Dzieci, które mają rodzeństwo z niepełnosprawnościami lub zaburzeniami rozwojowymi, czasem określa się mianem "szklanych". Nie chodzi o ich kruchość i delikatność, a raczej o to, że często są dla rodziców całkowicie niewidzialne (przezroczyste jak szkło). Wyjaśniamy, jakich 5 strategii warto zastosować w wychowaniu, by dziecko nie czuło się odrzucone i niezauważalne.
Reklama.
Podobają Ci się moje artykuły? Możesz zostawić napiwek
Teraz możesz docenić pracę dziennikarzy i dziennikarek. Cała kwota trafi do nich. Wraz z napiwkiem możesz przekazać też krótką wiadomość.
Dzieci, które mają rodzeństwo z niepełnosprawnością lub zaburzeniami, określa się czasem "szklanymi". fot. Keren Fedida/Unsplash
Reklama.
"Szklane dzieci" to termin, który często stosuje się na nazwanie rodzeństwa dzieci z niepełnosprawnościami lub zaburzeniami rozwojowymi. Wszystko przez to, że maluch, któremu rodzice zwykle poświęcają mniej czasu i uwagi, czuje się niewidzialny (przezroczysty) niczym szkło.
Szklane dzieci: rodzeństwo dziecka z niepełnosprawnością
Oczywiście rodzice zwykle nie chcą faworyzować dzieci. Wielu nie chce też sprawiać, że to, które jest zdrowe, będzie się czuło gorzej przez to, że rodzice muszą poświęcić więcej czasu rodzeństwu z zaburzeniami rozwoju lub niepełnosprawnością. Niestety życie wygląda tak, że nie zawsze udaje nam się to zbalansować i poświęcać uwagę dzieciom na równi, jeśli jedno potrzebuje skomplikowanego leczenia, terapii i rehabilitacji.
"Szklane dzieci" to fraza, która w tym kontekście pojawia się na TikToku i innych mediach społecznościowych. Wszystko za sprawą Alicii Maples, która na konferencji naukowej TEDx w 2010 roku opowiedziała o swoich doświadczenia wychowywania się z autystycznym bratem, przy którym dla rodziców czuła się niewidzialna.
Rodzice, gdy rodzi się dziecko z niepełnosprawnością lub gdy w późniejszych latach pojawiają się u niego zaburzenia rozwojowe, często czują się przytłoczeni potrzebami dziecka. Rodzeństwo takiego malucha często przez to musi być dojrzalsze, niż wskazuje na to jego wiek, wykazywać się zrozumieniem i odpowiedzialnością, która bywa ponad jego siły.
W materiale o "szklanych dzieciach" na parents.com możemy przeczytać ważną wypowiedź pediatry, dr Kelly Fradin, która mówi: "Nie chcemy zmuszać tego rodzeństwa do zbyt szybkiego dorastania ani wymagać od niego nieodpowiednich rozwojowo oczekiwań". Ważne jest zatem, żeby jako rodzic wiedzieć, jakiej opieki i wychowania potrzebują "szklane dzieci". Oto 5 sposobów na wspieranie ich:
1. Traktuj dziecko stosownie do jego wieku
Dziecko jest tylko dzieckiem, więc musisz pamiętać, żeby nie nakładać na kilkulatka odpowiedzialności większej niż ta dostosowana do jego wieku. I tak zwykle dzieci, które mają rodzeństwo z niepełnosprawnościami lub siostra czy brat ma zaburzenia rozwoju, czują się na starsze i bardziej odpowiedzialne.
Pamiętaj też o tym, by dzielić się z nim informacjami, które są dostosowane do jego wieku – kilkulatek nie musi wiedzieć o różnych problemach rodziców, ale może mieć świadomość różnych potrzeb swojego rodzeństwa. Warto z nimi rozmawiać i uświadamiać je w kwestii niepełnosprawności i zaburzeń rozwojowych, bo inaczej dziecko może pomyśleć, że to kwestia, która jego w ogóle nie dotyczy (a przecież wszyscy jesteście jedną rodziną).
2. Zarezerwuj sobie czas sam na sam z dzieckiem
Czas to coś, czego dziecko od rodziców najbardziej potrzebuje. Dzieci często wspominają sytuacje, w których znajdowały się sam na sam z rodzicem, bo wiedziały, że wtedy mama lub tata w całości poświęcają mu swoją uwagę. Można wtedy iść na spacer, lody, porozmawiać.
Staraj się planować tydzień tak, by choć raz na kilka dni spędzić z każdym z dzieci czas sam na sam. Może być to nawet wyjście na zakupy, pocztę lub wspólny czas na układaniu puzzli. Dziecko potrzebuje takich sygnałów, że jest tak samo ważne jak jego rodzeństwo z zaburzeniami lub niepełnosprawnością, któremu rodzice poświęcają dużo czasu, będąc z nim np. na zajęciach rehabilitacyjnych.
3. Rozmawiaj z dzieckiem o przyszłości i pozwól mu decydować
Włączaj dziecko w planowanie przyszłości, bierz pod uwagę jego zdanie i pytaj o decyzję w różnych kwestiach. To istotne, by "szklane dziecko" czuło się ważne i traktowane na równi. Rutyna i znajomość planu dają poczucie bezpieczeństwa.
Możesz też spróbować zaangażować je do pomocy przy rodzeństwie lub pokazać, jak ćwiczyć z bratem/siostrą, które ma zaburzenia rozwoju. Pamiętaj, by uwzględnić jego wiek i możliwości. Niech dziecko np. towarzyszy wam podczas rehabilitacji, bierze czynny udział w zajęciach itp. Specjaliści mówią, że rodzeństwo powinno być zaangażowane w takim stopniu, w jakim samo tego chce.
4. Wspieraj zainteresowania i angażuj się w nie
Bycie bratem/siostrą osoby z niepełnosprawnością lub osoby z zaburzeniami rozwojowymi nie powinno określać człowieka w życiu społecznym. Życie twoich dzieci jest indywidualne, więc każde z nich powinno mieć swoje zainteresowania i pasje.
Zadbaj, by chodziło na zajęcia dodatkowe, o których marzy, chodźcie razem do biblioteki czy na basen (to może być połączenie punktu o hobby i spędzaniu czasu sam na sam z dzieckiem). Dbaj o to, by "szklane dziecko" czuło się widziane, a jego pasje wzbudzały w rodzicach zainteresowanie.
5. Słuchaj go
Jak każde dziecko, twój maluch także potrzebuje po prostu tego, by rodzice go wspierali, słuchali i rozmawiali z nim. Nie zbywaj go tekstami: "Nie mam teraz czasu" albo: "Zrobimy to później". Zamiast tego formułuj zdania: "Nie mogę teraz tego zrobić, bo muszę pracować. Ale jak tylko skończę, nadrobimy to, dobrze?".
W głowie dziecka, które ma rodzeństwo z niepełnosprawnością lub zaburzeniami rozwoju, często jest mnóstwo myśli o tym, że chciałoby mieć bardziej zwyczajne życie i relacje w rodzinie. Pozwól mu wyrazić swoje uczucia i emocje w rozmowie z tobą, bo zwykle "szklane dzieci" są wyjątkowo wrażliwe i empatyczne, więc potrzebują wspierania przez mamę i tatę.
Pamiętaj też, by zapewniać je, że nawet jeśli czują strach, urazę, mają wyrzuty sumienia lub poczucie zbyt dużej odpowiedzialności, mają prawo do takich emocji.
Dołącz do zamkniętej grupy rodziców na Fb! Tu rozmawiamy i wygrywamy nagrody.