Reklama.

Badania obnażyły słabość polskich rodziców. To nasza cecha narodowa, przez którą cierpią dzieci

14 sierpnia 2020, 10:28·4 minuty czytania

Publikacja artykułu: 14 sierpnia 2020, 10:28

Inteligencja emocjonalna to kompetencja, której trzeba się nauczyć. Brak znajomości języka uczuć i emocji utrudnia funkcjonowanie w środowisku, właściwe komunikowanie i porozumiewanie się z innymi. Niezwykle ważne jest rozwijanie inteligencji emocjonalnej przez rodziców. Jej poziom odbija się na ich dzieciach.

Inteligencja emocjonalna w praktyce - jak rozwijać unspalsh.com

Sandra Skorupa

Wśród Polaków inteligencja emocjonalna jest na niskim poziomie, o czym świadczą liczne doświadczenia i badania Instytutu Rozwoju Emocji. Niemniej można ją rozwijać i każdy rodzic dla dobra swojego związku, dziecka, czy relacji z przyjaciółmi powinien to rozważyć. Porozmawiałam o tym z psycholożką i założycielką instytutu Marzeną Martyniak.

Kim jest inteligentny emocjonalnie rodzic?

Rodzic inteligentny emocjonalnie to przede wszystkim osoba, która zwraca uwagę na emocje swojego dziecka oraz jest świadoma własnych stanów emocjonalnych i innych ludzi. Człowiek taki nie tłumi uczuć, ale potrafi je rozpoznać, nazywać, wytłumaczyć czym są spowodowane, wie jak je wyrazić i co można zrobić, aby je właściwie opanować.

Co więcej, rodzic z dobrze rozwiniętą inteligencją emocjonalną, świadomy roli uczuć i emocji, sam może i potrafi uczyć dziecko od najmłodszych lat rozwijania tej inteligencji. Okres przedszkolny jest takim czasem, kiedy pojawiają się pierwsze emocje, które są intensywne. To wtedy też dziecko wkracza w świat emocji, uczy się zarządzania i sposobów panowania nad nimi.

Jak uczyć dziecko radzenia sobie z emocjami?

Bardzo ważne jest, aby edukację emocjonalną u dziecka rozpoczynać, jak najwcześniej. Trzeba to jednak robić we właściwy i przemyślany sposób. Kiedy pojawiają się emocje u dziecka czy u nas powinniśmy w momencie ich pojawienia się właściwie je rozpoznać i nazwać np. "widzę, że jesteś radosny" i powiedzieć, dlaczego ta emocja się pojawiła, bo "lubisz się huśtać". Powiedzieć dziecku, jak się ją wyraża "uśmiechasz się wtedy i głośno się śmiejesz". To jest najlepszy sposób na rozwijanie inteligencji emocjonalnej.

Czy polscy rodzice mają wysoki poziom inteligencji emocjonalnej?

Jest to może przykre, co powiem, ale niestety u wielu polskich rodziców poziom inteligencji emocjonalnej w konkretnych umiejętnościach, które wchodzą w jej skład, jest niski. Jest takie powiedzenie "inteligentny emocjonalnie rodzic, to inteligentne emocjonalnie dziecko".

Jeżeli w naszym najbliższym środowisku zabrakło osoby z rozwiniętą inteligencją, to my już jako dzieci nie mieliśmy możliwości, aby się jej nauczyć, a omawiane umiejętności wchodzące w jej skład są wyuczone u nas na różnych poziomach.

Z niektórymi umiejętnościami radzimy sobie lepiej z niektórymi już mniej. Bardzo często wydaje się nam, że dobrze funkcjonujemy w środowisku i rozpoznajemy emocje oraz potrafimy nimi zarządzać. Jednak badania, jakie przeprowadziliśmy w naszym instytucie, pokazały, że wygląda to inaczej.

Im więcej badań robimy, tym bardziej utwierdzamy się w przekonaniu, że mamy trudności w sferze emocjonalnej i jest to nasza cecha narodowa. My byliśmy uczeni takiego sposobu wyrażania emocji, który okazał się szkodliwy dla nas. Emocje sprawiają nam trudność i ciężko komunikujemy swoje potrzeby.

