kilka wspólnych przeciwwskazań dla porodu w wodzie, są to:

• temperatura rodzącej powyżej 38 st. C
• podejrzenie infekcji
• istniejącą infekcję skóry, dróg rodnych, nerek
• zapalenie błon płodowych
• zaburzenia tętna płodu, wymagające ciągłego monitorowania
• zakrzepicę w obrębie miednicy
• zagrożenie rzucawką
• krwawienie  dróg rodnych
• przodujące lub nisko położone łożysko
• niewydolność nerek u rodzącej
• zielone wody płodowe
• wcześniactwo
• nieprawidłowe ułożenie płodu

Jak przebiega poród w wodzie

Konieczne jest stworzenie optymalnych warunków. Wanna znajdująca się w sali porodowej napełniana jest wodą do poziomu 50-60 cm. Niekiedy stosuje się zasoloną wodę, używa się soli morskiej do poziomu 0,9 proc., jednak nie jest to konieczne, woda może być słodka. 

Temperatura wody zwykle wynosi 36-37 stopni, jednak ważne, aby była to komfortowa dla kobiety wartość. Zwykle w późniejszych fazach porodu woda jest chłodniejsza, co sprzyja zmniejszeniu zmęczenia i pobudzeniu ciała do pracy. Nie stosuje się temperatury wody wyższej niż 38,3 st. C. 

Temperatura w sali do porodu w wodzie wynosi zwykle 25-26 stopni. Na dnie wanny układa się folię, która stanowi ochronę przed bakteriami. Jeśli zachodzi taka potrzeba, wodę w wannie wymienia się, aby zwiększyć komfort rodzącej. W pierwszej fazie porodu kobieta spędza około 30 minut w wodzie, następnie zaleca się opuszczenie wanny na półtorej godziny. 

Jeśli wszystko przebiega prawidłowo, po ponownym wejściu do wanny, akcja porodowa przyspiesza, skurcze nasilają się, jednak woda je łagodzi. Wiele kobiet czując potrzebę parcia, decyduje się na opuszczenie wanny. Jeśli tego nie zrobią, dziecko rodzi się bezpośrednio do wody. 

Położna przytrzymuje noworodka przez kilka sekund pod wodą, póki ten nie zwiększy intensywności ruchów, wówczas unosi jego główkę, aby złapał pierwszy oddech. Łożysko w tym przypadku również rodzi się do wody, chłodny płyn przyspiesza obkurczanie naczyń krwionośnych, zmniejszając tym samym krwawienie z dróg rodnych.