Zaczyna się niepozornie, od jednej krosty, na plecach lub na boku ciała. Być może nawet udałoby się ją przeoczyć, gdyby nie ból, który pojawia się w tej okolicy. Półpasiec to choroba powszechna u osób powyżej 50 roku życia, jednak mogą na nią chorować wszyscy, łącznie z małymi dziećmi i kobietami w ciąży. Jakie są przyczyny, jak wygląda leczenie i czy półpaścem można się zarazić?
Objawy półpaśca u dzieci i dorosłych są takie same, jednak leczenia nie można prowadzić na własną rękę.
Półpasiec wywołuje ten sam wirus, który powoduje ospę wietrzną.
Zaraźliwość półpaśca jest jednak znacznie mniejsza, niż w przypadku ospy.
Półpasiec u dzieci
Najczęstsze zachorowania na półpasiec odnotowuje się u małych dzieci, które przeszły zakażenie ospą wietrzną w pierwszych dwóch latach życia. Zdarza się też, że chorują dzieci z obniżoną odpornością. Objawy u dzieci są takie same jak w przypadku dorosłych. Leczenie półpaśca u dzieci polega na podawaniu acyklowiru.
Półpasiec - objawy
Pierwsze objawy półpaśca mogą być pomylone z przeziębieniem, czy nawet alergią. Pojawia się bowiem:
Osłabienie
Podwyższona temperatura
Ból głowy
Ból gardła
Ostry ból na linii zaatakowanego nerwu [swędzenie, pieczenie, tkliwość skóry
W dalszej kolejności pojawiają się bardziej charakterystyczne objawy półpaśca:
Nerwobóle
Pojedyncza krosta
Wysypka z białym płynem (przypominająca opryszczkę)
Zmiany skórne
rumień
W rzadkich przypadkach półpasiec może występować bez zmian skórnych. W większości przypadków jednak podobnie, jak przy ospie wietrznej pęcherzyków przybywa z godziny na godzinę.
Najczęściej zajmują połowę ciała - nie przekraczając jego osi. Zmiany mogą być widoczne od stóp, przez tułów, aż po twarz i ręce.
Wyróżniamy jednak też mniej typowe odmiany, jak półpasiec oczny (wymaga konsultacji okulistycznej), uszny (może wywołać utratę słuchu), krwotoczny, zgorzelinowy czy rozsiany.
Jak wygląda półpasiec? Wysypka
Zwykle półpasiec rozpoczyna się jak ospa, od jednej krosty, która zlokalizowana jest w pobliżu zaatakowanego nerwu. Najczęściej, jak nazwa wskazuje, w okolicy pasa chorego. Krosta jest bolesna, wygląda, jak ropień. Po kilku dniach pojawia się wysypka, która zlewa się w place, jest czerwona i grudkowata, pod powierzchnią naskórka gromadzi się biały płyn.
Po ostrej fazie, kiedy zmian przybywa, te zaczynają przysychać i pokrywać się strupkami. Skóra jednak jeszcze dłuższy czas może pozostać tkliwa. Niestety nie mijają też szybko nerwobóle, które u niektórych chorych mogą nawracać nawet przez kilka miesięcy.
Półpasiec - zdjęcia
Na tym zdjęciu widać charakterystyczne zmiany skórne (wysypkę) przy półpaścu:
Co powoduje półpaśca
Za półpaśca odpowiedzialny jest ten sam wirus, który powoduje ospę wietrzną. Po przechorowaniu jej w dzieciństwie wirus pozostaje uśpiony w naszym organizmie. Przy sprzyjających warunkach może się wybudzić i spowodować półpasiec. Na zachorowanie narażeni są wszyscy, którzy przebyli wiatrówkę.
Najczęściej chorują jednak osoby w wieku powyżej pięćdziesięciu lat oraz te, które mają zaburzenia odporności. Zarówno wrodzonej, jak i nabytej.
Ból, który towarzyszy półpaścowi jest dotkliwy, ale zlokalizowany na stosunkowo niewielkim obszarze, tam, gdzie widoczne są zmiany. Z czasem wysypka przysycha i w jej miejsce pojawia się strup.
Czy półpasiec jest zaraźliwy?
Półpasiec, choć jest spowodowany przez ten sam wirus, co ospa wietrzna, to w przeciwieństwie do niej, nie jest tak łatwo zaraźliwy. Wiatrówka przenosi się bardzo szybko, zanim pojawią się wykwity aż do odpadnięcia ostatniego strupa, jak nazwa wskazuje, przenoszenie choroby odbywa się nawet bez bezpośredniego kontaktu.
Osoba, która chorowała na ospę wietrzną, po kontakcie z chorym może, choć nie musi, zachorować właśnie na półpasiec. Jednak on sam nie jest tak zaraźliwy. Zdaniem większości lekarzy, ryzyko zakażenia się od chorego na półpasiec bez bezpośredniego kontaktu ze zmianami skórnymi jest prawie niemożliwe.
Nawet jeśli dotkniesz zmian osoby zakażonej, a chorowałaś na ospę, to niekoniecznie musisz się zarazić, ryzyko znacznie spada też u dzieci, które zostały zaszczepione. Jeśli jednak dochodzi do zakażenia, to zwykle osoby, które nie mają odporności na wiatrówkę, łapią właśnie ją.
Można jednak zmniejszyć ryzyko zarażenia, poprzez zabezpieczenie zmian plastrem i ubraniem, po zmianie opatrunku, kąpieli dokładnie myjemy ręce, używamy żelu do dezynfekcji, który przecież każdy ma teraz w domu.
Półpasiec: jak długo trzeba zostać w domu?
Kiedy lekarz rozpozna półpaśca i zaleci leczenie, chory powinien zostać w domu do czasu ustąpienia dolegliwości w postaci gorączki i bólu. Wysypka może utrzymywać się około 2-3 tygodnie. Warto pamiętać, że ze względu na swój charakter (pęcherzyki mogą pękać) trzeba chronić skórę przed zakażeniem.
Ważna jest tu troska o domowników, zwłaszcza osoby starsze, z osłabioną odpornością i małe dzieci, które nie zostały zaszczepione przeciw ospie. Jednak z racji na to, że choroba przenosi się poprzez kontakt ze zmianami skórnymi, pozostanie w domu ma przede wszystkim chronić chorego przed gorszym samopoczuciem. Zmian skórnych nie należy wystawiać na słońce.
Leczenie półpaśca
Półpasiec należy zawsze skonsultować z lekarzem pierwszego kontaktu. Ten na podstawie badania zadecyduje, jakie leki zastosować. Do wyboru jest kilka preparatów z substancją przeciwwirusową. Niekiedy stosuje się też leki przeciwbólowe w celu zmniejszenia dolegliwości.
Domowym sposobem na zmniejszenie dyskomfortu mogą być chłodne kąpiele i okłady, jednak nie powinny one zastąpić wizyty u lekarza, od szybkiego rozpoznania i wdrożenia leczenia zależy nie tylko przebieg choroby, ale i zmniejszenie ryzyko wystąpienia powikłań.
Chory powinien unikać stresu i wprowadzić do swojej diety produkty spożywcze, które pozytywnie wpływają na odporność organizmu.
Półpasiec w ciąży
Choć powikłania i uszkodzenie płodu są znacznie rzadsze niż w przypadku ospy, ale nadal możliwe. W przypadku wystąpienia wysypki w ciąży należy bezzwłocznie skontaktować się z lekarzem prowadzącym ciążę lub lekarzem rodzinnym. W ciąży półpaśca leczy się zwykle acyklowirem.