Wodnista kupka u niemowlaka to nie zawsze biegunka. Jak je rozróżnić?

• Wodnista kupka u niemowlaka może zdarzyć się zarówno u dziecka karmionego piersią, jak i tego na mleku modyfikowanym, choć jej przyczyny mogą być różne.
• Wodnista kupka u niemowlaka nie jest powodem do natychmiastowej paniki i nie zawsze oznacza biegunkę u dziecka. Jeśli jednak podejrzewasz biegunkę u niemowlaka przed 6. miesiącem życia, warto udać się z dzieckiem do pediatry.
• Wodnistą kupkę u niemowlaka mogą powodować zatrucia pokarmowe, alergie i nietolerancje, infekcje wirusowe i bakteryjne.

Wodnista kupka u niemowlaka

Wodnista kupka u niemowlaka karmionego piersią, jak i tego karmionego mlekiem modyfikowanym, może się zdarzyć z różnych powodów i nie wszystkie są poważne dla zdrowia. Nie zawsze rzadka kupka u niemowlaka jest od razu biegunką, więc nie należy panikować w każdej sytuacji, kiedy kupka dziecka wygląda inaczej niż dotychczas.

U dzieci karmionych piersią normalna kupka zwykle jest bardziej wodnista i luźniejsza niż stolec u niemowlaka karmionego mlekiem modyfikowanym, a także u starszego dziecka. Niemowlak, który je mleko z piersi, zwykle robi kupki dość luźne, o żółtym lub musztardowym zabarwieniu. Kupa u dziecka karmionego wyłącznie piersią jest bardzo płynna i może zawierać śluz. Niemowlak może ich robić nawet kilka dziennie, ale jeśli robi kupę raz na kilka dni, to jest to również uznawane za normę.

Jeśli dziecko jest karmione mieszanką, jego kupka zazwyczaj jest nieco ściślejsza w porównaniu z rzadką kupką dziecka karmionego piersią – wynika to z fizjologii i tego, że skład kobiecego mleka nieco różni się od tego, co dziecko otrzymuje w butelce z mlekiem modyfikowanym (zawiera kobiece lipidy, indywidualne składniki mineralne, kwasy tłuszczowe i wiele innych składników, które wpływają na konsystencję kupki).

Dzieci, które są karmione mlekiem modyfikowanym, robią kupki ściślejsze i wypróżniają się bardziej regularnie. Wszystko dlatego, że w formule mleka, które otrzymują, nic się nie zmienia. W przypadku karmienia piersią, podczas każdego przystawienia do piersi skład kobiecego mleka może się nieco różnić od poprzedniej porcji, co wpłynie również na wodnistą formę kupki u niemowlaka.

Nie każda wodnista kupka to biegunka

Biegunka u niemowlaka to stan, kiedy dziecko robi częściej niż zazwyczaj kupkę, która jest rzadka i mocno wodnista. U dzieci karmionych mlekiem modyfikowanym o biegunce można mówić, jeśli dziecko robi kilka, a nawet kilkanaście kupek w ciągu 12 godzin, które wsiąkają w pieluszkę (są bardzo płynne, a do tego często pieniste). Dziecko przy tym może mieć gorączkę, być marudne, osłabione, a po jego zachowaniu widać, że coś je boli.

W przypadku niemowlaka karmionego piersią można mówić o biegunce, jeśli dziecko robi więcej niż dotychczas kupek, które są jeszcze bardziej wodniste niż zwykle, a w pieluszce możemy znaleźć też np. krew lub ropę. Do tego dziecko z biegunką jest wyraźnie rozdrażnione, osłabione, płaczliwe, może też mieć gorączkę.

Kiedy w organizmie ludzkim dochodzi do stanu zapalnego jelit spowodowanego truciznami lub infekcjami (bakteryjnymi i wirusowymi), błona śluzowa jelit zaczyna przepuszczać większą niż zazwyczaj ilość płynu. Gdy płyn przedostaje się do jelit, rozrzedza stolec, który staje się bardziej wodnistą kupką niż zwykle.

Jeśli podejrzewasz, że dziecko może mieć biegunkę, bo jego kupki są bardziej płynne, a zachowanie wskazuje na złe samopoczucie, udaj się z niemowlakiem do pediatry. Biegunka jest wskazaniem do konsultacji lekarskiej w przypadku dzieci poniżej 6. miesiąca życia.

Jaka dieta przy wodnistej kupie u niemowlaka?

