Zaburzona mowa, drętwienie połowy ciała, problemy z widzeniem to niektóre z objawów udaru. Choć kojarzy się ze starszymi ludźmi, coraz częściej dotyka młodych, a wśród nich głównie kobiety. Lekarze opracowali skrót, którego zapamiętanie może pomóc prawidłowo odczytać pierwsze objawy udaru. To ważne, bo pomoc medyczna udzielona w ciągu pierwszych czterech godzin może uratować ofiarę udaru od śmierci lub trwałego kalectwa.
Reklama.
Podobają Ci się moje artykuły? Możesz zostawić napiwek
Teraz możesz docenić pracę dziennikarzy i dziennikarek. Cała kwota trafi do nich. Wraz z napiwkiem możesz przekazać też krótką wiadomość.
Młode kobiety w wieku 18-35 lat mogą być bardziej narażone na udar niedokrwienny niż mężczyźni. fot. Daniele La Rosa Messina/Unsplash
Reklama.
Zwykło się uważać, że udar najczęściej spotyka mężczyzn. Zwłaszcza starszych. Tymczasem okazuje się, że młode kobiety w wieku 18-35 lat mogą być bardziej narażone na udar niedokrwienny niż mężczyźni. Po analizie danych z lat 2008-2021 naukowcy odkryli, że wśród ofiar tego typu udaru było o 44 proc. więcej kobiet w tym przedziale wiekowym.
25-letnia influencerka przeszła udar
Kasix, czyli Katarzyna Paciorek, popularna 25-letnia influencerka z Twitcha, podczas niedawnej relacji na żywo zaczęła źle się czuć. Drętwiały jej lewa ręka i noga, dlatego pożegnała się z widzami i przerwała transmisję. Partner Kasix wezwał pogotowie. Okazało się, że 25-latka przeszła udar. "Podano mi leki i odzyskałam sprawność w ręce i nodze. Już jest ze mną dobrze i leżę sobie na oddziale. Trochę zaniżam średnią wieku. Jutro ma być więcej badań i zobaczymy, ile będę musiała tu zostać. Przewidywania są od 7 do 10 dni" – napisała na Instagramie.
Czynniki ryzyka
Najczęstszy jest udar niedokrwienny spowodowany zamknięciem tętnicy doprowadzającej krew do mózgu. W wyniku udaru dochodzi do obumarcia komórek mózgowych. Za czynniki ryzyka wystąpienia udaru uważa się wiek, wysokie ciśnienie, miażdżycę naczyń krwionośnych, palenie papierosów i cukrzycę.
U kobiet dodatkowo wśród czynników ryzyka wystąpienia udaru wymienia się:
Objawy udaru można łatwiej zapamiętać (a więc i rozpoznać w razie potrzeby) dzięki dwóm skrótom:
angielskiemu FAST
polskiemu MASZ UDAR.
Udar: test FAST
Skrót FAST pochodzi od angielskich słów:
F jak face, czyli twarz. W momencie udaru twarz robi się niesymetryczna, bardzo charakterystyczne jest opadanie jednej strony twarzy, szczególnie widoczne w kącikach ust.
A jak arms, czyli ramię. Opadające ramię, uczucie słabości, bezwładności w ręce mogą świadczyć o udarze.
S jak speech, czyli mowa. Na udar wskazuje bełkotliwa mowa, wypowiadanie niezrozumiałych, przekręconych wyrazów. Jeśli chory nie może powtórzyć protego zdania, np. "Mam na imię Ania", to sygnał ostrzegawczy.
T jak time, czyli czas. – Czas to mózg – mówi neurolog Bayan Moustafa z Mayo Clinic (USA). Jeśli podejrzewasz u kogoś udar, jak najszybciej zadzwonić po karetkę. Im szybciej otrzyma pomoc, tym większa szansa na uratowanie życia.
MASZ UDAR – skrót do zapamiętania
Polski skrót jest dłuższy, ale niektórym może być łatwiej go zapamiętać:
Mowa zmieniona
Asymetria twarzy
Słabsza ręka lub noga
Zaburzenia równowagi
Udar Mózgu
Dzwoń po pogotowie
Ambulans
Ratunek w szpitalu.
Udar może przydarzyć się w młodości, a z wiekiem ryzyko staje się jeszcze wyższe. Dr Moustafa mówi, że udar dotyka jedną na pięć kobiet w wieku 55-75 lat. Jest piątą co do częstotliwości przyczyną śmierci wśród kobiet. W Polsce jest też trzecią przyczyną zgonu wśród osób obu płci.
