Czy naprawdę trzeba kąpać dziecko codziennie? Odpowiedź nie jest oczywista

• Istnieje wiele szkół na temat kąpania noworodków i niemowląt. Polskie Towarzystwo Pediatryczne zaleca kąpanie małych dzieci 2-3 razy w tygodniu, a w resztę dni tylko przemywanie pachwin i miejsc intymnych.
• Codzienne kąpiele niemowlaka mogą być niezbędne dopiero wtedy, gdy dziecko zaczyna samo się przemieszczać i jeść, bo wtedy istnieje większe ryzyko wybrudzenia się.
• Częstotliwość kąpieli zależna jest również od tego, czy dziecko np. ulewa albo poci się podczas upałów.

Co jakiś czas jak bumerang powraca pytanie o to, jak często kąpać dziecko i czy noworodek powinien być kąpany przez pierwsze kilka dni życia. Amerykańska Akademia Pediatrii twierdzi, że zwłaszcza noworodki nie potrzebują codziennej kąpieli.

Noworodka nie trzeba codziennie kąpać, jeśli tylko codziennie będą przemywane okolice intymne oraz pachwiny. Częstotliwość kąpieli niemowlaka powinna być też zależna od pór roku, tego, czy dziecko się poci, ulewa, brudzi się jedzeniem podczas rozszerzania diety.

Ważnym elementem tego, jak często kąpiemy dziecko, jest też to, czy ono po prostu lubi kąpiele i jak na mycie reaguje skóra dziecka. Jeśli dziecko ma skórę wrażliwą, problematyczną (np. z AZS) i alergiczną, czasem rzadsze kąpiele będą dobrym pomysłem.

Według lekarzy z Ośrodka Diagnostyki Chorób Alergicznych z Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu pielęgnacja skóry dziecka zaczyna przypominać pielęgnację skóry dorosłego dopiero w okolicach 2. i 3. roku życia. Dopóki dziecko nie raczkuje i nie ma rozszerzonej diety (więc nie ma większej możliwości pobrudzenia się), nie ma przymusu codziennego kapania niemowlaka.

Jak często kapać dziecko?

Wytyczne dla pielęgniarek i położnych na oddziałach położniczych i noworodkowych mówią o tym, że dziecku należy codziennie czystą wodą przemywać okolice intymne i pachwiny i nie kąpać go częściej niż 2-3 razy w tygodniu.

Częstsza kąpiel może wysuszać skórę dziecka i doprowadzać do podrażnień. Skórę dziecka należy myć delikatnymi płynami przeznaczonymi do skóry noworodka od 1. dnia życia. Najlepiej myć dziecko dłońmi, bez używania myjek i gąbek, które są siedliskiem bakterii. Zaleca się, aby kąpiel noworodka nie trwała dłużej niż 5 minut.

W dni, gdy nie kąpiemy dziecka, należy przemywać pachwiny i okolice intymne wacikiem zmoczonym wodą. Codzienna kąpiel bywa niezbędna dopiero wtedy, gdy dziecko zaczyna się samodzielnie przemieszczać i jeść, a także w ciepłych miesiącach w upalne dni, gdy każdy z nas bardziej się poci.

Dlaczego wydaje nam się, że dzieci trzeba kąpać codziennie?

Niemowlaki nie brudzą się tak jak kilkulatki, które potrafią brodzić na podwórku w kałużach, malować farbami za pomocą dłoni i zjadać czekoladowe ciasto tak, że mają brudne nawet uszy. W przypadku noworodków i mniejszych niemowlaków (do ukończenia przez dziecko 6. miesiąca życia), wystarczy kąpiel 2-3 razy w tygodniu i nie przez dłużej niż 5-10 minut.

Noworodki, gdy się rodzą, są pokryte mazią płodową, która zawiera duże stężenie przeciwciał i pomaga bronić się organizmowi przed drobnoustrojami poza brzuchem mamy. Ta maź chroni także przed wysuszeniem skóry, dlatego zaleca się, aby nie kąpać noworodka w ciągu 6 godzin po porodzie, a niektórzy mówią nawet o 1-2 dobach.

Jest też wiele kobiet, które rezygnują z kąpieli noworodka w szpitalu, bo chcą to zrobić dopiero w domu. Dzięki temu dłużej zachowują ochronną warstwę na skórze dziecka z mazi płodowej i mogą po wyjściu z dzieckiem ze szpitala zmyć z niego bakterie szpitalne.

Wrażliwa skóra dziecka

Jeśli maluch ma wrażliwą skórę, skłonną do podrażnień, bardzo często codzienne kąpiele dodatkowo pogarszają jej stan. Jeśli więc dziecko ma wysypkę, przesuszoną skórę, AZS lub inne problemy skórne, warto zaprzestać codziennych kąpieli, bo one dodatkowo wysuszają i podrażniają skórę.

Musisz też wiedzieć, ze wiele chorób skóry nie jest spowodowanych brudem i brakiem higieny, a ich zaostrzenie może nastąpić właśnie przez nadmierną higienę. Niektóre bakterie i drobnoustroje, które wytwarzają się na skórze przy rzadszych kąpielach, są nam wręcz niezbędne do prawidłowego funkcjonowania i wytwarzania tarczy ochronnej przed patogenami.

Kilka wskazówek dotyczących kąpieli dziecka

Te wskazówki są szczególnie pomocne, gdy dziecko ma skłonności do wysuszania się skóry, ma AZS, alergie skórne lub nawracające wysypki. Wszystkie wskazówki dotyczą szczególnie noworodków (dzieci w 1. miesiącu życia), ale równie dobrze można je stosować w przypadku niemowlaków):

• temperatura pomieszczenia nie może być niższa niż 21-22 stopni
• temperatura wody do kąpieli nie powinna przekraczać 37 stopni (35-37 stopni)
• kąpiele niemowlaka powinny być krótkie (5-10 minut)
• aby uniknąć wysuszenia skóry dziecka, używaj łagodnych, bezzapachowych mydeł i produktów przeznaczonych dla dzieci od 1. dnia życia. Używaj płynnych środków myjących zawierających emolienty, najlepiej wlewając małą ilość do wody
• używaj niewielkich ilości mydła i myj dziecko rękoma, zamiast szorować myjką z mydłem
• nie pozwalaj starszemu dziecku długo bawić się w wannie, jeśli woda jest pełna mydlin lub płynu myjącego
• zacznij mycie od twarzy, a zakończ na umyciu pośladków
• po zakończeniu kąpieli opłucz dziecko ciepłą, świeżą wodą, aby usunąć mydło z jego ciała
• nałóż nawilżające maści, kremy lub balsamy, gdy jego skóra jest jeszcze lekko wilgotna
• nie używaj produktów na bazie alkoholu
• po kąpieli owiń dziecko w ciepły ręcznik. Nie pocieraj skóry w celu osuszenia tylko delikatnie przykładaj ręcznik do skóry
• jeśli dziecku jeszcze nie odpadł kikut pępowiny, dobrze go osusz
• po wysuszeniu ubierz dziecko i owiń kocykiem