Dołącz do zamkniętej grupy rodziców na Fb! Tu rozmawiamy i wygrywamy nagrody.Lektury obowiązkowe: matura 2023
Lektury obowiązkowe na maturze 2023 z języka polskiego uległy zmianie. Od 2023 roku uczniów liceów ogólnokształcących i szkół artystycznych obowiązuje matura w nowej Formule 2023. Zmiany dotyczą kilku płaszczyzn: zakresu materiału części przedmiotów, a także m.in. tego, ile przedmiotów jest obowiązkowych na egzaminie maturalnym. W nowej Formule 2023 zmieniła się również matura z języka polskiego i razem z nią lista lektur obowiązkowych.
Nowe zasady dotyczą wyglądu całego arkusza i tego, w jaki sposób sprawdzana jest wiedza maturzystów, a lista lektur zwiększyła się z 13 do ponad 40 pozycji. Poloniści już od dłuższego czasu mówią o tym, że matura z języka polskiego powinna mieć podniesiony poziom. Mówiono również o tym, że lektury obowiązkowe na maturze 2023 powinny ulec zmianie – uczniowie pisząc wypracowania podawali bowiem wiele przykładów z tzw. tekstów kultury, czyli filmów, seriali i gier.
To wszystko były zazwyczaj trafne spostrzeżenia, ale polonistom bardziej zależało na tym, by uczniowie kończąc szkołę, byli zaznajomieni z pewnymi tekstami literackimi, które są po prostu klasyką, którą warto znać z powodu jej ogromnej wagi dla polskiej kultury.
Lista lektur obowiązkowych na maturę: poziom podstawowy
Lektury obowiązkowe na maturze 2023 z polskiego to teksty, które omawiane są na lekcjach języka polskiego z nauczycielem. To zarówno całe dzieła (powieści, zbiory opowiadań, dramaty), fragmenty oraz pojedyncze wiersze konkretnych autorów, czyli poezja. Oto cała lista lektur obowiązkowych na maturę podstawową z polskiego:
- Biblia, w tym fragmenty Księgi Rodzaju, Księgi Hioba, Księgi Koheleta, Pieśni nad Pieśniami, Księgi Psalmów, Apokalipsy wg św. Jana
- Jan Parandowski, Mitologia, część I Grecja
- Homer, Iliada (fragmenty), Odyseja (fragmenty)
- Sofokles, Antygona
- Horacy – wybrane utwory
- Bogurodzica; Lament świętokrzyski (fragmenty); Legenda o św. Aleksym (fragmenty); Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią (fragmenty)
- Kwiatki świętego Franciszka z Asyżu (fragmenty)
- Pieśń o Rolandzie (fragmenty)
- Gall Anonim, Kronika polska (fragmenty)
- Dante Alighieri, Boska komedia (fragmenty)
- Jan Kochanowski, wybrane pieśni, w tym: Pieśń IX ks. I, Pieśń V ks. II; psalmy, w tym Psalm 13, Psalm 47; tren IX, X, XI, XIX; Odprawa posłów greckich;
- Piotr Skarga, Kazania sejmowe (fragmenty);
- wybrane wiersze następujących poetów: Daniel Naborowski, Jan Andrzej Morsztyn, Mikołaj Sęp-Szarzyński
- Jan Chryzostom Pasek, Pamiętniki (fragmenty)
- William Szekspir, Makbet, Romeo i Julia
- Molier, Skąpiec
- Ignacy Krasicki, Hymn do miłości ojczyzny, wybrane satyry
- Franciszek Karpiński, wybór sielanek i liryki religijnej
- Adam Mickiewicz, Oda do młodości; wybrane ballady, w tym Romantyczność; wybrane sonety z cyklu Sonety krymskie oraz inne wiersze; Konrad Wallenrod; Dziady cz. III
- Juliusz Słowacki, Kordian, wybrane wiersze, w tym Grób Agamemnona (fragmenty), Testament mój
- Zygmunt Krasiński, Nie-Boska komedia
- Cyprian Kamil Norwid, wybrane wiersze
- Bolesław Prus, Lalka, Z legend dawnego Egiptu
- Eliza Orzeszkowa, Gloria victis
- Henryk Sienkiewicz, Potop
- Adam Asnyk, wybór wierszy
- Fiodor Dostojewski, Zbrodnia i kara
- wybrane wiersze następujących poetów: Jan Kasprowicz, Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Leopold Staff
- Stanisław Wyspiański, Wesele
- Władysław Stanisław Reymont, Chłopi (tom I – Jesień)
- Stefan Żeromski, Rozdziobią nas kruki, wrony..., Przedwiośnie
- Witold Gombrowicz, Ferdydurke (fragmenty)
- wybrane wiersze następujących poetów: Bolesław Leśmian, Julian Tuwim, Jan Lechoń, Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, Kazimiera Iłłakowiczówna, Julian Przyboś, Józef Czechowicz, Krzysztof Kamil Baczyński, Tadeusz Gajcy
- Tadeusz Borowski, Proszę państwa do gazu, Ludzie, którzy szli
- Gustaw Herling-Grudziński, Inny świat
- Hanna Krall, Zdążyć przed Panem Bogiem
