Ciąża po czterdziestce? Są plusy i minusy, oto co warto wiedzieć o późnej ciąży

Ciąża po 40 ma wiele zalet

Chociaż ciąża po 40 nie jest już tematem tabu i nikogo nie dziwi, warto zwrócić także uwagę na wypowiedzi mam, które mówią, że jednak na macierzyństwo zdecydowały się zbyt późno. Świadomość, że mamy jeszcze chwilę, że zegar biologiczny nieco zwolnił, ale wciąż tyka, jest potrzebna wielu kobietom.

- W krajach rozwiniętych obserwuje się stały wzrost wieku porodu pierwszego dziecka, co tłumaczone jest zmianami społecznymi, np. dostępność antykoncepcji, zwiększenia znaczenia edukacji i kariery kobiet, rozwojem i większą dostępnością technik wspomaganego rozrodu - powiedziała nam w rozmowie dr hab. n. med. Diana Massalska, profesor Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego, pracująca jako ginekolożka w Szpitalu Bielańskim w Warszawie. I dodała: - Statystycznie płodność kobiet zaczyna stopniowo obniżać się po 32. roku życia wskutek zmniejszenia liczby oocytów i pogarszania się ich jakości; proces ten przyspiesza ok. 37. roku życia.

Mimo to lekarze zwracają uwagę, że każda ciąża po 35. roku życia jest traktowana jako ciąża wysokiego ryzyka. Wynika to z tego, że według historycznych danych medycznych 35 lat u ciężarnej to wiek, w którym u dziecka rośnie ryzyko zespołu Downa, a także konieczności przeprowadzania diagnostyki inwazyjnej i badań w kierunku aberracji chromosomowych u płodu.

Powikłania i ryzyko wynikają również z tego, że kobiety po 40. roku życia częściej korzystają ze wspomagania rozrodu (m.in.in vitro), co skutkuje częstszymi ciążami mnogimi. Późniejszy wiek rozrodu wiąże się też z większym ryzykiem chorób przewlekłych u przyszłej mamy.

Często ciąża po czterdziestce jest o tyle dobrym pomysłem, że przyszła mama ma stabilną pozycję zawodową, mądrzejsza i bogatsza o różne doświadczenia, bycie mamą jest jej świadomą i dobrze przemyślaną decyzją.

Kobiety po 40. roku życia, które zostają mamami, są często pewniejsze w swoich działaniach, spokojniejsze i bardziej świadomie wychowujące dzieci. Mają więcej cierpliwości, częściej karmią piersią i dokonują lepszych wyborów, jeśli chodzi np. o żywienie niemowlaka.

Ciąża po 40: zagrożenia

Ciąża po 40. roku życia wiąże się też jednak z ryzykiem – nie tylko związanym z przebiegiem ciąży. Jest też dla starszego organizmu większym wysiłkiem: poród oraz powrót do formy po porodzie mogą być również trudniejsze.

Po 35. roku życia zwiększa się również ryzyko wad wrodzonych u płodu, dlatego w przypadku ciąży po 40-tce, kobietom ciężarnym przysługuje cały pakiet darmowych badań, które warto wykonać i robić na bieżąco w trakcie trwania ciąży, by mieć pewność, że dziecko prawidłowo się rozwija.
Prof. Massalska wymienia różne zagrożenia ciązy po 40., które związane są z każdym trymestrem:

Powikłania w I trymestrze ciąży po 40:
Powikłania w II i III trymestrze ciąży po 40 roku życia:

Jak zajść w ciążę po 40?

Jeśli jeszcze nie jesteś w ciąży, ale planujesz zajście w nią po 40, zanim rozpoczniesz starania o dziecko, skonsultuj to ze swoim lekarzem ginekologiem.

Ciąża po 40. roku życia często nie jest taka łatwa, bo płodność kobiety jest już niższa niż wtedy, gdy ma np. 20 lat. Zanim rozpoczniesz starania o dziecko, być może lekarz skieruje cię na badania, które sprawdzą twoją rezerwę jajnikową – tzw. płodność i potencjał rozrodczy.

U kobiet w wieku 40 lat płodność jest coraz niższa, więc często starania o ciążę udają się tylko dzięki metodom wspomagania rozrodu. W tym wieku zwiększa się też ryzyko wad płodowych, w tym zespołu Downa, a także cukrzycy ciążowej, więc kobieta w ciąży po czterdziestce musi być pod większą opieką lekarską i mieć również sama większą czujność.

Jeśli zamierzasz zajść w ciążę po 40. roku życia, zanim rozpoczniesz starania, wykonaj badania zlecone np. przez lekarza rodzinnego, czyli taki ogólny "przegląd swojego zdrowia", a także zacznij zażywać kwas foliowy.

