Po tym, jak Rosja zaatakowała Ukrainę, szacuje się, że już ok. 450 tysięcy uchodźców przekroczyło granice Polski, uciekając przed agresją (według danych MSWiA). Polacy pokazali, że "ludzi dobrej woli jest więcej" i pragną pomagać w wielu wymiarach. Część udostępnia swoje puste domy, mieszkania, a także bierze Ukraińców pod swój dach i użycza pokoje - choćby na kilka tygodni.
Reklama.
Podobają Ci się moje artykuły? Możesz zostawić napiwek
Teraz możesz docenić pracę dziennikarzy i dziennikarek. Cała kwota trafi do nich. Wraz z napiwkiem możesz przekazać też krótką wiadomość.
Jak się przygotować na przyjęcie uchodźców z Ukrainy pod swój dach. MALGORZATA GENCA / POLSKA PRESS/Polska Press/East News
Reklama.
Polacy po napływie uchodźców z Ukrainy pokazali, że chcą pomagać - wielu z nas udziela się w zbiórkach, transporcie, a także użycza mieszkań i miejsc noclegowych.
Jeśli rozważasz przyjęcie pod swój dach lub użyczenie nieużywanego mieszkania gościom z Ukrainy, musisz przygotować się na przyjęcie gości.
Aby dobrze przygotować dom czy pokój na przyjęcie uchodźców z Ukrainy, musisz otoczyć ich opieką i zapewnić spokojne, bezpieczne przestrzenie, które pozwolą im trochę odpocząć szczególnie po długiej tułaczce ze swojego kraju.
Część z nas oferuje transport z granicy do różnych miast, część zaangażowała się ze zbiórki potrzebnych artykułów. Są też tacy, którzy heroicznie proponują przyjęcie uchodźców z Ukrainy pod swój dach.
Niektórzy mają możliwość użyczenia pustego mieszkania długoterminowo, inni oferują noclegi choćby na miesiąc czy kilka tygodni we własnym domu. Jeśli myślisz o przyjęciu uchodźców z Ukrainy, musisz się do tego przygotować.
Strategia działania i spokój
Zamiast zrywać się "na hurra", lepiej spokojnie siąść i zastanowić się, jak pomóc z głową, żeby ta pomoc miała sens i wymierne skutki. Upewnij się, że jesteś w stanie zapewnić dach nad głową kilku osobom na miesiąc-dwa, a czasem i dłużej.
Porozmawiaj z domownikami, ze swoimi dziećmi, zastanówcie się dobrze, czy jesteście gotowi i emocjonalnie to udźwigniecie. Zaprosicie przecież do domu osoby, którym trzeba będzie pomóc nie tylko w kwestiach zorganizowania tu życia i przyszłości, ale być może także w znalezieniu psychologicznej pomocy.
Jeśli uważacie, że wasza rodzina jest na to gotowa i masz możliwości lokalowe, tzn. posiadasz dom, oddzielne mieszkanie, a nawet pokój we własnym domu/mieszkaniu, które pomieści np. mamę z dwójką dzieci, i chcesz je użyczyć uchodźcom z Ukrainy, najlepiej taką chęć zgłosić oficjalnymi drogami.
Już teraz większość urzędów miasta czy gminy organizuje i koordynuje pomoc noclegową i mieszkaniową na swoim terenie. Jeśli chcesz dać uchodźcom dach nad głową, wejdź najpierw na stronę internetową swojego miasta czy gminy i poszukaj tam informacji.
Zbiór miejsc, które działają w twojej okolicy, znajdziesz też na rządowej stronie: pomagamukrainie.gov.pl. Jest też możliwość dodania swojego mieszkania do listy bardziej ogólnej – powstała w internecie specjalna mapa Google, która pokazuje lokalizacje mieszkań lub pokoi dla uchodźców z Ukrainy.
Po przyjęciu osób z Ukrainy, które zgłoszą się do ciebie za pośrednictwem Mapy Google, trzeba w urzędzie dopełnić formalności, które są potrzebne do przebywania Ukraińców i nadania im statusu uchodźców.
Zarówno na Mapach Google, jak i w urzędzie na terenie miasta czy gminy trzeba podać swoje dane kontaktowe i zadeklarować, ile osób możemy przyjąć, od kiedy i na jak długo.
Jak przygotować dom na przybycie uchodźców?
