Dziecko mlecz czy orchidea? 5 kroków do wsparcia wysoko wrażliwego dziecka

Wrażliwi na zmiany

Mówi się, że 15-20 procent społeczeństwa, to osoby wysoko wrażliwe. Celowo nie piszę dzieci, bo z tego się nie wyrasta. Jest to cecha wynikająca z temperamentu człowieka, a więc uwarunkowana genetycznie i tak, jak nie mamy wpływu na to czy jesteśmy lewo-, czy praworęczni, tak nie mamy też wpływu na naszą wrażliwość.

Kilkulatki na urodzinach kolegi potrafią nie schodzić z maminych kolan i żadna atrakcja nie jest w stanie zmusić ich do dołączenia do zabawy. Zastępstwo w przedszkolu wzbudza prawdziwy niepokój, a rodzice wrażliwca z zazdrością patrzą na inne dzieci, które z uśmiechem wchodzą do sali.

Jakże trudno było dzieciom wysoko wrażliwym przyzwyczaić się do mówienia do kamery na lekcjach zdalnych, jak bardzo przeżywały, kiedy na ostatnie tygodnie wróciły do szkolnych ław. Dziś, kiedy na wieszaku wisi wyprasowana biała koszula, wysoko wrażliwe dziecko znowu kuli się w sobie. A rodzice często zastanawiają się, co zrobili źle?

Nie są rozpieszczeni

Opiekunowie takich dzieci wiedzą, że ich zachowanie odbiega od pewnej normy. Zwykło się bowiem mówić, że dzieci mają łatwość przystosowania się i np. przy zmianie miejsca zamieszkania, czy placówki, to dorośli przeżywają bardziej, jak ich dziecko sobie poradzi, a ono zwykle doskonale sobie radzi. Zwykle, bo nadal pozostaje te 15-20 procent.

Rodzice dzieci pozostających w tej mniejszości często słyszą, że wychowują mięczaka, że to ich wina, że rozpieszczają, że trzeba twardej ręki... Tyle że intuicja podpowiada im coś zupełnie innego i dobrze, bo to intuicja, a nie głosy z zewnątrz mają rację. Jak pisał w swojej książce amerykański psychiatra i pediatra W. Thomas Boyce, dzieci można podzielić na orchidee i mlecze.

Nieocenioną rolę w wychowaniu dziecka wysoko wrażliwego ma bowiem wsparcie, jakie otrzymuje ono od najbliższego otoczenia. Teraz kiedy przed nami nowy rok szkolny, nowe wyzwania i powrót do nowej-starej rzeczywistości, to szczególnie ważne. Bo prawda jest taka, że nikt z nas nie wie, jak będzie wyglądało szkolne życie w tym roku. Wszyscy się obawiamy, a wysoko wrażliwi szczególnie.

5 kroków do wsparcia

Żeby być wsparciem dziecka wysoko wrażliwego, trzeba pamiętać o kilku ważnych rzeczach. Warto się przyłożyć, bo każdy z nas wie, jak piękne potrafią być orchidee.

1. Nie oceniaj - ufaj. Stworzenie atmosfery, w której dziecko jasno może komunikować swoje obawy i uczucia, jest kluczem do nawiązania relacji z nim. Bardzo ważny jest tu sposób komunikacji, który nie umniejsza ich przeżyć. Warto sobie uświadomić, że jeśli dziecko mówi, że boi się coś zrobić, to naprawdę tak jest. To nie jest kokieteria.

Zamiast wszelkiej maści "nie przesadzaj", "nie będzie tak źle", warto powiedzieć "wierzę, że się boisz, zastanówmy się, co możemy zrobić, żeby zmniejszyć ten strach". Uświadomienie sobie, że to, co dla wielu mieści się w normie, dla dziecka wysoko wrażliwego może być trudną do pokonania barierą i powiedzenie na głos, że wierzysz w ten strach, zbliży was do rozwiązania.

Umniejszanie czyimkolwiek emocjom, nie jest najlepszym pomysłem. Czasem wystarczy sobie uświadomić, że nie mieszkamy w czyjejś głowie. Popatrz na odporność na ból - każdy ma inną. Podobnie jest z wrażliwością na inne bodźce.

2. Przymierz jego/jej buty. Kolejny krok do wsparcia dziecka wysoko wrażliwego, to próba spojrzenia na sytuację jego oczyma. Często reakcje dziecka mogą wydawać nam się na pierwszy rzut oka przesadzone. Mówimy: histeryzujesz, skończ ten teatr... W ocenie ludzi mleczy te reakcje są nieadekwatne do wydarzeń, a jednak warto zadać sobie pytanie: dlaczego, tak się dzieje?

3. Ustal, co zapala lont. Obserwując reakcje dziecka na dłuższej przestrzeni czasu, możemy zaobserwować w nich pewne prawidłowości. Czasem warto przez miesiąc zapisywać, co dziecko jadło, jak spędzało czas, jaka była pogoda. Po analizie tych zapisków często daje się zauważyć, że po pewnych bodźcach zachowanie się zmienia.

Świadomość tego, co generuje zmiany w zachowaniu, pozwala przewidzieć pewne wzorce na przyszłość i przygotować się do radzenia sobie z konsekwencjami. W niektórych przypadkach część stresorów można całkowicie wykluczyć. Jeśli jesteście świadomi powtarzających się schematów, porozmawiajcie z wychowawcą szkolnym czy przedszkolnym, aby również wiedział, co negatywnie wpływa na samopoczucie dziecka.

4. Pozwól ustalić prędkość. Chcielibyśmy, aby nasze dzieci szybko zdobywały nowe umiejętności i łatwo nawiązywały relacje. Jednak ciągłe i natarczywe popychanie do przodu może przynieść dokładnie odwrotny skutek. Wycofanie się, jako funkcja obronna, może pojawić się przy niewielkim nacisku, więc lepiej... sobie odpuścić.

5. Kochaj w całości. Często piszemy o tym, że istotą rodzicielstwa jest akceptacja dziecka w całości. Ma to szczególne znaczenie w przypadku dzieci wysoko wrażliwych. Akceptacja dziecka w całości, po pierwsze daje rodzicom świadomość, jakiego wsparcia mogą mu udzielić, a po drugie uświadamia, że jest kochane i bezpieczne.