logo
Błonicę mona zatrzymać szczepionkami, im więcej dzieci nie dostaje preparatu, tym większe ryzyko śmiertelnej epidemii. Fot. Unsplash
Reklama.
  • Błonica to choroba zakaźna przenoszona drogą kropelkową lub przez bezpośredni kontakt z zakażonym, nosicielem lub ozdrowieńcem.
  • Bardzo wysokie ryzyko powikłań, a nawet śmierci wynikające z zakażenia błonicą, sprawia, że ostrzega przed nią Główny Inspektor Sanitarny.
  • Zakażenia błonicą można uniknąć, wystarczy przestrzegać obowiązkowego kalendarza szczepień.
  • O ile z katarkiem można sobie poradzić, tak warto pamiętać, że placówki oświatowe to także siedliska tzw. chorób wieku dziecięcego. Przed wieloma z nich, również tymi śmiertelnie niebezpiecznymi można się ustrzec przy pomocy szczepień. Główny Inspektor Sanitarny w najnowszym komunikacie przypomina - błonica może być śmiertelna. Ale można jej uniknąć.

    Błonica (defteryt) - choroba zakaźna błon śluzowych

    Błonica to bardzo zakaźna choroba błon śluzowych. Powodują ją bakterie maczugowca błonicy. Patogen dostaje się do organizmu drogą kropelkową. Pokonuje barierę ochronną w nosie lub gardle, bywa, że rozprzestrzenia się także na błonę śluzową ucha, narządów płciowych, a także spojówki. 

    Zakazić się błonicą można także w drodze bezpośredniego kontaktu z chorym. Błonica atakuje także zranioną skórę, a toksyny wytwarzane przez bakterie maczugowca przedostają się do krwioobiegu. W efekcie mogą uszkadzać organy wewnętrzne, najczęściej nerki, serce, wątrobę, nadnercza, a także ośrodkowy układ nerwowy.

    Uszkodzenia, których dokonuje choroba, mogą być nieodwracalne, a nawet prowadzić do śmierci pacjenta. Bakterie powodują powstawanie szarego nalotu, tak zwanych błon rzekomych, które przy próbie usunięcia obficie krwawią. 

    Błonica: objawy

    Pierwsze objawy występują 2 do 5 dni od zakażenia. Zakazić można się zarówno od osoby, która sama już ma objawy, jak od nosiciela, a także ozdrowieńca, który błonicę dopiero co przeszedł. Wśród najczęstszych objawów błonicy należy wymienić:

  • wysoką gorączkę (38 st. lub więcej)
  • ból gardła
  • osłabienie
  • wysokie tętno
  • biały nalot na migdałkach
  • zmiany o obrębie jamy nosowo-gardłowej
  • nieprzyjemny zapach z ust
  • nierówny rytm serca
  • powiększone węzły chłonne
  • dysfunkcję krtani
  • niskie ciśnienie krwi
  • bladość
  • dreszcze
  • ból głowy
  • chrypa
  • kaszel. 
  • Błonica - rodzaje 

    Choć błonicę określa się najczęściej tym jednym słowem, to warto wiedzieć, że istnieją różne odmiany tej choroby. Niektóre mają bardzo charakterystyczne objawy. 

  • Błonica gardłowa
  • Chory na pierwszy rzut oka wygląda na ciepiącego, dziecko ma przepełniony bólem wyraz twarzy, gorączkę i skarży się na ból gardła. Z godziny na godzinę traci siły i apetyt. Bywa, że w przypadku tej odmiany pojawia się ból brzucha, a nawet wymioty. Zaobserwować można bladość i podkrążone oczy, z ust dziecka wyraźnie czuć siarkowy zapach.

  • Błonica nosa
  • Najczęściej występuje u niemowląt, zaczyna się od wodnistego kataru, który z czasem zmienia się w ropny, a docelowo w zabarwiony krwią. Dziecko na trudności z oddychaniem, ssanie piersi czy butelki staje się wyzwaniem. Rośnie ryzyko odwodnienia dziecka.

    U małych pacjentów medycy obserwują sapkę. Ze względu na lokalizację siedliska choroby, jest ona bardzo łatwo zaraźliwa, przy każdym kichnięciu dziecko rozsiewa zarazki.