Jeśli decydujesz się na pomoc mieszkaniową, przemyśl dokładnie i racjonalnie, na jaki czas jesteś w stanie zapewnić pomoc. Dom, mieszkanie czy pokój trzeba też przygotować na przybycie tych osób, najczęściej matek z dziećmi. Szczegółowe rady możemy znaleźć m.in. w poradniku przygotowanym przez Fundację HumanDoc, który jest umieszczony na stronie www.humandoc.pl.
Tam autorka, Katarzyna Podleska, która jest psychologiem i psychotraumatologiem, podkreśla, że miejsce dla Ukraińców musi być spokojne, zapewniać minimum prywatności i pomieścić tyle osób, ile deklarujemy.
Zanim te osoby faktycznie w nim zamieszkają, wynieś z pokoju czy mieszkania wszelkie rzeczy, po które musiałabyś się tam wracać, zapewnij tyle miejsc do spania, ile będzie osób. Pamiętaj o pościeli i ręcznikach dla przyjezdnych. To ma być miejsce, w którym odpoczną, poczują się spokojniej i bezpiecznie.
Miejsce musi mieć też możliwość samodzielnego przygotowywania posiłków przez gości, warunki do przechowywania jedzenia, możliwość korzystania ze wspólnej kuchni i łazienki (jeśli przyjmujesz uchodźców do tego samego mieszkania, w którym mieszka twoja rodzina).
To takie sprawy z logistyki rodzinnej, które trzeba przemyśleć, zanim zadeklarujesz się przyjąć kogoś pod swój dach. Zastanów się, jak rozwiążecie sprawy szykowania posiłków, korzystania z toalety czy wieczornej "ciszy nocnej".
Warunki mieszkalne: meble, wyposażenie wnętrza
Sama przestrzeń mieszkalna to nie tylko mieszkanie czy pokój, ale by można było zamieszkać, potrzebne są meble – chociaż podstawowe łóżka, szafki na ubrania, ale także koce, pościel czy ręczniki.
Ci ludzie uciekali w pośpiechu, aby bagaże były lżejsze, zabierają tylko podstawowe rzeczy, nikt więc raczej nie posiada ze sobą ręczników czy koca. Warto sprawdzić lokalne zbiórki dla uchodźców w celu zgromadzenia ubrań, mebli i wyposażenia: na Facebooku istnieje wiele lokalnych grup, ale są też takie bardziej ogólnopolskie, jak Pomoc dla Ukrainy.
Zapotrzebowanie na wyposażenie, jeśli go nie posiadasz, można także zgłosić przez urzędy wojewódzkie, urzędy miasta i gminy.
Przybycie uchodźców do domu
Musisz ustalić dzień i godzinę, w której goście przybędą – wielu z nich stało na granicy po kilkadziesiąt godzin, potem jechało transportem z granicy i są po prostu wycieńczeni wielodniową tułaczką. Pamiętaj, że gdy dotrą do miejsca, gdzie będą mieszkali, potrzebują ciszy, spokoju i odpoczynku.
Naszykuj na ich przybycie ciepły posiłek i herbatę. Początek może być wyjątkowo trudny, chyba każdy zdaje sobie z tego sprawę, że może być emocjonalnie, nieswojo, a dla Ukraińców niepokojąco.
Warto przygotować sobie choćby kilka zwrotów po ukraińsku, by móc się jakoś porozumieć, ale zapewne większość w pierwszych godzinach potrzebuje po prostu łóżka, snu i spokoju. Nie dziwmy się, że są nieufni, nie wiedzą jak się zachować i czego się spodziewać – sami pewnie czulibyśmy się identycznie, będąc na ich miejscu.
W rozmowie nie pytajcie o przeżycia, emocje i to, co się u nich działo w ostatnich dobach. Raczej skup się zadaniowo na pomocy w konkretnych kwestiach, kiedy przyjmujesz uchodźców pod swój dach, powinnaś poczuwać się także do pomocy im w załatwieniu spraw w urzędach, zakupach, pomocy psychologicznej itp.
Kontakt ze światem i rodziną
Jedną z najważniejszych kwestii dla Ukraińców będzie dostęp do internetu, by mogli kontaktować się z rodziną i bliskimi, których zostawili np. w Ukrainie. Najłatwiej jest utrzymywać kontakt za pomocą komunikatorów i mediów społecznościowych, a do tego niezbędny jest internet.
