Lekarze apelują: ta szczepionka już nie chroni. Od 2026 dzieci powinny być szczepione inaczej

Program szczepień ochronnych z roku na rok zmienia się i eksperci starają się go dostosować do panujących warunków epidemiologicznych. Niestety kalendarze szczepień ustalane są z roku na rok i czasami bieżące liczby zachorowań pokazują, że dane szczepienie przestaje być skuteczne.

Ponadto rodzaje szczepionek ustala Ministerstwo Zdrowia i od lat rodzaje szczepień bezpłatnych są takie same ze względu na budżet. Jeśli rodzice zdecydują się zaszczepić dziecko środkami, które są poza wytycznymi MZ, muszą zrobić to w przychodni odpłatnie. Teraz eksperci apelują o zmianę w kalendarzu szczepień na rok 2026.

Okazuje się bowiem, że bezpłatna szczepionka przeciw pneumokokom 10-walentna (PCV-10) nie chroni już najmłodszych przed zachorowaniem. Obecnie najczęściej wśród dzieci do 5. roku życia, które chorują na inwazyjną chorobę pneumokokową (IChP), występuje zakażenie serotypem 19A (ok. 30-31 proc. zachorowań).

Drugim w kolejności jest serotyp 3, przed którym chroni obecnie podawany preparat. Lekarze wskazują, że podawana małym dzieciom szczepionka 10-walentna nie chroni akurat przed najczęstszym serotypem A19. Należałoby więc zamienić ją na taką, która przed nim chroni, czyli PCV13, PCV15 i PCV20.

O zmianę apeluje prof. Teresa Jackowska, prezeska Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego, która rozmawiała z Polską Agencja Prasową o aktualnym kalendarzu szczepień. Obecna 20-walentna szczepionka finansowana przez NFZ została wprowadzona 1 stycznia 2017 roku. Przestała ona chronić dzieci przed serotypami, które obecnie najczęściej występują (najpopularniejszy wspomniany już 19A, który cechuje wysoka odporność na antybiotyki).

"Dane epidemiologiczne od 3-4 lat wyraźnie pokazują dynamiczny wzrost zachorowań wywołanych seroptypem 19A w grupie dzieci do piątego roku życia" – powiedziała PAP prof. Jackowska. Dodała, że zmiana preparatu na bardziej skuteczny jest "bezwzględnie konieczna". Jackowska dodała, że w 2024 roku serotyp A19 odpowiadał za 83 proc. zakażeń wywołanych przez szczepy pneumokoków.

"Polskie Towarzystwo Pediatryczne proponuje, aby data 31 grudnia tego roku stanowiła punkt odcięcia w Programie Szczepień Ochronnych na 2026 rok. Od 1 stycznia do PSO powinna być wprowadzona szczepionka, która zawiera serotyp 19A" – apelowała prof. Jackowska. Mówiła też o tym, że obecna szczepionka powinna być wykorzystana tylko dla tych dzieci, które urodzą się do 31 grudnia 2025 roku, żeby zużyć zapasy, ale od 1 stycznia 2026 roku powinno się już szczepić nowym preparatem.

"Na pewno są grupy, które w przetargu powinny mieć zabezpieczoną szczepionką o jak najszerszej ochronie – w tej chwili jest to szczepionka PCV20. Do tych grup zaliczamy wszystkie wcześniaki urodzone przez 37. tygodniem życia" – mówiła ekspertka. Dodała, że preparatem z najwyższą ochroną, czyli PCV20 powinny być szczepione wszystkie dzieci w wieku 5-19 lat z grup ryzyka, które wcześniej nie były poddane szczepieniu.

Stanowisko prof. Jackowskiej poparł prof. Ernest Kuchar z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, który przyznał, że szczepionka 10-walentna, gdy ją wprowadzono, była świetna i dobrze spełniła swoje zadanie. Dodał, że to naturalne, że szczepienia wywierają "presję selekcyjną" na bakterie, więc po czasie rośnie liczba zakażeń tymi serotypami, których nie ma w szczepionce i przed którymi organizmy nie są chronione.

"W ciągu ostatnich kilku lat mieliśmy coraz liczniejszą grupę pacjentów z bardzo ciężkimi zachorowaniami – głównie z ciężkim zapaleniem płuc z wysiękiem ropnym w opłucnej, sepsą pneumokokową, ropnym zapaleniem opon mózgowych, ropnym zapaleniem stawów – które były wywołane głównie przez serotypy 19A i 3, nieobecne w PCV10" – podkreślała w rozmowie z PAP prof. Kuchar.

Na posiedzeniu zespołu parlamentarnego w tej sprawie Joanna Kujawa z resortu zdrowia podkreśliła, że argumenty ekspertów są dla szefa ministerstwa kluczowe i podejmie on decyzję na podstawie ich rekomendacji, ale również zważając na dostępne środki budżetowe. Projekty przepisów na rok 2026 będą poddawane dalszym konsultacjom.

Źródło: rmf24.pl, pap.pl, szczepienia.pzh.gov.pl, gov.pl