Wodnista kupka u niemowlaka nie jest powodem zmiany diety dziecka. Może być tak, że wodnista kupa u niemowlaka karmionego piersią jest efektem jakiegoś posiłku, który spożyła mama dziecka. Dopiero w przypadku podejrzenia biegunki należy udać się do pediatry z dzieckiem.

Zwykle to lekarz sprawdza, czy biegunka jest groźna dla dziecka i może zlecić specjalną dietę. Kiedy niemowlę oddaje zbyt wodniste kupki (ma biegunkę), do jego organizmu nie są dostarczane żadne składniki odżywcze zawarte w mleku, bo wszystko zostaje "wymiecione" z jelit razem z dużą ilością płynu.

Podczas biegunki należy podawać dziecku mleko (z piersi lub modyfikowane) tak jak zazwyczaj. Jeśli dziecko z powodu złego samopoczucia nie ma apetytu, lepiej podawać mu mniejsze porcje mleka, ale za to częściej. Jeśli dziecko ma już rozszerzaną dietę, można na biegunkę podawać mu marchwiankę, która łagodzi objawy i zapewnia nawodnienie.

Kiedy do lekarza z wodnistą kupką u niemowlaka?

Każde niemowlę przed 6. miesiącem życia może robić wodnistą kupkę i nie zawsze to powód do konsultacji z pediatrą. Wiele zależy od tego, jakim mlekiem dziecko jest karmione, czy ma już rozszerzaną dietę i jaki jest jego ogólny stan zdrowia. Jeśli dziecko jest karmione wyłącznie mlekiem modyfikowanym lub piersią, a jego samopoczucie jest widocznie kiepskie (dziecko jest marudne, płaczliwe, rozdrażnione albo gorączkuje) to tylko lekarz powinien oceniać, co mogło spowodować biegunkę. Sama wodnista kupka nie jest powodem do paniki.

Natomiast taka kupa może być spowodowana różnymi nietolerancjami pokarmowymi i alergiami. Lekarz może zalecić również badanie kału, szczególnie jeśli w pieluszce widać krew.

Jeśli wodnistej kupie u niemowlaka towarzyszy gorączka, odwodnienie, wymioty lub apatia, może to być objaw infekcji bakteryjnej, która wymaga leczenia antybiotykiem (pamiętaj wtedy również o probiotyku – preparacie osłonowym, który będzie chronił jelita niemowlaka). Niemowlaki po 6. miesiącu życia również powinny odbyć konsultację lekarską w celu ustalenia powodu biegunki i leczenia.

Wodnista kupka u niemowlaka z powodu wirusa

Rotawirusy, które wywołują grypę żołądkową nazywaną też jelitówką, mogą być niezwykle groźne dla niemowląt i małych dzieci. Wszystko dlatego, że podczas infekcji rotawirusem dziecko ma gorączkę, biegunkę i wymiotuje, więc ryzyko odwodnienia wzrasta u niego kilkukrotnie. Przy dodatkowej senności, osłabieniu i apatii, ponad 80 proc. przypadków małych dzieci chorujących na rotawirusa wymaga hospitalizacji.

Dzieci karmione mlekiem z piersi posiadają dodatkową osłonę przeciw wirusom, bo kobiece mleko dostarcza im przeciwciała, które posiada matka. W przypadku dzieci karmionych mlekiem modyfikowanym ryzyko infekcji wirusowej jest większe, dlatego pediatrzy apelują, by przy noworodkach i niemowlętach szczególnie przestrzegać zasad higieny i myć często ręce. Szczepienie niemowląt przeciw rotawirusom stało się obowiązkowe właśnie z powodu wspomnianego ryzyka hospitalizacji.

Szczepionka przeciw rotawirusom to dodatkowa ochrona, którą można podać niemowlętom między 6. a 26. miesiącem życia. Według danych Państwowego Zakładu Higieny szczepionka przeciw rotawirusom jest niezwykle skuteczna i chroni w 85-98 procentach. Szczepienie polega na podawaniu dziecku doustnie 2 lub 3 dawek żywych szczepów, które należy podawać w odstępach ok. 4 tygodni.

Zaleca się podanie pierwszej dawki maksymalnie do 12. tygodnia życia niemowlaka. Od 2021 roku szczepienia przeciw rotawirusom są w Polsce bezpłatne i obowiązkowe w kalendarzu szczepień.

Źródło: mp.pl, szczepienia.pzh.gov.pl, cnol.kobiety.med.pl