"A on znowu chory?". Sprawdź, czy twoje dziecko nie ma zaburzeń odporności

Jak rozwija się odporność u dziecka

Niemowlęta nie rodzą się z pełną odpornością na wirusy, bakterie i grzyby. To jak rozwija się ta "funkcja", organizmu zależy od wielu czynników, a dojrzewanie jej trwa nawet kilkanaście lat. Mówi się, że dopiero około 12 r.ż. dzieci zyskują odporność podobną do tej, którą mają dorośli.

Do tego czasu zupełnie normalną rzeczą jest, że dzieci łatwo łapią infekcje. Są jednak maluchy, które chorują znacznie częściej niż rówieśnicy. Wtedy mówimy o zaburzeniach odporności. Jeśli lekarz podejrzewa, że dotyczy to twojego dziecka, zalecić może dodatkowe badania, jakie zależy głównie od tego, czy podejrzewa zaburzenia pierwotne czy wtórne.

Pierwotne zaburzenia odporności

Są znacznie rzadsze niż zaburzenia wtórne. Wyróżnia je to, że dziecko się z nimi rodzi. Wiążą się z rzadkimi chorobami genetycznymi, których jest ponad 250, jednak stanowią one niespełna 5 procent wszystkich zaburzeń odporności. Część z nich jest diagnozowana już w niemowlęctwie, jednak wiele rozpoznaje się dopiero w wieku późniejszym okresie.

Dzieci z pierwotnymi niedoborami odporności chorują znacznie częściej i ciężej niż ich rówieśnicy. Często nie reagują na standardowe leczenie. Głównie dotyczy to infekcji dróg oddechowych, ale nie tylko.

Jak wygląda diagnostyka

Przede wszystkim lekarz opiera się na wynikach badań laboratoryjnych, w tym oznaczenie poziomów przeciwciał. Poza tym lekarz może się posłużyć listą 10 objawów, którą opracowali specjaliści z Europejskiego Towarzystwa Niedoborów Odporności (European Society for Immunodeficiences, ESID) i Jeffrey Modell Fundation.

Oto one:
- cztery lub więcej zapalenia uszu w ciągu roku
- dwa lub więcej zapaleń zatok w ciągu roku
- dwa lub więcej zapaleń płuc w ciągu roku
- antybiotykoterapia trwająca dwa miesiące lub dłużej, która nie daje znaczącej poprawy stanu klinicznego
- zahamowanie wzrostu, brak przyrostu masy ciała
- nawracające głębokie ropnie skórne lub narządowe
- przewlekła grzybica jamy ustnej lub skóry u dzieci po 1. r. ż.
- konieczność długotrwałego stosowania antybiotyków dożylnych w leczeniu zakażeń
- dwa lub więcej ciężkie zakażenia, takie jak: zapalenie mózgu, kości, skóry czy posocznica
- wywiad rodzinny wskazujący na występowanie pierwotnych niedoborów odporności.

Żeby mówić o pierwotnym zaburzeniu odporności, muszą być spełnione co najmniej dwa z powyższych.

Wtórne zaburzenia odporności

Występują znacznie częściej niż pierwotne. Są to zaburzenia nabyte, ich podłoże może być bardzo różne. Zwykle są konsekwencją przebycia przez dziecko poważnej choroby lub długotrwałym oddziaływaniem niekorzystnych czynników środowiskowych.

Najczęściej przyczyną nabytych zaburzeń odporności są choroby autoimmunologiczne przebyte zakażenia układu krwionośnego, ale także niewłaściwa dieta, niedożywienie i niektóre leki. Warto jednak przyjrzeć się czynnikom środowiskowym, bo na wiele z nich mamy wpływ.

Co wpływa na okresowe obniżenie odporności dziecka

Bardzo istotne dla zdrowia dziecka jest to, w jakich warunkach żyje. Niestety często sami niszczymy odporność najmłodszych, narażając je na oddziaływanie czynników środowiskowych. Bardzo często przyczyny są niepozorne:

- zbyt wysokie temperatury i za mała wilgotność w domu
- monotonna, źle zbilansowana dieta, która nie dostarcza niezbędnych składników odżywczych, nawet u pulchnych dzieci może skutkować niedożywieniem
- nadużywanie antybiotyków, nawet przy drobnych infekcjach
- przebywanie w zadymionych pomieszczeniach - dym papierosowy zawiera ponad 4 tysiące toksycznych substancji, które mogą upośledzać układ odpornościowy dziecka
- brak aktywności fizycznej, zwłaszcza na świeżym powietrzu
- niedostateczne hartowanie dziecka
- zbyt późne chodzenie spać

Jak naturalnie wzmocnić odporność

Przede wszystkim należy w badaniach wykluczyć pierwotnie niedobory odporności, jeśli uda się to zrobić, staramy się wyeliminować szkodliwe czynniki środowiskowe i zadbać o odpowiednią dietę i aktywność dziecka.

Zawsze staramy się uzupełnić niedobory witamin i minerałów, poprzez wprowadzenie prawidłowej diety u dziecka. Ta powinna być bogata w kwasy omega-3 (ryby morskie, oleje roślinne, w tym lniany i rzepakowy, orzechy) czy cynk (mięso, jaja, orzechy, mak, pestki słonecznika czy sezam).

Nie można też zapominać o witaminach, tu istotna jest nie tylko witamina C, ale także witaminy A, E, D3 oraz witaminy z grupy B. Znajdziecie je m.in. w świeżych owocach i warzywach, głównie tych zielonych. Witamina D3 u większości dzieci w naszej szerokości geograficznej powinna być suplementowana przez cały rok.