Jeśli masz nauczyć dziecko jednej umiejętności, niech to będzie ta - mówi psycholog edukacyjny

By nauczyć dziecko bycia silnym psychicznie, trzeba skupić się na trzech aspektach: sposobie myślenia, odczuwania i działania. W wypracowaniu psychicznej siły należy myśleć w szerszej skali, pozytywne patrzeć na świat, mieć dobre samopoczucie, a także odwagę w działaniu – takie podejście do życia sprawia, że rozwija się mózg i jest bardziej odporny na porażki.

Oczywiście należy te umiejętności nieustannie ćwiczyć, by się wzmocnić psychicznie – tak samo dotyczy to dorosłego, jak i dziecka. Im wcześniej jednak postawisz na taki rozwój i wzmocnienie u malucha, tym bardziej będzie ono silne. Potrzeba do tego praktyki, cierpliwości i ciągłego wzmacniania, aby w pewnym momencie weszło to zarówno rodzicowi, jak i dziecku, w krew i stało się naturalną częścią osobowości.

Taka siła psychiczna jest szczególnie ważna dla dzieci wrażliwych, które często mają problem z odnalezieniem się w nowej sytuacji czy nowym środowisku. Wystarczy tylko wypracować tych siedem mechanizmów, dzięki którym wzmocnisz w swoim dziecku silną psychikę i które stosują dzieci, które już są silne psychicznie.

1. Wzmocnienie

Jeśli twoje dziecko porównuje się z kolegami, np. w wynikach w nauce, to samo daje innym narzędzie do tego, by kierowali jego emocjami. Dziecko, które zna swoją wartość i jest silne psychicznie, wie, że jego uczucia i emocje nie powinny być zależne od nikogo.

Taki maluch nie potrzebuje też sygnałów z zewnątrz by czuć się dobrze sam ze sobą – wybiera dobry nastrój nawet wtedy, gdy inni wokół są rozgniewani czy przygnębieni. By tak się działo, powtarzaj dziecku pozytywne zdania, mów mu jakie jest mądre, dobre, ważne. I rób to niezależnie od tego, jak czują się inni wokół – także ty. Nawet gdy masz zły dzień, tłumacz dziecku, że to nie ma z nim związku i że czasem tak bywa, ale ono nie musi być z tego powodu również smutne czy złe.

To pomoże uciszyć negatywne głosy, które czasem dziecko słyszy w swojej podświadomości i przez które oddala się od odniesienia sukcesu i pozytywnego podejścia do życia. Najłatwiej mówić dziecku proste, krótkie zdania typu: "Jesteś odważny, dasz radę" czy "Jesteś wystarczająco dobry" albo "Dziś mam dobry dzień i wybieram uśmiech".

2. Dzieci przystosowują się do zmian

Niezależnie od tego, czy mówimy o nowej szkole/przedszkolu, czy jakiejś innej nowej sytuacji, jak niemożność spotkania się w kolegami podczas lockdownu. Zmiany dla dzieci czasem bywają trudne, czasem ich nie rozumieją. Wtedy należy spokojnie im wytłumaczyć nową sytuację) albo martwią się, że coś zmieni ich życie na gorsze.

Jednak silne psychicznie dzieci rozumieją, że zmiana jest czasem potrzebna, że często dzięki niej można stać się lepszym, silniejszym czy osiągnąć sukces. Nawet jeśli na początku nie wygląda to dla nich dobrze czy obiecująco. Takie podejście można osiągnąć dzięki rozmowie z dzieckiem, cierpliwemu tłumaczeniu mu rzeczywistości i nazywaniu emocji, które towarzyszą mu przy zmianach.

Bo oswajanie z różnymi emocjami to również część procesu wzmacniania psychiki – zamiast je tłumić, należy je poznać, rozmawiać o nich i nazywać je. Pomóż dziecku w nazywaniu emocji, tłumacz mu słowa i opowiedz mu nich, aby opisać sytuację (np. smutny, szczęśliwy, sfrustrowany, nerwowy, chętny).

3. Wiedzą, kiedy powiedzieć "nie" i jak odmawiać

Nie od dziś wiadomo, że odmawianie w niektórych sytuacjach bardzo mocno wiąże się z silną psychiką. Dla dzieci czasem powiedzenie "nie" oznacza bycie nieposłusznym, jest niezręczne i dziwne, ale z takim myśleniem u malucha należy walczyć. Kiedy znajdzie w sobie odwagę, by czegoś odmówić (oczywiście z zasadnością i logicznym wyjaśnieniem), wzmocni go to niesamowicie i z czasem stanie się to dla niego łatwiejsze.

