Lektury obowiązkowe na maturze z języka polskiego w Formule 2023 budzą wiele emocji, szczególnie wśród maturzystów i ich rodziców. Wszyscy są zszokowani, że lista obowiązkowych lektur w stosunku do tej poprzedniej sporo się wydłużyła. Do matury podstawowej obowiązuje aż 49 obowiązkowych pozycji, a do rozszerzonej dodatkowe 28 lektur. Zobaczcie, co maturzyści muszą znać, przystępując w maju do egzaminu z języka polskiego.
Reklama.
Podobają Ci się moje artykuły? Możesz zostawić napiwek
Teraz możesz docenić pracę dziennikarzy i dziennikarek. Cała kwota trafi do nich. Wraz z napiwkiem możesz przekazać też krótką wiadomość.
Lektury obowiązkowe: matura 2023 w nowej formule ma dużo dłuższą listę lektur. fot.cottonbro studio/Pexels
Reklama.
Lektury obowiązkowe na maturę 2023 z języka polskiego to lista lektur, które maturzyści muszą znać, przystępując do egzaminu maturalnego.
Lektury obowiązkowe na maturze 2023 dzielą się na listę lektur do matury podstawowej i rozszerzonej z języka polskiego - z większością lektur uczniowie zapoznają się podczas 4-letniej nauki w liceum.
Lektury obowiązkowe na maturę 2023 zostały uzupełnione przez listę pozycji dodatkowych, które zalecają poloniści. To nie tylko książki, ale również filmy i sztuki teatralne.
Lektury obowiązkowe: matura 2023
Lektury obowiązkowe na maturze 2023 z języka polskiego uległy zmianie. Od 2023 roku uczniów liceów ogólnokształcących i szkół artystycznych obowiązuje matura w nowej Formule 2023. Zmiany dotyczą kilku płaszczyzn: zakresu materiału części przedmiotów, a także m.in. tego, ile przedmiotów jest obowiązkowych na egzaminie maturalnym. W nowej Formule 2023 zmieniła się również matura z języka polskiego i razem z nią lista lektur obowiązkowych.
Nowe zasady dotyczą wyglądu całego arkusza i tego, w jaki sposób sprawdzana jest wiedza maturzystów, a lista lektur zwiększyła się z 13 do ponad 40 pozycji. Poloniści już od dłuższego czasu mówią o tym, że matura z języka polskiego powinna mieć podniesiony poziom. Mówiono również o tym, że lektury obowiązkowe na maturze 2023 powinny ulec zmianie – uczniowie pisząc wypracowania podawali bowiem wiele przykładów z tzw. tekstów kultury, czyli filmów, seriali i gier.
To wszystko były zazwyczaj trafne spostrzeżenia, ale polonistom bardziej zależało na tym, by uczniowie kończąc szkołę, byli zaznajomieni z pewnymi tekstami literackimi, które są po prostu klasyką, którą warto znać z powodu jej ogromnej wagi dla polskiej kultury.
Lista lektur obowiązkowych na maturę: poziom podstawowy
Lektury obowiązkowe na maturze 2023 z polskiego to teksty, które omawiane są na lekcjach języka polskiego z nauczycielem. To zarówno całe dzieła (powieści, zbiory opowiadań, dramaty), fragmenty oraz pojedyncze wiersze konkretnych autorów, czyli poezja. Oto cała lista lektur obowiązkowych na maturę podstawową z polskiego:
Biblia, w tym fragmenty Księgi Rodzaju, Księgi Hioba, Księgi Koheleta, Pieśni nad Pieśniami, Księgi Psalmów, Apokalipsy wg św. Jana
Jan Parandowski, Mitologia, część I Grecja
Homer, Iliada (fragmenty), Odyseja (fragmenty)
Sofokles, Antygona
Horacy – wybrane utwory
Bogurodzica; Lament świętokrzyski (fragmenty); Legenda o św. Aleksym (fragmenty); Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią (fragmenty)
Kwiatki świętego Franciszka z Asyżu (fragmenty)
Pieśń o Rolandzie (fragmenty)
Gall Anonim, Kronika polska (fragmenty)
Dante Alighieri, Boska komedia (fragmenty)
Jan Kochanowski, wybrane pieśni, w tym: Pieśń IX ks. I, Pieśń V ks. II; psalmy, w tym Psalm 13, Psalm 47; tren IX, X, XI, XIX; Odprawa posłów greckich;
Piotr Skarga, Kazania sejmowe (fragmenty);
