Wróżka zębuszka oswaja lęki. Jak wygląda i co przynosi za ząbki?

Wróżka zębuszka to bajkowa postać, która przychodzi nocą do małych dzieci, którym zaczynają wypadać zęby mleczne. Zębowa wróżka zabiera spod poduszki mleczne zęby i zostawia w zamian prezenty lub pieniądze.

Wróżka zębuszka jest bohaterką bajek i wiara w nią pochodzi z krajów anglosaskich: Wielkiej Brytanii, USA, Nowej Zelandii, Irlandii, Kanady i Australii. Od pewnego czasu znana jest już na całym świecie z powodu globalizacji kultury. Wcześniej w wielu domach zamiast wróżki zębuszki do dzieci przychodziła myszka, która podrzucała pieniążki, a zabierała mleczaki – myszka pochodzi z kultury hiszpańskiej, gdzie nazywa się Ratoncito Pérez. 

Zębowa wróżka, bo tak również się ją nazywa, nie posiada jednego wizerunku – przedstawia się ją jako magiczną postać ze skrzydełkami i różdżką do czarowania, czasem z diademem na głowie i zawsze w pięknej sukience. Nie ma jednego opisu wyglądu wróżki zębuszki, bo jest bohaterką różnych opowieści i bajek, w których jej wygląd zależy od autora.

W Polsce pierwszy raz opisano ją na przełomie XX i XXI wieku w opowieści Joanny Olech "Dynastia Miziołków" (2002 r.). W 2023 roku wróżka zębuszka przybrała postać małego elfa ze skrzydłami – Violetty, bohaterki bajki "Wróżka zębuszka".

Wróżka zębuszka zaczyna przychodzić do dzieci, gdy te tracą swoje pierwsze zęby mleczne. Zazwyczaj dzieje się to w okolicach 5-6. roku życia dziecka – wtedy rozpoczyna się proces wypadania zębów mlecznych i wyrastania na ich miejsce zębów stałych. Niektórym dzieciom trudno zaakceptować nową sytuację, nie wiedzą, dlaczego ząbki im wypadają. Dla wielu z nich to ogromny stres, niektóre boją się bólu i chwilowego braku zęba. Postać wróżki zębuszki ma im pomóc w oswojeniu się z nową sytuacją.

Wróżka zębuszka może dziecku zostawić list w podziękowaniu za ząb – można w nim napisać kilka słów gratulacji, że maluch dba o ząbki. Wizyty wróżki zębuszki mogą trwać aż do ostatniego wypadniętego mleczaka, czyli do ok.12-13. roku życia, kiedy wyrastają ostatnie zęby stałe.

Wtedy dziecko powinno mieć już wszystkie 24 zęby stałe (choć są jeszcze ósemki, które nie zawsze wyrastają). Najczęściej jest to umowna granica w rozwoju dziecka, bo niektórym dzieciom wszystkie mleczaki wypadają wcześniej, innym nieco później. Warto zwyczaj odwiedzin przez wróżkę zębuszkę pielęgnować tak długo, jak długo trwa wiara dziecka w zębową wróżkę.

Zazwyczaj po wypadnięciu zęba dziecko chowa go pod poduszką i idzie spać. Wróżka w nocy przychodzi, zabiera ząbek. Niektóre z opowieści o zębowej wróżce mówią o tym, że mleczaki zamienia w perły. Są też wersje historii, w których z mlecznych zdrowych ząbków wróżka buduje sobie zamek, a zepsute zamienia w magiczny pył.

Najczęściej jednak rodzice mówią dzieciom, że wróżka zamienia ząb w monetę/banknot/prezent. Czasem dołącza do niego list z prośbą, by dbać o zęby albo dyplom dla dzielnego malucha.

Najczęściej rodzice decydują się na drobne monety i mniejsze nominały banknotów, ale za ząbek wróżka może dać dziecku też niewielkie prezenty:

W zasadzie prezentem od wróżki zębuszki może być wszystko, co zmieści się pod poduszkę lub tuż obok niej – dla niektórych rodziców prezent od wróżki zębuszki jest symboliczny, inni traktują go jako okazję do wręczenia dziecku większego podarunku.