Mówisz "zrób to dobrze, albo wcale". Gratulacje, wychowujesz perfekcjonistę z poczuciem winy

Wielu rodziców mówi takie słowa z najlepszych intencji – chcą, żeby dziecko osiągało sukcesy i nie popełniało błędów. Ale w rzeczywistości to jeden z najszybszych sposobów, by wdrukować mu lęk przed porażką.

Gdy maluch słyszy: "Zrób to dobrze, albo wcale", zaczyna myśleć, że jego wartość zależy od tego, czy wykona coś perfekcyjnie. To nie tylko blokuje kreatywność, ale też kształtuje przekonanie, że błędy są czymś złym i wstydliwym.

Perfekcjonizm nie pojawia się z dnia na dzień. Rozwija się latami i często zostaje w dorosłym życiu. Dziecko, które wychowuje się w atmosferze nieustannego "musisz być idealny", uczy się unikać ryzyka, bo każdy błąd wydaje się dla niego katastrofą.

W dorosłości może to oznaczać odkładanie ważnych decyzji, chroniczne poczucie winy, stres, a nawet depresję. Osoba taka nigdy nie czuje, że jest "wystarczająco dobra" – nawet jeśli osiąga sukcesy, wciąż porównuje się do nierealistycznych standardów.

Nie chodzi o to, żeby dzieci nie uczyły się odpowiedzialności ani nie miały standardów. Chodzi o sposób, w jaki o tym mówimy. Zamiast mówić: "Zrób to dobrze, albo wcale", lepiej mówić: "Spróbuj to zrobić najlepiej, jak potrafisz" albo: "Widzę, że się starałeś, ale spróbujmy inaczej".

To pokazuje, że wysiłek jest ważny, a błędy są naturalną częścią nauki. Dziecko uczy się wtedy odwagi, ciekawości i odporności psychicznej – zamiast lęku i poczucia winy.

Słowa mają moc – mogą budować albo podcinać skrzydła. Codziennie rodzic ma szansę kształtować pewność siebie dziecka. Wystarczy zmiana tonu i komunikacji, by dziecko zamiast perfekcjonizmu z poczuciem winy, rozwijało wiarę w siebie i chęć do działania.

Nie chodzi o brak wymagań, ale o wsparcie i obecność, która daje siłę, zamiast strachu przed porażką.