wybrane wiersze następujących poetów: Daniel Naborowski, Jan Andrzej Morsztyn, Mikołaj Sęp-Szarzyński
Jan Chryzostom Pasek, Pamiętniki (fragmenty)
William Szekspir, Makbet, Romeo i Julia
Molier, Skąpiec
Ignacy Krasicki, Hymn do miłości ojczyzny, wybrane satyry
Franciszek Karpiński, wybór sielanek i liryki religijnej
Adam Mickiewicz, Oda do młodości; wybrane ballady, w tym Romantyczność; wybrane sonety z cyklu Sonety krymskie oraz inne wiersze; Konrad Wallenrod; Dziady cz. III
Juliusz Słowacki, Kordian, wybrane wiersze, w tym Grób Agamemnona (fragmenty), Testament mój
Zygmunt Krasiński, Nie-Boska komedia
Cyprian Kamil Norwid, wybrane wiersze
Bolesław Prus, Lalka, Z legend dawnego Egiptu
Eliza Orzeszkowa, Gloria victis
Henryk Sienkiewicz, Potop
Adam Asnyk, wybór wierszy
Fiodor Dostojewski, Zbrodnia i kara
wybrane wiersze następujących poetów: Jan Kasprowicz, Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Leopold Staff
Stanisław Wyspiański, Wesele
Władysław Stanisław Reymont, Chłopi (tom I – Jesień)
Stefan Żeromski, Rozdziobią nas kruki, wrony..., Przedwiośnie
Witold Gombrowicz, Ferdydurke (fragmenty)
wybrane wiersze następujących poetów: Bolesław Leśmian, Julian Tuwim, Jan Lechoń, Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, Kazimiera Iłłakowiczówna, Julian Przyboś, Józef Czechowicz, Krzysztof Kamil Baczyński, Tadeusz Gajcy
Tadeusz Borowski, Proszę państwa do gazu, Ludzie, którzy szli
Gustaw Herling-Grudziński, Inny świat
Hanna Krall, Zdążyć przed Panem Bogiem
wybrane wiersze następujących poetów: Stanisław Baliński, wybrane wiersze z okresu emigracyjnego, Kazimierz Wierzyński, wybrane wiersze z okresu emigracyjnego, Czesław Miłosz, w tym wybrane wiersze z tomu Ocalenie oraz Traktat moralny (fragmenty), Tadeusz Różewicz, Miron Białoszewski, Jarosław Marek Rymkiewicz, Wisława Szymborska, Zbigniew Herbert, w tym wybrane wiersze z tomów Pan Cogito oraz Raport z oblężonego miasta, Halina Poświatowska, Stanisław Barańczak, Marcin Świetlicki, Jan Polkowski, Wojciech Wencel
Albert Camus, Dżuma
George Orwell, Rok 1984
Józef Mackiewicz, Droga donikąd (fragmenty)
Sławomir Mrożek, Tango
Marek Nowakowski, Raport o stanie wojennym (wybrane opowiadanie); Górą "Edek" (z tomu Prawo prerii);
Jacek Dukaj, Katedra (z tomu W kraju niewiernych)
Antoni Libera, Madame
Andrzej Stasiuk, Miejsce (z tomu Opowieści galicyjskie)
Olga Tokarczuk, Profesor Andrews w Warszawie (z tomu Gra na wielu bębenkach)
Ryszard Kapuściński, Podróże z Herodotem (fragmenty)
wybrane utwory okresu stanu wojennego
powojenna piosenka literacka – wybrane utwory Ewy Demarczyk, Jacka Kaczmarskiego, Wojciecha Młynarskiego, Agnieszki Osieckiej oraz wybrane teksty Kabaretu Starszych Panów
Lista lektur obowiązkowych na maturę: poziom rozszerzony
Lista lektur na maturę 2023 z jezyka polskiego na poziomie rozszerzonym to dosyć długie zestawienie. Na rozszerzeniu bowiem obowiązuje uczniów znajomość tego, co jest wymagane na podtsawowej maturze z polskiego oraz dodatkowo lista 28 lektur, które nie są omawiane w podręczniku , który przygotowuje uczniów do podstawowej matury z języka polskiego. Te dodatkowe lektury na maturę rozszerzoną to:
Arystoteles, Poetyka, Retoryka (fragmenty)
Platon, Państwo (fragmenty)
Arystofanes, Chmury
Jan Parandowski, Mitologia, część II Rzym
Wergiliusz, Eneida (fragmenty)
św. Augustyn, Wyznania (fragmenty)
św. Tomasz z Akwinu, Summa teologiczna (fragmenty)
François Villon, Wielki testament (fragmenty)
François Rabelais, Gargantua i Pantagruel (fragmenty)
Michel de Montaigne, Próby (fragmenty)
Jan Kochanowski, Treny (jako cykl poetycki)
Piotr Skarga, Żywoty świętych (fragmenty)
William Szekspir, Hamlet