Takie asertywne podejście zmniejszy też stres i zależność od ludzi czy sytuacji, od których dziecko chce być niezależne. W celu wytłumaczenia dziecku na czym polega asertywność, zrób test: opowiedz mu o konkretnej sytuacji, w której powiedzenie "tak" będzie wiązało się dla niego z rezygnacją z czegoś ważnego. Jeśli zależy mu na tym, by nie rezygnować z tej rzeczy, niech po prostu odmówi. Pomóż dziecku znaleźć w sobie odwagę do odmawiania, ale w grzeczny sposób, za którym zawsze jest ważny powód.

4. Świadomość swoich błędów

Silni psychicznie ludzie wiedzą, że ich błędy zależą tylko od nich – dotyczy to również dzieci. Dzieci często same z siebie uważają, że trzeba ukryć swoje błędy i niepowodzenia, by nie spotkała ich kara lub by nie wpadły w kłopoty. Chowanie skorup z rozbitego wazonu lub nieprzyznanie się do kiepskiej oceny to tylko pojedyncze przykłady.

Ale popełnianie błędów i wyciąganie z nich wniosków buduje charakter i właśnie wzmacnia psychicznie. By mieć świadomość popełniania błędów i uczenia się nich, trzeba mieć w sobie również odwagę do przyznania się do winy. Pielęgnuj te cechy w swoim dziecku i ucz je, że przepraszać również czasami trzeba. Tłumacz mu, że taki błąd sprawił, że teraz jest silniejsze i wie więcej, niż jeśliby tego błędu nie popełnił - to wzmacnia.

No i ucz malucha, że wszystkie skutki mają swoją przyczynę: jeśli dziecko jest zdezorganizowane, to być może nie umie poradzić sobie ze zbyt wieloma zadaniami naraz; jeśli stłukło twoją ulubioną filiżankę, należy przeprosić i następnym razem uważać.

5. Umie się cieszyć z sukcesów innych…

…i razem z nimi celebruje je. I choć zazdrość u dzieci jest normalna, w przypadku lepszych ocen czy zabawek u rówieśników, należy je uczyć, że negatywne emocje związane z czyimś sukcesem, szkodzą tylko im samym. Takie pielęgnowanie w sobie złych myśli nie jest niczym dobrym.

Zachęcaj dziecko, by kibicowało innym w odnoszeniu sukcesów, ale również sama działaj według tej zasady – dzieci przecież obserwują i naśladują rodziców. Silne psychicznie dzieci wspierają kolegów i nie skupiają się na tym, że im czasem coś nie wyszło, tylko starają się piąć w górę, by dorównać innym, a nawet być lepszym.

Jako ćwiczenie spiszcie z dzieckiem listę cech, które dziecko podziwia u innych i starajcie się również je u siebie znaleźć czy wypracować. Najlepiej zacząć zachowywać się tak, jakbyście te podziwiane cechy już posiadali, to sprawi, że wejdą one w wasze życie.

6. Gdy mu nie wychodzi, próbuje ponownie

Osoby silne psychicznie porażki przekuwają w sukcesy, wyciągają wnioski z popełnionych błędów i przy następnej okazji – próbują ponownie, bogatsi w wiedzę i doświadczenie. Ucz dziecko, że odwaga i niepoddawanie się są ważne w kształtowaniu charakteru. Porażki bolą i są rozczarowaniem, a często frustrują, ale czasem są potrzebne, by zrobić coś, będąc bogatszym o doświadczenie niepowodzenia.

To dzięki niemu wynaleziono żarówkę, a także wiele innych wspaniałych rzeczy. Ale miał też ponad 1000 wynalazków, które nie działały. Takie słowa sprawią, że pewność siebie dziecka wzrośnie i wykorzysta porażkę do osiągania dalszych sukcesów, nie zrażając się.

7. Wytrwałość

Dzieci (ale też dorośli), które są silne psychicznie, nie poddają się. Nawet gdy nie wszystko im wychodzi, trwają przy swoim celu i ciężko pracują nad efektami. Najczęściej wytrwałość nagradzana jest sukcesem i zdziwieniem, że jest się silniejszym, niż przewidywało się na początku, co często jest pozytywnym zaskoczeniem. Mów dziecku, jakie jest odważne, mądre i silne – dzięki temu samo w to również uwierzy, jeśli do tej pory miało z tym problem.

Możesz też takie motywacyjne słowa spisać dla niego w formie listu, lub jeszcze lepiej – niech ono napisze je samo dla siebie. I wróci do notatki w każdym momencie słabości – to sprawi, że jego wytrwałość w dążeniu do celu będzie większa.