Większość z nas nadaje się na terapię. Oto zdania narcystycznych rodziców, które sami też mówimy

• Narcystyczna matka jest osobą toksyczną dla najbliższych. Bycie narcyzem może być cechą pokoleniową.
• Narcystyczne matki wychowują swoje dzieci w poczuciu, że muszą zasłużyć na miłość.
• Jeśli podejrzewasz, że miałaś narcystycznego rodzica, to prawdopodobnie ty również masz cechy toksycznego rodzica.

Każdy człowiek ma w sobie maleńki pierwiastek narcyza. Bywamy egoistyczni, stawiamy siebie na pierwszym miejscu. Ale nie jest to jeszcze powód do paniki. I podobnie jak większość ludzkich cech, cechy narcystyczne rozwijają się zwykle w bardzo młodym wieku, więc prawdopodobnie wiele z nas miało toksycznych, narcystycznych rodziców, bo w ich pokoleniu zostawało się rodzicami naprawdę bardzo młodo. Gdy w młodym wieku zostajemy obarczeni zbyt wielką odpowiedzialnością, naturalne jest, że chcemy z jej części się uwolnić, co może wywołać toksyczne zachowania i narcyzm.

Cechy narcystycznej matki

Matki o osobowości narcystycznej często postrzegają swoje dzieci jako integralną część siebie, jako przedłużenie swojej osoby. To problem, bo dzieci nie są traktowane jak samodzielne jednostki, a ich rodzice nie są zainteresowani tym, kim tak naprawdę jest ich potomek.

"Narcystyczna matka może zmusić dziecko do pewnych czynności, które uważa za dopuszczalne, jednocześnie pozbawiając je możliwości robienia rzeczy, które sprawiają im przyjemność. Na przykład ich dziecko może nienawidzić baletu, ale narcystyczna matka zmusi je do dalszego trenowania, nawet jeśli sprawia to, że dziecko jest nieszczęśliwe" – wyjaśnia psycoterapeutka Lena Derhally w wypowiedzi dla portalu scarymommy.com.

Kobiety, które są narcystyczne, traktują dzieci tak, jakby musiały zasłużyć na ich miłość - ich uczucie jest warunkowe, a dziecko nie czuje się całkowicie akceptowane, bezpieczne i kochane takim, jakie jest. Taka matka sprawia też, że dziecko ma poczucie winy za rzeczy, na które nie ma wpływu i które nie wynikają z jego złych decyzji i błędów. Narcystyczna matka skupia się też na wyglądzie, jest powściągliwa w wyrażaniu uczuć i emocji. W wachlarzu jej zachowań jest też krytyka, zawstydzanie dziecka i ignorowanie go, a nawet gaslighting.

25 zdań które mówią narcystyczne matki do swoich dzieci

Lena Derhally wyszczególniła przykładowe zdania, które mogą mówić toksyczni, narcystyczni rodzice - sprawdź, ile z nich słyszałaś ty, a ile sama wypowiadasz do swoich dzieci:

1. "Przesadzasz, takie rzeczy się nie dzieją. Pewnie to zmyśliłaś"

2. "Wszystko robię dla ciebie, a nie otrzymuję żadnej wdzięczności"

3. "Dlaczego nie możesz być bardziej jak twoja siostra?"

4. "Jesteś tak zajęta sobą, że nawet o mnie nie pomyślisz"

5. "Znowu przytyłaś? Zaraz nie zmieścisz się w ubrania"

6. "Dostaniesz karę, jeśli nie zrobisz tego, co mówię"

7. "Przestań być taka wrażliwa, nie przesadzaj"

8. "Mogłaś ten test napisać lepiej, gdybyś się więcej uczyła, tak, jak ci mówiłam"

9. "Strasznie się guzdrzesz. Przez ciebie wszyscy muszą czekać"

10. "Dlaczego nie jesz? A ja tak się napracowałam!"

11. "Naprawdę mnie denerwujesz. Bądź wreszcie cicho!"

12. "Już zniszczyłaś nowe buty? Nie obchodzi cię, jak ciężko na to pracuję?"

13. "Źle to robisz. Daj, ja to zrobię"

14. "Jestem lepszym rodzicem, niż ty kiedykolwiek będziesz"

15. "Zawsze byłam w tym naprawdę dobra. Dziwię się, że ty nie jesteś"

16. "Ja już w twoim wieku...(miałam dzieci/rodzinę/mieszkanie/dobrą pracę)"

17. "Tak się tego nie robi, ale śmiało - spróbuj. Zobaczysz, że mam rację".