wybrane utwory poetyckie z romantycznej literatury europejskiej, w tym wybrane wiersze angielskich poetów jezior
realistyczna lub naturalistyczna powieść europejska (Honoré de Balzac, Ojciec Goriot lub Charles Dickens, Klub Pickwicka, lub Mikołaj Gogol, Martwe dusze, lub Gustaw Flaubert, Pani Bovary)
Stanisław Wyspiański, Noc listopadowa
Franz Kafka, Proces (fragmenty)
Michaił Bułhakow, Mistrz i Małgorzata
Stanisław Ignacy Witkiewicz, Szewcy
Bruno Schulz, wybrane opowiadania z tomu Sklepy cynamonowe;
Tadeusz Konwicki, Mała apokalipsa
Jorge Luis Borges, wybrane opowiadanie
Janusz Głowacki, Antygona w Nowym Jorku
Sławomir Mrożek, wybrane opowiadania
wybrane eseje następujących autorów: Jerzego Stempowskiego, Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, Zbigniewa Herberta, Zygmunta Kubiaka, Jarosława Marka Rymkiewicza (co najmniej po jednym utworze)
wybrane teksty z aktualnych numerów miesięczników oraz kwartalników literackich i kulturalnych
Lektury dodatkowe do matury z polskiego, tzw. uzupełniające
Dodatkowo do lektur wymienionych wyżej tych z zakresu podstawowego i rozszerzonego, w każdym roku nauczania licealnego, uczniowie muszą zapoznać się z 2 lekturami uzupełniającymi (całość lub fragmenty):
Sofokles, Król Edyp
Mikołaj z Wilkowiecka, Historyja o chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim (fragmenty)
Dzieje Tristana i Izoldy (fragmenty)
Giovanni Boccaccio, Sokół
Mikołaj Rej, Żywot człowieka poczciwego (fragmenty)
Andrzej Frycz Modrzewski, O poprawie Rzeczypospolitej (fragmenty)
Miguel de Cervantes y Saavedra, Przemyślny szlachcic Don Kichote z Manczy (fragmenty)
Wespazjan Kochowski, Psalmodia polska (wybór psalmów)
Wacław Potocki, Transakcja wojny chocimskiej (fragmenty z części I)
Ignacy Krasicki, Monachomachia (fragmenty)
Stanisław Trembecki, Franciszek Kniaźnin, wybrane utwory
Jędrzej Kitowicz, Opis obyczajów za czasów panowania Augusta III (fragmenty)
Julian Ursyn Niemcewicz, Powrót posła
Stanisław Staszic, Przestrogi dla Polski (fragmenty)
Juliusz Słowacki, Beniowski (fragmenty)
Aleksander Fredro, Śluby panieńskie
Johann Wolfgang Goethe, Cierpienia młodego Wertera (fragmenty), Faust (fragmenty)
George Byron, Giaur (fragmenty)
Adam Mickiewicz, Dziady cz. IV
Eliza Orzeszkowa, Nad Niemnem
Maria Konopnicka, wybór wierszy
Stefan Żeromski, Echa leśne
Zofia Nałkowska, Granica
Tadeusz Peiper, wybór wierszy
Joseph Conrad, Lord Jim
Anna Kamieńska, Anna Świrszczyńska, Julia Hartwig, Stanisław Grochowiak, Edward Stachura, wybór wierszy
Kazimierz Moczarski, Rozmowy z katem (fragmenty)
Zofia Nałkowska, Przy torze kolejowym (z tomu Medaliony)
Jan Józef Szczepański, Święty
Tadeusz Różewicz, Kartoteka
Józef Czapski, Na nieludzkiej ziemi (fragmenty)
Leopold Tyrmand, Dziennik 1954 (fragmenty)
Stanisław Lem, Wizja lokalna
Samuel Beckett, Czekając na Godota
Friedrich Dürrenmatt, Wizyta starszej pani
Eugène Ionesco, Lekcja
Dodatkową wiedzą, którą warto mieć są sztuki teatralne i filmowe, które uczniowie mogą obejrzeć, by uzupełnić swoją wiedzę o literaturze:
Apocalypsis cum figuris, reż. Jerzy Grotowski
Amadeusz, reż. Miloš Forman
Dekalog, reż. Krzysztof Kieślowski, wybrane filmy z cyklu
Dziady, reż. Konrad Swinarski
Elektra, reż. Piotr Chołodziński
Emigranci, reż. Kazimierz Kutz
Kartoteka, reż. Krzysztof Kieślowski
Kordian, reż. Jerzy Englert
Lawa. Opowieść o "Dziadach" Adama Mickiewicza, reż. Tadeusz Konwicki
Moralność pani Dulskiej, reż. Tomasz Zygadło
Nad Niemnem, reż. Zbigniew Kuźmiński
Noc listopadowa, reż. Andrzej Wajda
Noce i dnie, reż. Jerzy Antczak
Rewizor, reż. Jerzy Gruza
Rękopis znaleziony w Saragossie, reż. Wojciech Jerzy Has
