Szczepienie, witamina K - jakie procedury obowiązują w pierwszej dobie życia dziecka?
Redakcja MamaDu
25 października 2022, 13:30·5 minut czytania
Publikacja artykułu: 25 października 2022, 13:30
Co się dzieje z dzieckiem po narodzinach? Jakie zabiegi i badania są przeprowadzane po porodzie? Lista jest naprawdę długa. Każdy maluszek po przyjściu na świat jest poddawany tym samym procedurom. Niektóre z nich wzbudzają sporo kontrowersji. Zdradzamy, po co są.
Procedury wykonywane w pierwszej dobie życia dziecka. Prawo autorskie: dianazh / 123RF Zdjęcie Seryjne
Reklama.
Zabiegi i szczepienia u noworodka w pierwszej dobie, standardowo wykonuje się wszystkim dzieciom, które przyszły na świat w polskich szapitach.
Warto wiedzieć dokładnie jakie procedury wykonywane są, zanim dziecko opuści szpital.
Część z nich wzbudza wiele emocji, zabiegi te jednak nie są wykonywane nie bez przyczyny.
Procedury u noworodka w pierwszej dobie życia
Odcięcie pępowiny. Po ustaniu tętna pępowiny, czyli 1 do 3 minut po urodzeniu zostanie odcięta pępowina. Może to zrobić ojciec dziecka lub inna osoba towarzysząca rodzącej, a niekoniecznie personel medyczny. Na kikut pępowiny zakłada się jałowy zacisk.
[b] Oznakowanie Czyli założenie opasek identyfikacyjnych na dwie kończyny noworodka. Na opasce wypisane są dane matki, godzina i data urodzenia noworodka oraz płeć. Przed ich założeniem, rodzic potwierdza czy wszystkie dane się zgadzają.
Ocena stanu noworodka w skali ApgarPo pierwszym kontakcie z matką, noworodek jest oceniany na podstawie skali Apgar. Pierwsza ocena jego stanu musi jednak nastąpić w pierwszej minucie jego życia. Możną ją przeprowadzić na brzuchu matki (jeżeli nie występują przeciwwskazania zdrowotne).
Odśluzowanie dróg oddechowych Kiedyś przeprowadzano je u wszystkich nowo narodzonych dzieci, teraz zalecane jest wyłącznie u noworodków z niską punktacją w skali Apgar oraz u noworodków urodzonych przedwcześnie.
Zabieg CredégoZabieg Credégo polega na profilaktycznym podaniu jednej kropli azotanu srebra do spojówki noworodka. Jest on wykonywany zarówno na dzieciach, które urodziły się siłami natury, jak i na tych, które przyszły na świat przez cesarskie cięcie. Zabieg ma uchronić dziecko przed rzeżączkowym zapaleniem spojówek.
Kąpiel noworodka w szpitalu po porodzie Maź płodowa wytwarza się pod koniec ciąży (po 22. tygodniu ciąży), jest to substancja wytwarzana przez gruczoły łojowe i ma za zadanie ochronę skóry dziecka. Izoluje delikatną skórę dziecka od płynu owodniowego, a w trakcie samego porodu ułatwia przechodzenie dziecka przez kanał rodny. Po przyjściu maleństwa na świat ma działanie ochronne przed brudem, zapobiega wysuszeniu, ale również ma zapewnić prawidłowe zakwaszenie (dzięki temu skora jest chroniona przed rozwojem drobnoustrojów chorobotwórczych). Kiedyś dziecko kąpano zaraz po przyjściu na świat. Obecnie w związku z odkryciem tak wielu pozytywnych cech mazi płodowej Światowa Organizacja Zdrowia zaleca odroczenie pierwszej kąpieli. Według WHO pierwsza kąpiel powinna się odbyć po 24 godzinach życia dziecka. Jeśli nie jest to możliwe, to przynajmniej po 6 godzinach od urodzenia!
Podanie witaminy K Zgonie z obecnymi zaleceniami zdrowy noworodek w ciągu pierwszych 5 godzin życia otrzymuje 1 mg witaminy K domięśniowo (w zastrzyku). Dlaczego to takie ważne? W trakcie życia płodowego dziecko nie może zmagazynować odpowiedniej ilości witaminy K, gdyż nie przenika ona przez łożysko. Podanie jej noworodkowi ma uchronić go przed chorobą krwotoczną. Witamina K nie tylko ma jej zapobiegać. Posiada ona również właściwości przeciwbakteryjne oraz przeciwgrzybicze, dlatego przyspiesza gojenie się ran, wspomaga mineralizację kości. Czy można odmówić podania noworodkowi witaminy K? W przypadku odmowy podania witaminy K domięśniowo lekarz zaleci podanie jej dziecku doustnie (2 mg witaminy K). Nie jest to jednak preferowana metoda podania ze względu na ryzyko ulania. W takim przypadki konieczne jest powtórne podanie.