  • Błonica krtani
  • Nazywana też dławcem lub krupem. Rozwija się bardzo szybko od 1 do 2 dni. Powoduje chrypę, aż do całkowitej utraty głosu. Wynika to ze zwężania głośni przez narastające błony rzekome.

    W późniejszej fazie błonica krtani powoduje duszność i świszczący oddech. Dziecko jest bardzo niespokojne, wynika to z niedotlenienia organizmu, które jest stanem zagrażającym życiu. W tym przypadku niezbędne jest bezzwłczne zgłoszenie się do szpitala.

    Błonica krtani może "schodzić" niżej atakując także drzewo oskrzelowe. W szpitalu podane zostaną antybiotyki, a stan natlenienia organizmu będzie monitorowany. W razie potrzeby pacjent otrzyma tlen.

  • Błonica toksyczna, złośliwa, piorunująca
  • Niezależnie od początkowej lokalizacji choroby, każde zakażenie może zmienić się w najgroźniejszą jej postać. Bywa, że początkowa faza anginy nie występuje i od razu mam do czynienia z zakażeniem nagłym. Wówczas w gardle chorego obserwujemy brązowy nalot świadczący po występowaniu krwi w wydzielinie. 

    Wyraźnie słychać gardłowy świst przy oddychaniu i mówieniu, z czasem mowa zdaje się być upośledzona. Z ust dziecka czuć nieprzyjemny słodki zapach. Obserwuje się także wyraźne powiększenie węzłów chłonnych. Mówi się o szyi Cezara, wyraźnie rozbudowanej na boki. Do tego dochodzą krwotoki z nosa i gardła, a także widoczna na pierwszy rzut oka bladość.

    Dziecko może mieć trudności z połykaniem, widzeniem, a nawet porażenie kończyn. W przypadku błonicy  piorunującej obserwuje się wiele przypadków śmiertelnych.

    Błonica: leczenie

    Stuprocentową pewność co do zakażenia błonicą otrzymuje się w badaniu laboratoryjnym wymazu z gardła. Wówczas chory i osoby z jego najbliższego otoczenia muszą pozostać w izolacji. Dopiero po 6 dniach od uzyskania negatywnego wyniku można kontaktować się z innymi. 

    Chory poddawany jest antybiotykoterapii penicyliną, która zwalcza maczugi błonicy, niestety nie działa na wytwarzane przez nie toksyny. W celu minimalizowania ich szkodliwego wpływu na organizm dziecka podaje się mu antytoksynę. 

    Nie stosuje się u chorych żadnej diety. Dziecko powinno pić chłodne, a nawet zimne napoje, mniejsza to przekrwienie i bolesność gardła. Jeśli maluch nie ma apetytu, nie zmuszamy go do jedzenia. Niezwykle ważne jest zachowywanie higieny, zarówno własnej, jak i dziecka. 

    Powikłania po błonicy

    Po przebytej błonicy dość często dochodzi do powikłań. Najczęściej występują:

  • zapalenie płuc
  • zapalenie podniebienia miękkiego
  • zapalenie mięśni gałki ocznej
  • zapalenie ucha środkowego
  • zapalenie wsierdzia
  • porażenie kończyn
  • uszkodzenie mięsna sercowego rozwija się u 10-25 proc. chorych
  • powikłania neurologiczne dotyczą 75 proc. chorych.
  • Leczona błonica jest śmiertelna dla 5-10 proc. populacji, z czego dla dzieci do 5 r.ż. i dorosłych powyżej 40 lat nawet dla 20 proc. Bez prawidłowego rozpoznania i odpowiedniego leczenia umiera połowa zakażonych.

    Profilaktyka błonicy

    Istnieje skuteczny sposób zapobiegania zachorowaniu. Są to szczepionki z obowiązkowego kalendarza szczepień. Zintegrowany preparat błonica-tężec-krztusiec, podawany jest w czterech dawkach niemowlętom i małym dzieciom. W 14 i 19 r.ż. podaje się dawki przypominające. Dorośli powinni przyjmować dawkę co 10 lat. 

    W krajach rozwiniętych, gdzie dzieci szczepi się rutynowo, błonica występuje w pojedynczych przypadkach, najczęściej u dzieci niezaszczepionych. Z problemem epidemii tej choroby mierzyli się niedawno nasi wschodni sąsiedzi, którzy znacznie mniej restrykcyjnie przestrzegają zaleceń w kwestii szczepień dzieci. 

    Czytaj także: