Empatia to podstawa. 3 sposoby, by nauczyć dziecko myślenia i dbania o innych

Martyna Pstrąg-Jaworska
Wychowanie dziecka tak, aby było empatyczne, współczujące, pomocne i nie widziało tylko czubka swojego nosa, bywa czasem trudne. Ale istnieje kilka metod, dzięki którym łatwo pokażesz maluchowi, dlaczego pomoc drugiemu jest fajna i może też przynieść mu korzyści.
By dziecko było empatyczne i pomagało innym - pokazuj mu na swoim przykładzie, jak odnosić się z szacunkiem do innych, także do niego. Pexels
Wiele dzieci uwielbia gry planszowe albo zabawy zespołowe, gdzie wymagana jest współpraca z innymi. Gdy w zespole albo z interakcjach z ludźmi podczas np. partii Monopoly, coś idzie nie tak, jak zaplanowało, często dziecko dopada frustracja i złość.


Ale życie w społeczeństwie też polega na pewnych współpracach, asystowaniu sobie nawzajem i po prostu – międzyludzkich interakcjach. Jak sprawić, by każda kolejna nieprzyjemna sytuacja (lub taka, która nie będzie po myśli naszego dziecka) nie wywoływała w nim fali narzekania, nerwów i negatywnych emocji?

Każdy potrzebuje w życiu empatii

Dzieci nie rozumieją, że w świecie ktoś może mieć inny plan na daną sytuację niż one, nie mają też pojęcia, że ktoś może im robić na złość tylko po to, by wywołać u nich frustrację. Albo że ich zachowanie również może kogoś zranić, bo przecież działa to w dwie strony.

I gdy dziecko dotyka niemiła sytuacja, ktoś jest wobec niego nieuprzejmy, zazwyczaj maluch rezygnuje z zabawy czy ogólniej – interakcji. Taki przykład: koleżanka mojego synka w przedszkolu podczas zabawy zabrała mu wszystkie klocki, co spowodowało, że poczuł się zraniony.

Podczas rozmowy o tej sytuacji przyznał, że nie ma już ochoty zbyt często na zabawę z tą dziewczynką. I to jest naturalny odruch każdego z nas – nie chcemy przebywać z ludźmi, którzy myślą tylko o sobie, sprawiając przy tym, że inni czują się źle.

Ale jak nauczyć małe dziecko, które twierdzi, że wszystko należy do niego i jego świadomość funkcjonuje z postawieniem siebie na pierwszym miejscu? Oto 3 sposoby, dzięki którym nauczysz dziecko empatii i myślenia z wrażliwością o innych.

1. Sam świeć przykładem


Jedno to wyjaśnianie i tłumaczenie dzieciom pewnych ogólnie przyjętych w społeczeństwie zasad i norm, ale drugie to pokazywanie samemu, że tak powinno się robić.

Co z tego, że będziesz tłumaczyć dziecku, że nie wolno dokuczać koledze w przedszkolu czy zaczepiać koleżanki, skoro sama po powrocie z pracy opowiadasz mężowi i obmawiasz niezbyt mile koleżanki z pracy, a dziecko to wszystko słyszy? Ważne jest, by twój maluch widział, jak traktujesz innych – także jego.

Ucz go, że w odnoszeniu się do drugiego człowieka, nawet, jeśli ten ma tylko 3 lata, ważny jest szacunek i empatia. Gdy dajesz dzieciom przykład – one naśladują twoje zachowania, bo jesteś dla nich człowiekiem najważniejszym na całym świecie i nawet nieświadomie będą powtarzały twoje zachowania. Pamiętaj więc, by naukę empatii i współczucia u dzieci zacząć od samego siebie.

2. Tłumacz i wyjaśniaj

Ważne jest, aby uwrażliwić dziecko na potrzeby innych, więc pokazuj mu, jak ważna jest uważność na drugą osobę w codziennych kontaktach z innymi. Przy następnej okazji, gdy będziesz w sytuacji, że ktoś będzie od ciebie coś potrzebował, zatrzymaj się na chwilę i wyjaśnij dziecku całą sytuację.

Wytłumacz, dlaczego pomagamy innym, jak to wpływa na nas samych i dlaczego właściwie pomaganie jest fajne. Że dzięki niemu sami też czujemy się lepiej, ale przede wszystkim – naprawiliśmy coś w życiu drugiej osoby, jej będzie lepiej dzięki nam.

3. Pokazuj na przykładach

Kiedy wykonasz już dwa powyższe kroki, warto przy każdej nadarzającej się okazji pokazywać dziecku, jak pomagać, współczuć i być empatycznym wobec drugiego. Dziecko wiele czuje instynktownie, ale nie rozumie konwenansów, niepisanych umów społecznych itp.

Musisz mu wyjaśnić, dlaczego przepuszczacie w kolejce kobietę z niemowlakiem, czemu wnosicie starszej sąsiadce zakupy na 2. piętro w bloku albo nawet zostawiacie resztki z obiadu bezdomnym kotom i psom. Dzięki temu twoje dziecko zacznie zauważać potrzeby innych na co dzień i stanie się bardzie pomocne i empatyczne dla drugiego człowieka.