18. "Powinieneś spróbować mojego przepisu. Jest dużo lepszy od twojego"

19. "Nie widzisz, że jestem zajęta? Nie mam teraz dla ciebie czasu"

20. "Poświęciłam ci całe życie, a ty dbasz tylko o siebie!".

Cząstka egoizmu to jeszcze nie osobowość narcystyczna

Zaburzenia osobowości narcystycznej (określane przez psychologów jako NPD - Narcissistic personality disorder) nie dotyczą oczywiście każdego, chodzi tu raczej o niewielki ułamek posiadanych cech. Innymi słowy, normalne jest pragnienie uwagi i odczuwanie dumy z samej siebie. Kiedy jednak zaczynają one w nas przeważać, pojawiają się kolejne problematyczne cechy i zachowania, powinna zapalić się czerwona lampka.

Ustalenie, czy dorastałaś, ucząc się i powielając zachowania narcystycznego rodzica, jest prawdopodobnie pierwszym krokiem w kierunku zatrzymania cyklu narcyzmu pokoleniowego. Jeśli więc będziesz wiedziała, że wychował cię rodzic, który był toksyczny i narcystyczny, sama będziesz mogła pracować nad tym, by nie powielać jego zachowań i nie przełożyć na swoje dzieci tego ciężaru trudnego dzieciństwa.

Nie jest zaskoczeniem, że wiele z nas dopiero będąc dorosłymi, na kozetkach psychologów i sesjach terapeutycznych dowiaduje się, ile z naszego życia jest "zasługą" tego, że nasi rodzice nie mieli pojęcia o świadomym rodzicielstwie. To nie jest do końca ich wina, bo im także nikt nie powiedział, jak to robić i często błądzili po omacku, wychowując pokolenie dzisiejszych 30- i 40-latków.

Czy narcystyczny rodzic wie, że jest narcyzem?

Możesz mówić rzeczy potencjalnie szkodliwe dla dziecka, a wcale nie być narcyzem. "Większość narcystycznych rodziców w ogóle nie przejmuje się tym, co mówią swojemu dziecku i jak mogą na nie wpłynąć i zranić. Prawdziwi narcystyczni rodzice nie martwią się tym, co myśli lub czuje ich dziecko, ponieważ są pochłonięci tylko tym, co sami myślą i czują" - mówi amerykańska psychoterapeutka.

I dodaje: "Narcystyczni rodzice prawie zawsze uważają się za ofiarę i na pewno nie uznają się za narcyzów". Bycie narcystycznym rodzicem może objawiać się tym, że czerpie on satysfakcję z karania dziecka na różne sposoby (psychiczne i fizyczne), a w jego zachowaniu wobec dziecka brakuje empatii. Tego rodzaju matka (lub ojciec) uważa, że dyscyplina i wychowanie w poczuciu zastraszania sprawią, że wychowają dziecko "na ludzi". To pewnego rodzaju manipulacja i kontrola dla dzieckiem, które ma poczucie, że na miłość i uwagę rodzica musi w jakiś sposób zasłużyć.

Wśród norm dla takich rodziców jest też rodzicielskie obrażanie się za zachowania, które nie są dla nich dopuszczalne u dziecka. Ono musi swoimi działaniami udowodnić, że jest godne miłości rodziców. Jeśli więc uważasz, że ciebie te cechy jako rodzica nie dotyczą, być może możesz odetchnąć z ulgą. Istnieje jednak ryzyko, że masz narcystyczne cechy, których sama nie zauważasz, bo nie dotyczy ciebie całkowity narcyzm, a tylko jego niektóre cechy.

Co zrobić, jeśli ty lub twoja mama, jesteście narcyzami?

"Jeśli obawiasz się, że możesz być narcyzem lub posiadać pewne narcystyczne cechy, pierwszą rzeczą, którą musisz zrobić, to zrozumieć, że na początku będzie trudno" – mówi Derhally. Psycholożka zapewnia, że najlepszym działaniem jest skorzystanie z pomocy specjalisty - terapia pomoże uporać się z toksycznymi nawykami, które przekładamy na nasze dzieci, często tez nieświadomie.

Jeśli dojdziesz do wniosku, że to ty miałaś toksyczną matkę lub ojca - po pierwsze musisz uświadomić sobie, że to nie twoja wina i nie masz na to wpływu. Żadne dziecko nie zasługuje na złe traktowanie.

Jeśli jesteś dzieckiem toksycznych rodziców, w twoim przypadku także bardzo pomocna będzie terapia, bo dzięki niej nauczysz się ustalać swoje granice, odbudujesz poczucie własnej wartości i odzyskasz spokój.