Inteligencja emocjonalna nie jest konkretnym przedmiotem w szkole, ale trzeba się jej nauczyć — jeszcze, mam nadzieję, że to się zmieni. Instytut Rozwoju Emocji przez kilka lat opracowywał programy rozwijania IE dla dzieci i nauczycieli w żłobkach, przedszkolach i szkołach.

Jaki jest największy problem polskich rodziców związany z emocjami?

Największym problemem jest trudność w wykorzystywaniu potencjału emocji do tego, aby "dostrajać" swój nastrój do tego, co się dzieje wokół nas i właściwie zarządzać emocjami. Inteligencja emocjonalna to umiejętność człowieka w rozumieniu i rozpoznawaniu własnych stanów emocjonalnych oraz innych osób, empatycznym i jasnym wyrażaniu tych emocji w wyrazie twarzy, głosie, postawie czy geście i radzeniu sobie z nimi.

Często problem sprawia nam nazywanie stanów emocjonalnych, jakie wzbudzają w nas sztuka czy otoczenie oraz samoświadomość emocji i umiejętność wykorzystywania ich w konkretnych sytuacjach. Przykładem są sytuacje, w których na pytanie, "jak się czujesz?", najczęściej uzyskujemy odpowiedź "dobrze", "tak sobie", ale co to dokładnie znaczy?

Czy dostępne w sklepach książki o inteligencji emocjonalnej to dobry sposób, by rozwijać w sobie i dziecku tę kompetencję?

Byłabym bardzo ostrożna, wybierając książki, artykuły o inteligencji emocjonalnej, ponieważ jest ich bardzo dużo na rynku, a ich treści merytoryczne nie zawsze są poprawne. Ich zawartość nie do końca jest prawidłowa. Na przykład zdjęcia obrazujące konkretne emocje odzwierciedlają je w niewłaściwy sposób.

Bardzo często omawiana emocja "złość" — traktowana jest, jako coś złego, czego nie powinno się doświadczać a tym bardziej pokazywać. Często sama inteligencja emocjonalna jest błędnie interpretowana, a jej konkretne umiejętności nie są rozwijane w ogóle.

Przez kilka lat prace i badania prowadzone w instytucie pozwoliły nam stworzyć trening rozwijający każdą z umiejętności wchodzących w skład inteligencji emocjonalnej. Jest to trening indywidualny, dopasowany do potrzeb konkretnej osoby. To, czego dana osoba potrzebuje, weryfikujemy na podstawie kwestionariuszy i testów, w celu sprawdzenia, jaki jest poziom tej kompetencji osobistej i wówczas dobieramy odpowiedni program.

Badania pokazują, że po 4 miesiącach pracy wyniki w zakresie inteligencji emocjonalnej wzrastają o 25 proc. Co to oznacza? Osoba ta poprawiła swoje umiejętności emocjonalne, w których wcześniej miała pewne braki.

Przykładowo w przypadku trudności w reagowaniu na krzyk i płacz dziecka, nauczyła się właściwie reagować na to, co dziecko w tym konkretnym momencie potrzebowało, jednocześnie redukując u siebie nieprzyjemny stres i złość.

Inna osoba, która miała trudność w rozwiązywaniu konfliktu czy problemów, nauczyła się w jasny i czytelny sposób mówić o tym, co się jej nie podoba oraz jakie zachowanie jej się podoba i dlaczego. Dzięki czemu jej relacje z innymi uległy znacznej poprawie.

Każdy z nas ma inne potrzeby i należy do tych potrzeb podejść bardzo indywidualnie. Na międzynarodowej konferencji w Australii w 2019 roku Instytut Rozwoju Emocji jako jedyny zaprezentował trening rozwijania IE, jego skuteczność została doceniona przez specjalistów od inteligencji emocjonalnej z całego świata.

Może cię zainteresować także: Błędne koło czarnej pedagogiki. Rodzice z tych 4 grup wychowają nieszczęśliwe dzieci