Alergia na kota. Kiedy uczulenie na kota nie pozwala mieć w domu zwierzaka

• Alergię na kota wywołuje najczęściej białko Fel d 1, które znajduje się w ślinie kotów.
• Uczulenie na kota objawia się m.in. świądem i łzawieniem oczu, katarem i częstym kichaniem, świszczącym oddechem.
• Alergię na kota diagnozuje się na podstawie wywiadu lekarskiego oraz w testach skórnych i z krwi.

Uczulenie na kota

Alergia na kota jest nie tylko stosunkowo częstym zjawiskiem, ale też, jak wykazują badania, przybierającym na sile. W ciągu 15 lat (od 1992 do 2007 roku) liczba Europejczyków uczulonych na koty wzrosła z 8 do ok. 27 proc. W Polsce, jak mówią dane ECAP, alergia na kota dotyczy ok. 12,8 proc. osób. Z tych samych badań wynika, że alergia na kota jest w Polsce częstsza niż uczulenie na psa: 3,7 proc. diagnoz dotyczy kotów, zaledwie 0,5 proc. psów. 

Uczulają przede wszystkim enzymy znajdujące się w sierści, ślinie i moczu kota. Warto pamiętać, że enzymy te (przede wszystkim lipokaliny) znajdują się w gruczołach łojowych skóry i w ślinie, a objawy uczulenia wywołuje kontakt z sierścią i naskórkiem kota. Najbardziej alergizującym białkiem kota jest występujące w ślinie białko Fel d 1, które uczula nawet 96 proc. osób z alergią na koty. Jest to o tyle trudne w przypadku osób uczulonych na koty, że zwierzęta te często liżą swoją sierść, więc unikanie tego alergenu, jeśli chory mieszka z kotem, jest praktycznie niemożliwe.

U osób uczulonych na kota, może rozwinąć się alergia na inne zwierzęta futerkowe. W przypadku uczulenia na koty może również wystąpić alergia krzyżowa, w wyniku której chory będzie reagował uczuleniem na zjedzenie mięsa wieprzowego.

Objawy alergii na kota

 Najczęstsze objawy uczulenia na kota to

• rumień, pokrzywka i świąd skóry
• wodnisty katar, częste kichanie i świąd nosa
• zaczerwienienie spojówek, łzawienie i świąd oczu
• suchy kaszel
• świszczący oddech
• duszności i utrudnione oddychanie. 

W ciężkim przypadku alergia na kota może prowadzić do wstrząsu anafilaktycznego. Jest to stan zagrażający życiu, który wymaga natychmiastowej interwencji medycznej i podania choremu zastrzyku z adrenaliną.

Kontakt z kotami może też u alergików nasilać objawy:

• astmy
• alergicznego nieżytu nosa
• zapalenia spojówek
• alergii kontaktowej
• atopowego zapalenia skóry.

Po jakim czasie pojawiają się objawy alergii na kota?

To, po jakim czasie człowiek odczuje pierwsze objawy uczulenia po kontakcie z kotem, jest kwestią indywidualną. U niektórych uczulonych na koty objawy mogą pojawić się od razu, u innych w ciągu kilku godzin. 

Uczulenie na kota a astma

W badaniach dowiedziono, że uczulenie na kota, a dokładniej na alergeny lipokalinowe (enzymy), jest związane z najcięższą postacią astmy u dzieci. Jeśli już dziecko ma astmę, kontakt z kotami najprawdopodobniej pogarsza jej objawy.

Naukowcy z Japonii i Szwecji opublikowali w 2017 roku wyniki badania, które wykazało, że w mieszkaniach, w których mieszkają koty, stężenie alergenów w powietrzu jest o 400-600 razy wyższe niż w domach bez tego zwierzęcia. Prawdopodobieństwo wystąpienia astmy nasilało się w domostwach z kotami oraz tych, w których panowała wysoka wilgotność powietrza lub były niedawno remontowane (z powodu chemicznych wyziewów z farb). Co ciekawe, tej zależności nie zaobserwowano w domach z psami, posiadanie tych czworonogów zdawało się mieć działanie ochronne.

Nie ma natomiast spójnych wniosków, które mówiłyby o wpływie mieszkania z kotem na ryzyko pojawienia się astmy u dzieci, które nie są uczulone. W tej sytuacji naukowcy najczęściej skłaniają się ku tezie, że kontakt z kotem może chronić przed astmą i jej objawami, takimi jak świszczący oddech.

Leczenie uczulenia na kota

Alergia na kota diagnozowana jest na podstawie wywiadu medycznego, punktowych testów skórnych lub testów z krwi (oznaczeń swoistych IgE). Po rozpoznaniu alergii na kota lekarz może przepisać:

• leki przeciwhistaminowe 
• glikokortykosteroidy 
• kromoglikan sodu. 

W przypadku alergii na kota możliwe jest także odczulanie (immunoterapia).

Jak w przypadku każdego rodzaju alergii, głównym zaleceniem jest unikanie kontaktu z alergenem. W przypadku uczulenia na koty jest to szczególnie trudne: cząsteczki kocich alergenów z łatwością unoszą się w powietrzu i są nawet 10 razy mniejsze od alergenów roztoczy. 

Czy trzeba pozbyć się kota, jeśli dziecko jest uczulone?

Głównym pytaniem w przypadku alergii na kota jest to, czy należy pozbyć się z domu kota, jeśli u dziecka rozpoznano alergię? Odpowiedź nie jest jednoznaczna, zwłaszcza że niektóre badania wykazały, że osoby mieszkające z kotami rzadziej chorują na astmę. Leki mogą zmniejszać objawy alergii na kota, ważne jest też częste odkurzanie mieszkania i postępowanie podobne jak w przypadku alergii na roztocza kurzu domowego. Warto pamiętać, że alergeny kota łączą się z drobinkami kurzu. Niektórzy są zdania, że pomaga także… częste kąpanie kota.

Dr Adam J. Sybilski, alergolog z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, pisze w artykule dla "Medycyny po Dyplomie" (nr 3/2016): 

"Z własnego doświadczenia mogę powiedzieć, że do każdego pacjenta podchodzę indywidualnie. Jeśli nie widzę ewidentnych negatywnych skutków (pokrzywki, zaostrzenia astmy itp.) kontaktu ze zwierzętami u dzieci, nawet uczulonych (np. dodatnie testy skórne), nie zalecam unikania kota lub psa. Czasami ze względu na korzystny wpływ zwierząt na rozwój psychospołeczny dzieci zalecam nawet posiadanie czworonoga".

Na pewno warto posłuchać zaleceń lekarza prowadzącego dziecko. W ciężkim przypadku, kiedy leczenie i/lub odczulanie nie przynosi efektów, znalezienie nowego domu dla kota może okazać się jedynym rozwiązaniem.

Jaki kot dla alergika?

Niestety, osoby uczulone na te zwierzęta nie mogą liczyć na znalezienie kota hipoalergicznego. Wbrew różnym powtarzanym opiniom, nie ma czegoś takiego jak "kot dla alergika", jeśli ktoś jest uczulony na kocie alergeny. Trzeba pamiętać, że uczula przede wszystkim kocia ślina, a to oznacza, że nawet koty bezwłose roznoszą alergeny. Co więcej, alergeny te unoszą się w powietrzu, nie ma zatem możliwości, żeby jakaś rasa kota była odpowiednia dla alergika.

źródła: medycyna po dyplomie podyplomie.pl, mp.pl, ecap.pl

Bibliografia: