Nowa matura z polskiego już w maju. Maturzyści zdążą ogarnąć tę listę lektur?
- Lektury obowiązkowe na maturę 2023 z języka polskiego to lista lektur, które maturzyści muszą znać, przystępując do egzaminu maturalnego.
- Lektury obowiązkowe na maturze 2023 dzielą się na listę lektur do matury podstawowej i rozszerzonej z języka polskiego - z większością lektur uczniowie zapoznają się podczas 4-letniej nauki w liceum.
- Lektury obowiązkowe na maturę 2023 zostały uzupełnione przez listę pozycji dodatkowych, które zalecają poloniści. To nie tylko książki, ale również filmy i sztuki teatralne.
Lektury obowiązkowe: matura 2023
Lektury obowiązkowe na maturze 2023 z języka polskiego uległy zmianie. Od 2023 roku uczniów liceów ogólnokształcących i szkół artystycznych obowiązuje matura w nowej Formule 2023. Zmiany dotyczą kilku płaszczyzn: zakresu materiału części przedmiotów, a także m.in. tego, ile przedmiotów jest obowiązkowych na egzaminie maturalnym. W nowej Formule 2023 zmieniła się również matura z języka polskiego i razem z nią lista lektur obowiązkowych.
Nowe zasady dotyczą wyglądu całego arkusza i tego, w jaki sposób sprawdzana jest wiedza maturzystów, a lista lektur zwiększyła się z 13 do ponad 40 pozycji. Poloniści już od dłuższego czasu mówią o tym, że matura z języka polskiego powinna mieć podniesiony poziom. Mówiono również o tym, że lektury obowiązkowe na maturze 2023 powinny ulec zmianie – uczniowie pisząc wypracowania podawali bowiem wiele przykładów z tzw. tekstów kultury, czyli filmów, seriali i gier.
To wszystko były zazwyczaj trafne spostrzeżenia, ale polonistom bardziej zależało na tym, by uczniowie kończąc szkołę, byli zaznajomieni z pewnymi tekstami literackimi, które są po prostu klasyką, którą warto znać z powodu jej ogromnej wagi dla polskiej kultury.
Lista lektur obowiązkowych na maturę: poziom podstawowy
Lektury obowiązkowe na maturze 2023 z polskiego to teksty, które omawiane są na lekcjach języka polskiego z nauczycielem. To zarówno całe dzieła (powieści, zbiory opowiadań, dramaty), fragmenty oraz pojedyncze wiersze konkretnych autorów, czyli poezja. Oto cała lista lektur obowiązkowych na maturę podstawową z polskiego:
Lista lektur obowiązkowych na maturę: poziom rozszerzony
Lista lektur na maturę 2023 z jezyka polskiego na poziomie rozszerzonym to dosyć długie zestawienie. Na rozszerzeniu bowiem obowiązuje uczniów znajomość tego, co jest wymagane na podtsawowej maturze z polskiego oraz dodatkowo lista 28 lektur, które nie są omawiane w podręczniku , który przygotowuje uczniów do podstawowej matury z języka polskiego. Te dodatkowe lektury na maturę rozszerzoną to:
Lektury dodatkowe do matury z polskiego, tzw. uzupełniające
Dodatkowo do lektur wymienionych wyżej tych z zakresu podstawowego i rozszerzonego, w każdym roku nauczania licealnego, uczniowie muszą zapoznać się z 2 lekturami uzupełniającymi (całość lub fragmenty):
- Sofokles, Król Edyp
- Mikołaj z Wilkowiecka, Historyja o chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim (fragmenty)
- Dzieje Tristana i Izoldy (fragmenty)
- Giovanni Boccaccio, Sokół
- Mikołaj Rej, Żywot człowieka poczciwego (fragmenty)
- Andrzej Frycz Modrzewski, O poprawie Rzeczypospolitej (fragmenty)
- Miguel de Cervantes y Saavedra, Przemyślny szlachcic Don Kichote z Manczy (fragmenty)
- Wespazjan Kochowski, Psalmodia polska (wybór psalmów)
- Wacław Potocki, Transakcja wojny chocimskiej (fragmenty z części I)
- Ignacy Krasicki, Monachomachia (fragmenty)
- Stanisław Trembecki, Franciszek Kniaźnin, wybrane utwory
- Jędrzej Kitowicz, Opis obyczajów za czasów panowania Augusta III (fragmenty)
- Julian Ursyn Niemcewicz, Powrót posła
- Stanisław Staszic, Przestrogi dla Polski (fragmenty)
- Juliusz Słowacki, Beniowski (fragmenty)
- Aleksander Fredro, Śluby panieńskie
- Johann Wolfgang Goethe, Cierpienia młodego Wertera (fragmenty), Faust (fragmenty)
- George Byron, Giaur (fragmenty)
- Adam Mickiewicz, Dziady cz. IV
- Eliza Orzeszkowa, Nad Niemnem
- Maria Konopnicka, wybór wierszy
- Stefan Żeromski, Echa leśne
- Zofia Nałkowska, Granica
- Tadeusz Peiper, wybór wierszy
- Joseph Conrad, Lord Jim
- Anna Kamieńska, Anna Świrszczyńska, Julia Hartwig, Stanisław Grochowiak, Edward Stachura, wybór wierszy
- Kazimierz Moczarski, Rozmowy z katem (fragmenty)
- Zofia Nałkowska, Przy torze kolejowym (z tomu Medaliony)
- Jan Józef Szczepański, Święty
- Tadeusz Różewicz, Kartoteka
- Józef Czapski, Na nieludzkiej ziemi (fragmenty)
- Leopold Tyrmand, Dziennik 1954 (fragmenty)
- Stanisław Lem, Wizja lokalna
- Samuel Beckett, Czekając na Godota
- Friedrich Dürrenmatt, Wizyta starszej pani
- Eugène Ionesco, Lekcja
Dodatkową wiedzą, którą warto mieć są sztuki teatralne i filmowe, które uczniowie mogą obejrzeć, by uzupełnić swoją wiedzę o literaturze:
- Apocalypsis cum figuris, reż. Jerzy Grotowski
- Amadeusz, reż. Miloš Forman
- Dekalog, reż. Krzysztof Kieślowski, wybrane filmy z cyklu
- Dziady, reż. Konrad Swinarski
- Elektra, reż. Piotr Chołodziński
- Emigranci, reż. Kazimierz Kutz
- Kartoteka, reż. Krzysztof Kieślowski
- Kordian, reż. Jerzy Englert
- Lawa. Opowieść o "Dziadach" Adama Mickiewicza, reż. Tadeusz Konwicki
- Moralność pani Dulskiej, reż. Tomasz Zygadło
- Nad Niemnem, reż. Zbigniew Kuźmiński
- Noc listopadowa, reż. Andrzej Wajda
- Noce i dnie, reż. Jerzy Antczak
- Rewizor, reż. Jerzy Gruza
- Rękopis znaleziony w Saragossie, reż. Wojciech Jerzy Has
- Iwona, księżniczka Burgunda, reż. Zygmunt Hübner
- Sanatorium pod klepsydrą, reż. Wojciech Jerzy Has
- Śluby panieńskie, reż. Andrzej Łapicki
- Wizyta starszej pani, reż. Jerzy Gruza
- Zezowate szczęście, reż. Andrzej Munk
- Ziemia obiecana, reż. Andrzej Wajda