Pomóż gościom w podłączeniu się do sieci czy podaj hasło do wi-fi. Jeśli chodzi o kontakty telefoniczne, to większość operatorów sieci komórkowych rozdaje uchodźcom z Ukrainy darmowe startery do swoich sieci – można je odebrać w punktach recepcyjnych na granicach polsko-ukraińskich, w sklepach sieci spożywczych (Żabka, Biedronka, Kolporter, HDS, RUCH, Świat Prasy), a także na dworcach PKS w największych miastach w Polsce.
Startery trzeba zarejestrować, więc np. T-Mobile w punktach, gdzie można dostać startery, zapewnia też pomoc wolontariuszy, którzy pomagają w rejestracji. Wiele sieci zapewnia darmowe minuty rozmów z Ukrainą, pakiet internetu – szczegóły znajdziesz na stronie internetowej konkretnych operatorów.
Jak rozmawiać z uchodźcami z Ukrainy?
"Gestykulacja i proste rysunki mogą być szybkim sposobem na pokonanie wielu przeszkód w porozumieniu. Język ukraiński i polski nie są tak bardzo różne" – powiedziała wyborczej.pl Katarzyna Podleska.
Wielu Ukraińców mówi trochę po polsku, bo mają tu rodziny, które są w Polsce od kilku lat. Część przez internet korzysta z polskich mediów, więc co-nieco z naszego języka rozumie.
Na początku może być trochę problemów komunikacyjnych, ale gestykulacją i przy pomocy Google Translate raczej każdy z nas jakoś sobie poradzić rozmowie o podstawowych rzeczach.
Jeśli potrzebny by był tłumacz, zawsze możemy dowiedzieć się w lokalnym urzędzie miasta czy gminy, czy posiadają kompetentną osobę, która udzieli językowej pomocy.
Emocje i pomoc psychologiczna
Warto pamiętać, że wiele tych ludzi to osoby, które przeżyły traumę, targają nimi emocje związane z tym co nadal dzieje się w ich kraju, bo wielu z nich zostawiło tam jednak część swoich rodzin, kobiety mężów, dzieci ojców i dziadków itp.
Musisz pamiętać, że tym osobom bardzo często może być potrzebna pomoc psychologa, psychiatry lub chociażby zwykła rozmowa z tobą. Pamiętaj także o tym, by – jeśli przyjmujesz uchodźców pod dach, gdzie sama również mieszkasz z rodziną – przygotować na nowych mieszkańców swoją własną rodzinę.
Porozmawiaj z dziećmi, bo być może nowa sytuacja sprawi, że stracą poczucie bezpieczeństwa lub będą myślały, że mama nie ma już dla nich czasu z powodu gości w domu. Trzeba pamiętać, że awantury i złe emocje domowników także negatywnie mogą wpłynąć na stan emocjonalny uchodźców, warto więc pamiętać o spokoju i pozytywnych uczuciach.
"Osoby, które przyjmiesz do swojego domu, przeżyły traumę, doświadczyły straty, widziały i słyszały o potwornych rzeczach, które się dzieją w ich kraju. Trudności w zasypianiu, nieufność wobec nieznanych osób i doświadczeń oraz obniżony nastrój nie należą do rzadkości.
Nie ma reguł dotyczących tego, jak ludzie będący w kryzysie się zachowują. Uchodźcy mogą czuć się odrętwiali, przesyceni emocjami albo być gdzieś pomiędzy. Wszystkie reakcje są prawidłowe, nawet śmiech czy płacz bez powodu. Emocje zawsze pojawiają się falami – przychodzą i odchodzą. Pozwól płakać" – radziła wspomniana już Podleska.
Pamiętaj, by być delikatnym podczas rozmów, nie nakłaniaj i traktuj na równi i z szacunkiem. Jeśli ktoś chce rozmawiać i opowiadać, słuchaj, jeśli nie – nie drąż. Profesjonalna pomoc psychologiczna jest dostępna w różnych fundacjach, które oferują także kontakt telefoniczny i online.
Fundacja Polskie Forum Migracyjne ma takie wsparcie psychologów: +48 669 981 038, a także np. platforma Mindgram – informacje można znaleźć pod adresem: mindgram.com/pl/linia-wsparcia/.
