Dwudziestosześcioletnia Jessika Shirra ćwiczyła właśnie na siłowni, gdy poczuła trzask w karku. Nagle zaczęła słabo widzieć jednym okiem, a do tego dołączył się rozdzierający ból głowy. Natychmiast udała się na pogotowie, gdzie dowiedziała się, że ma atak migreny. "Migrena" nie opuszczała jej jednak przez kolejne sześć dni, ponadto utrudniała kobiecie normalne poruszanie, a taka czynność, jak zawiązanie włosów w kucyk, okazała się niewykonalna. Ponownie zgłosiła się więc do lekarza. Tym razem wykonano rezonans magnetyczny, który wykazał udar.

Annie Cinq-Mars w wieku dwudziestu ośmiu lat była w połowie ciąży. Podczas spaceru poczuła dziwne drętwienie jednej strony ciała, a po powrocie do domu okazało się, że ma trudności w mówieniu i straciła wzrok w jednym oku. Martwiąc się o dziecko, postanowiła nie zwlekać i szybko pojechała do szpitala, gdzie stwierdzono udar. Po leczeniu przeszła rehabilitację, a jej dziecko na szczęście urodziło się zdrowe. Jednak opieka nad niemowlęciem dla osoby po udarze była bardzo trudna.

Polska aktorka, Alżbeta Lenska, kilka lat temu przygotowywała się właśnie do spektaklu, gdy rozbolała ją głowa. Za kulisami zemdlała, ale na szczęście w teatrze było dużo ludzi. Szybko przewieziono ją do szpitala, gdzie okazało się, że miała tętniaka, który właśnie pękł. Natychmiast ją zoperowano, a po udarze nie zostały żadne negatywne skutki.

Czym jest udar mózgu?

Udarem mózgu nazywamy zwykle udar niedokrwienny, który polega na zapchaniu naczyń mózgowych odżywiających dane struktury mózgu. 90 procent udarów to właśnie udary niedokrwienne. 10 procent udarów stanowią zaś udary krwotoczne, tak zwane wylewy, wynikające z pęknięcia naczynia (tętniaka).

W Europie milion ludzi co roku doświadcza udaru. Z danych Narodowego Funduszu Zdrowia z lat 2013-2018 wynika natomiast, że rocznie udar niedokrwienny dotyka ponad 70 tysięcy Polaków, przy czym coraz więcej pacjentów jest w wieku od 30. roku życia. Przyczynę takiego stanu rzeczy upatruje się w szybkim tempie życia, używkach i oczywiście w przewlekłym stresie.  

W styczniu tego roku, czasopismo „Stroke”, opublikowało ważny wniosek.  Po analizie danych z bazy PubMed z lat 2008-2021 stwierdzono, że młode kobiety są bardziej narażone na udar, niż młodzi mężczyźni. Przeanalizowano dane 69 793 osób i okazało się, że wśród osób w wieku 18-35 lat było aż o 44 procent więcej kobiet z udarami niedokrwiennymi, niż mężczyzn. Trzeba przyznać, że te wnioski są szokujące. Udar kojarzy się przecież z ludźmi w podeszłym wieku.

Dlaczego udar dotyka młode kobiety?

Ogólnie wśród czynników ryzyka wystąpienia udaru znajduje się wysokie ciśnienie i miażdżyca – przy czym za ostatnią w dużej mierze odpowiada palenie papierosów. Jednak u młodych kobiet występują jeszcze dodatkowe czynniki, które potencjalnie mogą prowadzić do udaru. Są to:

• ciąża – zmienia się wtedy krążenie: serce przepompowuje w ciągu minuty nawet 50 procent krwi więcej niż przed ciążą. Naczynia krwionośne się rozszerzają, ciśnienie obniża, a akcja serca przyspiesza. Czynność serca ulega przyspieszeniu w spoczynku ze średnio 70/min do 80-90/min. U kobiet, które miały przed ciążą szybsze tętno, w ciąży średnia akcja serca w spoczynku może wynosić nawet 90-100/min;
• stany związane z ciążą – przede wszystkim stan przedrzucawkowy;
• doustne środki antykoncepcyjne;
• czas połogu;
• migrena, a zwłaszcza migrena z aurą, na którą częściej cierpią młode kobiety – polega na skurczu naczyń krwionośnych, a zatem może mieć bardzo podobny obraz do udaru. Gdy podczas migreny naczynie się zaciska, kobieta może mieć zaburzenia widzenia, stracić chwilowo wzrok lub niezrozumiale mówić, jednak po pewnym czasie to mija. 

Jak objawia się udar?

Jest kilka charakterystycznych objawów, których nie należy bagatelizować. Jeśli zauważysz je u kogoś lub rozpoznasz u siebie, jak najszybciej powinnaś wezwać pogotowie lub zgłosić się do szpitala. Są to:

• zaburzenia widzenia lub utrata wzroku w jednym oku
• asymetria twarzy
• niezborność ruchów, kłopoty z utrzymaniem równowagi
• niezrozumiała, bełkotliwa mowa
• opadnięty kącik ust
• opadnięta, bezwładna ręka

Jak wygląda leczenie udaru?

W przypadku udaru niedokrwiennego stosuje się leki rozpuszczające zator i poprawiające ukrwienie lub chirurgicznie usuwa się skrzeplinę (trombektomia). Jeśli natomiast mamy do czynienia z udarem krwotocznym, wykonuje się zabieg neurochirurgiczny (stentowanie). Przede wszystkim jednak, leczenie udaru, powinno być podjęte jak najszybciej. Czas ma tu ogromne znaczenie - kluczowe są pierwsze 4 i pół godziny. Jeśli w tym czasie osobie z udarem udzieli się pomocy, ma szansę uniknąć trwałego inwalidztwa lub śmierci.