Nikotyna, bo o niej mowa, to wciąż najczęściej wybierana używka wśród młodzieży. Zmienił się tylko jej nośnik – 8 na 10 uczniów w wieku 16-17 lat używa regularnie smakowych e-papierosów. Problem dostrzegają politycy na całym świecie, polski rząd póki co tylko się przygląda. Nie widzi problemu?
To właśnie e-papierosy, szczególnie te jednorazowe o smaku słodyczy czy owoców, są pierwszym produktem nikotynowym, po który sięgają nastolatki. Aż 75 proc. uczniów przyznaje, że po raz pierwszy sięgnęło po produkt z nikotyną przed ukończeniem 15. roku życia – najczęściej właśnie po e-papierosa (58 proc.), na drugim miejscu uplasowały się tradycyjne papierosy (prawie 41 proc.).
Te ostatnie jednak młodzież szybko porzuca na rzecz kolorowych i pachnących jednorazówek. Podgrzewacze tytoniu jako pierwszy kontakt z nikotyną mają marginalny zasięg – wskazało na nie zaledwie 0,89 proc. nieletnich. A jednak to właśnie nimi Ministerstwo Zdrowia postanowiło zająć się w pierwszej kolejności…
Aż 78 proc. uczniów szkół średnich w wieku 16-17 lat wapuje e-papierosy regularnie. Zdecydowana większość z nich wybiera te o smakach owoców lub słodyczy. Po papierosy tradycyjne sięga mniej nastolatków – przyznaje się do tego 24 proc. z nich. Jeszcze mniej, bo zaledwie 7 proc., używa podgrzewaczy tytoniu. Do codziennego używania wyrobów z nikotyną przyznaje się co trzeci uczeń (31,1 proc.).
W samym 2023 roku szacunkowa sprzedaż jednorazowych e-papierosów sięgała blisko 100 mln sztuk – to ponad 200 proc. więcej niż rok wcześniej. Ministerstwo Zdrowia dobrze zna skalę e-papierosowej epidemii w polskich szkołach. Ministra zdrowia Izabela Leszczyna publicznie nazwała e-papierosy jednorazowe "prawdziwą plagą". Rząd w lutym tego roku zapowiedział zakaz sprzedaży smakowych jednorazówek, takie decyzje zapadły już w Wielkiej Brytanii, Francji czy Belgii.
Zakaz miał wejść jeszcze przed wakacjami, bo to właśnie latem nastolatki kupują najwięcej jednorazówek. Mamy czerwiec, regulacji nadal nie ma, a Ministerstwo Zdrowia, zamiast je wprowadzić, zajęło się pracą nad wprowadzeniem zakazu sprzedaży mentolowych wkładów do podgrzewaczy. Tyle jeśli chodzi o troskę o młodzież?
Rozczarowania nie kryją lekarze: – Polskie środowisko medyczne przyjęło deklarację resortu z dużą aprobatą, podobnie jak zapowiedzi pana wiceministra Wojciecha Koniecznego. Jeśli jednak dobrze liczę, to do wakacji zostały nam dwa posiedzenia Sejmu, a Ministerstwo Zdrowia nie przedstawiło jeszcze projektu zakazu smakowych jednorazowych e-papierosów. Podobno jest gotowy, ale nie przedstawiono jego założeń – mówi prof. dr hab. med. Krzysztof J. Filipiak, kardiolog, internista, farmakolog kliniczny, Prezes Polskiego Towarzystwa Postępów Medycyny "MEDYCYNA XXI".
Towarzystwo zaproponowało Ministerstwu Zdrowia pomoc ekspercką, nie otrzymało jednak odpowiedzi. – Szkoda, że w tak ważnym temacie panuje milczenie. W Wielkiej Brytanii, we Francji czy w Belgii o zakaz głośno apelowali premierzy, eksperci, naukowcy, nauczyciele, lekarze. Może i u nas należy coraz głośniej mówić o tym bez wątpienia najważniejszym zagrożeniu zdrowia nastolatków – mówi prof. dr hab. med. Filipiak.
– Jeszcze raz apelujemy, aby zająć się w pierwszym rzędzie największą plagą nastolatków, która sieje największe spustoszenie wśród tej grupy wiekowej. Według naszych badań to w chwili obecnej słodko-cukierkowe e-papierosy jednorazowe – dodaje.
– Smaki, jak i przyjemne zapachy, wydają się wzmacniać biologiczny mechanizm stojący u podstaw uzależnienia od nikotyny. Kojarzą się z przyjemnymi sytuacjami. I ośrodek nagrody i mózg to lubi. Po prostu przez lata nie przywiązywaliśmy wagi do profilaktyki zdrowotnej u dzieci i młodzieży w tym zakresie. Jeśli nadal będziemy prokrastynować, to nie dziwmy się później, że mamy jeden najwyższych odsetków dzieci i nastolatków wapujących w skali świata – przestrzega psychiatra dr Piotr Wierzbiński.
Pewną nadzieję można pokładać w słowach ministry zdrowia, która ponownie zapewniła, że jej resort zamierza zająć się tym tematem. – Ciągle mam nadzieję, że uda się zabezpieczyć dzieci i młodzież przed 18. rokiem życia. Mam projekt ustawy gotowy i w przyszłym tygodniu będę rozmawiała w KPRM [Kancelaria Prezesa Rady Ministrów – przyp.red.]. Jestem po wszystkich konsultacjach, przede wszystkim z lekarzami (...). Jestem przekonana, że zdążymy z ustawą, która zabezpieczy dzieciaki – mówiła Izabela Leszczyna 31 maja.
na podstawie: materiały prasowe Polskiego Towarzystwa Postępów Medycyny "MEDYCYNA XXI", pap.pl