- Nalezy wykonać diagnostykę w kierunku chorób przewlekłych (cukrzyca, nadciśnienie tętnicze) i rozpocząć leczenie chorób przewlekłych – optymalny czas zajścia w ciąże w stanie remisji lub w momencie stabilizacji objawów. Przed ciążą możliwa jest modyfikacja leczenia chorób przewlekłych (zastosowanie leków
bezpiecznych w ciąży) - jak zaznacza prof. Massalska.

Warto też uprawiać jakiś sport, bo aktywność fizyczna pozwoli ci lepiej przejść czas ciąży, jeśli będzie on szczególnie wymagający dla twojego organizmu.

Ciąża po 40 - badania i kontrole lekarskie w ciąży

Lekarze dokładnie przyglądają się ciążom kobiet po 35. roku życia i podkreślają, że dojrzałe mamy są bardzo zdyscyplinowanymi i świadomymi pacjentkami, które regularnie wykonują badania.

W przypadku ciąży po 40 badań jest więcej, gdyż zalecane i refundowane są m.in. badania prenatalne, które mają na celu wykrycie chorób wrodzonych i genetycznych. Kobiety w ciąży po 40. roku życia muszą pilnować terminów wizyt lekarskich oraz wykonywać wszelkie zlecanie badania.

Badania w ciąży po 40.: badania prenatalne nieinwazyjne

Często badania prenatalne kojarzą się nam z igłą wbijaną w brzuch i zwiększonym ryzykiem powikłań ciążowych. To myślenie jest błędne – lekarze w przypadku ciąży po 40. zaczynają kontrolę zdrowia ciężarnej i płodu od badań przesiewowych – czyli takich, które nie stawiają diagnozy, a pozwalają oszacować ryzyko wystąpienia danej choroby.

Te badania prenatalne przesiewowe są bezpieczne zarówno dla mamy, jak i dziecka, wykonywanych najczęściej za pomocą USG i badań z krwi.
USG transwaginalne przed 10. tygodniem ciąży w celu oceny lokalizacji ciąży – w przypadku wykrycia ciąży ektopowej wczesne włączenie aktywnego postępowania leczniczego.

Po 35 r.ż. rekomendowane wykonanie badania przed 10. tygodniem ciąży u wszystkich ciężarnych w celu wczesnego wykrycia cukrzycy. W przypadku prawidłowych wyników powtórzenie badania rekomendowane jest między 24. a 28. tygodniem ciąży.

Jeśli wszystko jest dobrze, to bardzo przyjemnie jest podejrzeć co tam się dzieje w środku, w rozmazanych plamach dostrzegać nosek męża i usteczka babci lub jeszcze bardziej niesamowite obrazy.

Jednak przede wszystkim USG daje możliwość wykrycia nieprawidłowości u płodu, co daje podstawę do dalszych badań. W niepowikłanej ciąży badanie USG rekomendowane jest 4-krotnie: między 11. a 14. tygodniem ciąży, między 18. a 22.
tygodniem ciąży, między 28. a 32. tygodniem ciąży oraz w terminie porodu. U większości pacjentek dodatkowo przeprowadzane jest badanie we wczesnej ciaży, t.j. przed 10 tygodniem.

Wykonywane jest bardzo czułym sprzętem przy pomocy sondy brzusznej lub dopochwowej i ma na celu wstępną ocenę wszystkich narządów płodu. Badanie pozwala wykryć część wad strukturalnych u płodu.

Badanie nieinwazyjne o dużej czułości możliwe od 10. tygodnia ciąży - wykrywanie aberracji chromosomowych u płodu (zespół Downa, zespół Edwardsa, zespół Patau) oraz części nieprawidłowości liczbowych chromosomów płciowych; opcjonalnie diagnostyka płci płodu i jego grupy krwi (istotne u pacjentek z grupą krwi Rh ujemną – w przypadku tej samej grupy u płodu brak konieczności profilaktycznego śródciążowego podania immunoglobuliny).

W rozszerzonym panelu dostępna diagnostyka wybranych mikrodelecji i mikroduplikacji. W przypadku nieprawidłowego wyniku – konieczne potwierdzenie poprzez diagnostykę inwazyjną, bo możliwe są wyniki fałszywie dodatnie.

W USG II i III trymestru oceniana jest anatomia płodu oraz jego dobrostan. Według prof. Massalskiej do rozważenia jest też kontrola wzrastania płodu w 34, 36 i 38 tygodniu ciąży za pomocą badań USG.

Badania w ciąży po 40. - badania refundowane po 35. roku życia

Wśród badań, które się zaleca ciężarnym, część z nich jest refundowanych po 35. roku życia, czyli także w przypadku ciąży po 40. Oto lista: Jeśli ciąża po 40. roku życia dotyczy ciebie, to warto zrobić przesiewowe badania prenatalne i upewnić się, że twoim największym zmartwieniem będą nieprzespane noce, ząbkowanie, a za chwilę pierwszy dzień w przedszkolu.

Konsultacja: dr hab. n. med. Diana Massalska, profesor Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego, pracująca jako ginekolożka w Szpitalu Bielańskim w Warszawie.