Badania przesiewowe Obecnie noworodkom wykonuje się trzy badania przesiewowe: - przesiewowe badanie słuchu - każdy oddział noworodkowy wyposażony jest w sprzęt do pomiaru słuchu ufundowany przez Wielką Orkiestrę Świątecznej Pomocy. Badanie jest bezbolesne, maluszkowi zostanie jedynie włożona do ucha mała słuchawka. Dziecko, którego wynik badania słuchu jest prawidłowy, otrzyma niebieski certyfikat, który zostanie wklejony do Książeczki Zdrowia Dziecka; - przesiewowe w kierunku chorób i wad wrodzonych - m.in. mukowiscydozy, fenyloketonurii, wrodzonej niedoczynności tarczycy i SMA. Aby wykonać badanie, konieczne jest ukłucie dziecka w piętkę. Rodzice są informowani o wynikach badań, jedynie w przypadku potwierdzenia, którejś z chorób genetycznych; - przesiewowe badanie pulsoksymetrem - pomiar wykonuje się między 2 a 24 godziną życia za pomocą czujnika saturacji. Zakłada się go na stopę noworodka. Zapis powinien trwać 2-3 minuty. Badanie pozwala na wczesne wykrycie bezobjawowej wady serca.
Szczepienia noworodka w pierwszej dobie życia
W Polsce szczepi się dzieci w pierwszej dobie życia przeciw WZW typu B (wirusowemu zapaleniu wątroby typu B, popularnie żółtaczce typu B) i (ewentualnie) gruźlicy.
Szczepionka przeciw WZW typu B W Polsce pewien odsetek ciężarnych jest zarażony wirusem typu B. Do zakażenia dziecka może dojść w trakcie porodu (zwłaszcza, jeśli w czasie ciąży matka miała świeże zakażenie tym wirusem). To główna przyczyna podawania tak wcześnie szczepionki. Nie wszystkie ciężarne sprawdzają, czy posiadają odporność przeciw żółtaczce typu B oraz, co ważne, czy nie mają świeżego zakażenia. - Jeśli takie badanie byłoby wykonane, to moglibyśmy opóźnić to szczepienie i poczekać np. do 3. miesiąca, jak to jest np. w Szwecji (tam szczepi się dzieci przeciw WZW w 3., 5. i 12. miesiącu życia) - mówi dr Paweł Grzesiowski, pediatra, ekspert ds. szczepień. WZW typu B potrafi rozwijać się w organizmie przez długie lata w postaci utajonej. Powikłania mogą być poważne, m.in. niewydolność lub marskość wątroby, a nawet nowotwór wątroby. W przypadku zarażenia noworodek WZW typu B, ryzyko rozwinięcia w ciągu kilku lat ciężkiej niewydolności wątroby jest ogromne.
Szczepionka przeciw gruźlicy W Polsce szczepi się dzieci w pierwszej dobie życia również przeciw gruźlicy - choć nie zawsze, aktualny kalendarz szczepień mówi, że dziecko należy zaszczepić na oddziale noworodkowym, nie musi więc być to pierwsza doba po porodzie. Należymy do krajów o tzw. średniej endemiczności (corocznie stwierdza się 24–25 nowych zachorowań na 100 000 osób). Są one częstsze niż np. w Niemczech (corocznie stwierdza się 2 nowe zachorowania na 100 000 osób). Choć liczba zachorowań na gruźlicę w Polsce maleje, wciąż istnieje ryzyko, że dziecko zostanie zarażone gruźlicą. Zgodnie z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia konieczne jest podanie jednej dawki szczepionki wszystkim noworodkom w ciągu 12 godzin po urodzeniu.
Czy można odmówić szczepienia w pierwszej dobie życia
Można w przypadku, gdy lekarz zadecyduje, że istnieje powód o podłożu medycznym. Jeśli rodzice żądają przełożenia szczepienia, robią to na własną odpowiedzialność. Wiąże się to z wysłaniem informacji do sanepidu. Konieczna jest jednak wcześniejsza konsultacja z lekarzem.
Opuszczając szpital, matka otrzyma: dwa wypisy ze szpitala (swój i dziecka), książeczkę zdrowia, w której są informacje o wszystkich badaniach przesiewowych, szczepieniach, przebiegu porodu, czynnościach profilaktycznych. W szpitalu należy podać adres przychodni, gdzie zostanie zapisane dziecko, tam zostanie prekazana karta szczepień.