- wybrane wiersze następujących poetów: Stanisław Baliński, wybrane wiersze z okresu emigracyjnego, Kazimierz Wierzyński, wybrane wiersze z okresu emigracyjnego, Czesław Miłosz, w tym wybrane wiersze z tomu Ocalenie oraz Traktat moralny (fragmenty), Tadeusz Różewicz, Miron Białoszewski, Jarosław Marek Rymkiewicz, Wisława Szymborska, Zbigniew Herbert, w tym wybrane wiersze z tomów Pan Cogito oraz Raport z oblężonego miasta, Halina Poświatowska, Stanisław Barańczak, Marcin Świetlicki, Jan Polkowski, Wojciech Wencel
- Albert Camus, Dżuma
- George Orwell, Rok 1984
- Józef Mackiewicz, Droga donikąd (fragmenty)
- Sławomir Mrożek, Tango
- Marek Nowakowski, Raport o stanie wojennym (wybrane opowiadanie); Górą "Edek" (z tomu Prawo prerii);
- Jacek Dukaj, Katedra (z tomu W kraju niewiernych)
- Antoni Libera, Madame
- Andrzej Stasiuk, Miejsce (z tomu Opowieści galicyjskie)
- Olga Tokarczuk, Profesor Andrews w Warszawie (z tomu Gra na wielu bębenkach)
- Ryszard Kapuściński, Podróże z Herodotem (fragmenty)
- wybrane utwory okresu stanu wojennego
- powojenna piosenka literacka – wybrane utwory Ewy Demarczyk, Jacka Kaczmarskiego, Wojciecha Młynarskiego, Agnieszki Osieckiej oraz wybrane teksty Kabaretu Starszych Panów
Lista lektur obowiązkowych na maturę: poziom rozszerzony
Lista lektur na maturę 2023 z jezyka polskiego na poziomie rozszerzonym to dosyć długie zestawienie. Na rozszerzeniu bowiem obowiązuje uczniów znajomość tego, co jest wymagane na podtsawowej maturze z polskiego oraz dodatkowo lista 28 lektur, które nie są omawiane w podręczniku , który przygotowuje uczniów do podstawowej matury z języka polskiego. Te dodatkowe lektury na maturę rozszerzoną to:
- Arystoteles, Poetyka, Retoryka (fragmenty)
- Platon, Państwo (fragmenty)
- Arystofanes, Chmury
- Jan Parandowski, Mitologia, część II Rzym
- Wergiliusz, Eneida (fragmenty)
- św. Augustyn, Wyznania (fragmenty)
- św. Tomasz z Akwinu, Summa teologiczna (fragmenty)
- François Villon, Wielki testament (fragmenty)
- François Rabelais, Gargantua i Pantagruel (fragmenty)
- Michel de Montaigne, Próby (fragmenty)
- Jan Kochanowski, Treny (jako cykl poetycki)
- Piotr Skarga, Żywoty świętych (fragmenty)
- William Szekspir, Hamlet
- wybrane utwory poetyckie z romantycznej literatury europejskiej, w tym wybrane wiersze angielskich poetów jezior
- Juliusz Słowacki, Lilla Weneda
- Cyprian Kamil Norwid, Bema pamięci żałobny rapsod, Fortepian Szopena, Czarne kwiaty (fragmenty), Promethidion (fragmenty)
- realistyczna lub naturalistyczna powieść europejska (Honoré de Balzac, Ojciec Goriot lub Charles Dickens, Klub Pickwicka, lub Mikołaj Gogol, Martwe dusze, lub Gustaw Flaubert, Pani Bovary)
- Stanisław Wyspiański, Noc listopadowa
- Franz Kafka, Proces (fragmenty)
- Michaił Bułhakow, Mistrz i Małgorzata
- Stanisław Ignacy Witkiewicz, Szewcy
- Bruno Schulz, wybrane opowiadania z tomu Sklepy cynamonowe;
- Tadeusz Konwicki, Mała apokalipsa
- Jorge Luis Borges, wybrane opowiadanie
- Janusz Głowacki, Antygona w Nowym Jorku
- Sławomir Mrożek, wybrane opowiadania
- wybrane eseje następujących autorów: Jerzego Stempowskiego, Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, Zbigniewa Herberta, Zygmunta Kubiaka, Jarosława Marka Rymkiewicza (co najmniej po jednym utworze)
- wybrane teksty z aktualnych numerów miesięczników oraz kwartalników literackich i kulturalnych
Lektury dodatkowe do matury z polskiego, tzw. uzupełniające
Dodatkowo do lektur wymienionych wyżej tych z zakresu podstawowego i rozszerzonego, w każdym roku nauczania licealnego, uczniowie muszą zapoznać się z 2 lekturami uzupełniającymi (całość lub fragmenty):
Dodatkową wiedzą, którą warto mieć są sztuki teatralne i filmowe, które uczniowie mogą obejrzeć, by uzupełnić swoją wiedzę o literaturze:
'/%3e%3cpath%20class='cls-3'%20d='M48.19,61.08a11.16,11.16,0,0,1-10.88,11,11,11,0,1,1,0-21.9A11.1,11.1,0,0,1,48.19,61.08Zm0,27.7a11.16,11.16,0,0,1-10.88,11,11,11,0,1,1,0-21.9A11.1,11.1,0,0,1,48.19,88.78Z'%20transform='translate(-0.03)'/%3e%3c/svg%3e)