Ci sami rodzice, te same geny, a oni tacy inni. Dlaczego rodzeństwo może być tak od siebie różne?

• Biologia i genetyka działają tak, że dzieci tych samych rodziców mogą być bardzo do siebie podobne (a także do mamy czy taty), a mogą być też zupełnie różne.
• Wygląd dzieci zależny jest od mieszanki genów, ale charakter i temperament zależą także od wychowania i traktowania rodziców. Badania mówią o tym, że zależnie od kolejności urodzeń, dzieci są różnie traktowane przez rodziców.
• Posiadanie rodzeństwa pomaga w nauce wielu umiejętności - samodzielności, empatii oraz radzenia sobie z trudnościami i frustracją.

Tak podobni i tak różni

To niezwykłe, że dwoje dorosłych ludzi, którzy często są całkowicie różni, jednak się dogaduje i marzy o wspólnym założeniu rodziny. To niesamowite, że dwoje ludzi, zupełnie odmiennych pod względem charakterów czy wyglądu, jest w stanie stworzyć nowe życie.

Dziecko, które może być albo bardzo podobne do któregoś z rodziców, albo być taką mieszanką obojga rodziców, że zarówno wyglądem, jak i charakterem będzie miał po trochu z każdego. Niezwykłe w biologii jest też to, że dwoje rodziców może mieć kilkoro dzieci, które powstają z tej samej mieszanki genów, a są jednak całkowicie różne.

Jedno jest spokojne i ciche, drugie to prawdziwy wulkan energii, a trzecie w typie ciekawskiego i wszędobylskiego malucha. Każde może też mieć zupełnie inny wygląd i poszczególne cechy charakteru, co sprawia, że mimo tych samych rodziców, każde będzie totalnie inne. To zadziwiające i piękne, jak działa biologia, prawda?

Różnice rodzeństwa to biologia i wychowanie

To piękne, że wiele rodzin widzimy jako idealne. Za każdym ładnym obrazkiem stoi zawsze jednak brak perfekcyjności, nie ma co się oszukiwać. Ale posiadanie dzieci to w wielu przypadkach dar i przywilej, kiedy więc mamy ich więcej niż jedno, różnice między nimi mogą budzić ciekawość – nawet samych rodziców.

Udowodniono naukowo, że wiele cech, które posiadają poszczególne dzieci, jest zależnych od ich traktowania przez rodziców, a także od tego, w jakiej kolejności się urodziły. Rodzeństwo może być jednocześnie bardzo podobne i tak różne.

Poza tym wiele różnic może wynikać też z płci, jeśli posiadamy dzieci o różnych płciach, ale równie dobrze tak zupełnie różne może być też dwóch czy trzech braci oraz 2-3 siostry. Podobieństwa rodzeństwa uwarunkowane są genetyką i nią też uwarunkowane są ogromne różnice między dwojgiem dzieci z tych samych rodziców.

To drugie zjawisko nazywa się niezależną segregacją chromosomów i crossing-over przy powstawaniu komórek rozrodczych. Córka może nie chcieć nosić po starszym bracie kurtki czy czapki, nawet gdy te ubrania są całkowicie neutralne i unisex. Brat i siostra mogą mieć podobne oczy, ale za to karnację, kolor włosów, uśmiech czy nawet wzrost zupełnie różny. Nie mówiąc już o cechach charakteru i temperamencie.

Mając więcej niż jedno dzieci, rodzice starają się każde równo traktować. Nie jest to do końca możliwe, bo dzieci są też całkowicie różne i należy się każdemu indywidualne traktowanie. Kluczem nie jest równość, ale sprawiedliwość, bo to jednak dwie różne rzeczy.

Jeśli młodsze dziecko szybciej niż starszy brat czy siostra zaczyna chodzić, mówić i chce w wieku 1,5 roku wchodzić na zjeżdżalnię, na której starsze dziecko zjeżdżało dopiero w wieku 3 lat – pozwól mu na to. Asekuruj, ale nie ograniczaj.

Młodsze dzieci szybko chcą dogonić starsze rodzeństwo, często więc zdarza się, że wiele etapów rozwoju po prostu "zaliczają" szybciej. Dzieci też naśladują, podpatrują u innych i starają się powtarzać, nic więc dziwnego, że przy rodzeństwie młodsze dzieci szybciej się rozwijają.

Kolejność urodzin a charakter

Psychologowie uważają, że kolejność urodzenia ma wpływ na charakter dziecka, a także na to, jak je potem traktują rodzice. Bo nawet jeśli starają się traktować sprawiedliwie i "po równo", to biologia pokazuje, że jednak matki najmłodsze dziecko traktują bardziej pobłażliwie i jakby było mniejsze, niż jest w rzeczywistości.

Starsze natomiast bardzo często dostaje łatkę "starszego brata czy starszej siostry", co wiąże się z poczuciem odpowiedzialności, większą dojrzałością i samodzielnością dziecka. To, jako które dziecko się urodziliśmy, determinuje też wiele naszych późniejszych wyborów życiowych.

Według badań psychologów, jeśli mamy np. 3 dzieci, najstarsze dziecko często bywa samodzielnym, odpowiedzialnym przywódcą, średnie – elastycznym dyplomatą, który unika często odpowiedzialności. Najmłodsze dziecko natomiast to najczęściej pupilek rodziny, traktowany jak młodszy niż w rzeczywistości jest.

Zasada ta jest ogólna i nie należy jej przykładać jak kalki do każdego rodzeństwa, ale jednak bardzo często sprawdza się przez to, że rodzice tak traktują dzieci instynktownie.

Rodzeństwo może wiele nauczyć

Posiadanie rodzeństwa to dla dziecka w pewnym sensie także prezent od rodziców – dzięki posiadaniu rodzeństwa można dzielić trudy dorastania, miłość, zabawę, złość i smutki. Posiadanie sióstr czy braci uczy dzieci opieki nad innymi i empatii, cierpliwości, radzenia sobie z trudnościami i frustracją, dzielenia się, pracy zespołowej oraz wybaczania i przepraszania.