Jak zaczyna się zapalenie zatok u dzieci? Te objawy mogą cię zmylić!

• Zapalenie zatok u dzieci wywołują wirusy, bakterie, ale również liczne alergeny, takie jak roztocza kurzu domowego, sierść zwierząt lub pyłki roślin.
• Wyróżniamy zapalenie zatok wirusowe, bakteryjne oraz przewlekłe.
• Często zapalenie zatok ustępuje samoistnie, a jeżeli nie, w zależności od przyczyny choroby, zapalenie zatok u dzieci leczy się różnymi metodami. 

Zapalenie zatok u dzieci

Zapalenie zatok u dzieci jest częstą chorobą, dotyczy ok. 15-20 procent populacji rocznie. Przebiega podobnie jak u dorosłych. Podstawowe objawy to uczucie zapchanego nosa, katar lub przeciwnie – niemożność wydmuchnięcia nosa, kaszel nasilający się zwłaszcza nocą. Zapalenie zatok często współtowarzyszy infekcjom górnych dróg oddechowych, takim jak przeziębienie czy grypa, lub jest ich powikłaniem.  

Zapalenie zatok u dzieci – przyczyny 

Zapalenie zatok u dzieci zaczyna się zwykle od kataru. A katar to konsekwencja zapalenia błony śluzowej nosa, na której rozwijają różne patogeny, głównie wirusy, ale mogą to być też bakterie czy alergeny, na przykład pyłki traw, roztocza kurzu domowego, sierść zwierząt. Gdy katar nie jest w porę i sprawnie wyleczony, zapalenie błony śluzowej nosa rozszerza się dalej i dochodzi do zapalenia zatok. 

Zapalenie zatok u dzieci – objawy

Co czuje dziecko, które cierpi na zapalenie zatok? 

• Ma trudności z oddychaniem nosem, zwykle zaczyna oddychać ustami
• ma uporczywy katar
• zaczyna kasłać (ściekająca po tylnej ścianie gardła wydzielina podrażnia je)
• odczuwa rozpierający ból w okolicach noska 
• jest osłabione, ma złe samopoczucie
• w nocy chrapie
• traci apetyt.

Ty natomiast możesz poczuć przykry zapach z ust dziecka. Jest to skutek stanu zapalnego, który toczy się w jego zatokach.

Zatoki przynosowe u dzieci: kiedy się rozwijają?

Zatoki przynosowe są to przestrzenie położone w przedniej stronie czaszki, wypełnione powietrzem. U człowieka występują cztery pary zatok: po dwie czołowe, szczękowe, sitowe i klinowe. Warto zdać sobie sprawę z tego, że dziecko nie rodzi się z kompletem tych zatok, ale rozwijają się one w ciągu pierwszych lat życia:

• szczękowe – między 1. a 12. rokiem życia, a ostatecznie uformowane są około 15. roku
• sitowe – między 3. a 8. rokiem życia, a w pełni rozwinięte są około 12. roku
• klinowe i czołowe – zaczynają się rozwijać około 3. roku życia, w wieku 5-6 lat są już częściowo napowietrzone, a ostatecznie ukształtowane - klinowa w wieku 15 lat, czołowa około 20. roku.

Jak widać, małe dziecko, do 3. roku życia, ma w zasadzie rozwinięte jedynie zatoki szczękowe, zatem większość dolegliwości, które potrafi przysporzyć nam - dorosłym - zapalenie zatok, pojawia się dopiero później. 

A po co w ogóle są zatoki przynosowe? Nie tylko po to, by sprawiać nam kłopoty! Pełnią one bardzo ważną funkcję w organizmie: ogrzewają, nawilżają i oczyszczają wdychane powietrze. Ponadto przestrzenie powietrzne sprawiają, że konstrukcja czaszki jest lekka, a jej narządy, szczególnie mózg, są chronione przed urazami.  

Zapalenie zatok u dzieci – diagnoza 

Wyróżniamy kilka rodzajów zapalenia zatok u dzieci.

• Ostre zapalenie zatok o podłożu wirusowym – najczęściej występujące. Pojawia się w przebiegu przeziębienia, a wywoływać je mogą rinowirusy, wirusy RS, paragrypy, koronawirusy i adenowirusy. Zwykle ustępuje samoistnie w ciągu 5-7 dni, razem z towarzyszącymi mu objawami w postaci kaszlu (głównie nocnego), kichania, ewentualnej gorączki. U 13 procent dzieci infekcja utrzymuje się 14 dni. Wydzielina z nosa początkowo jest bezbarwna, po kilku dniach może zmienić się w żółto-zieloną, co błędnie bywa rozpoznawane jako nadkażenie bakteryjne.
• Bakteryjne zapalenie zatok – możemy je stwierdzić dopiero gdy niedrożność nosa utrzymuje się dłużej ponad 10 dni, a kaszel występuje już także w dzień i nie widać tendencji do poprawy lub gdy po kilku dniach infekcja zdaje się ustępować, po czym nawraca „ze zdwojoną siłą”, lub gdy zapalenie zatok ma ciężki przebieg: gorączka powyżej 39 st. C przez 3 kolejne dni, obrzęk lub ból oczodołu. Bakteryjne zapalenie zatok u dzieci wywołują najczęściej bakterie Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae, Moraxella catarrhalis i paciorkowce z grupy A. Występuje rzadko – u około 5-13 procent dzieci, na ogół w wieku 3-6 lat.
• Przewlekłe zapalenie zatok – stwierdza się, gdy dolegliwości, zwykle o średnim nasileniu, takie jak niedrożność nosa, katar, ból w okolicach oczu i nosa, upośledzenie węchu, utrzymują się dłużej niż 12 tygodni. U dzieci trudno jest jednoznacznie zdiagnozować przewlekłe zapalenie zatok, gdyż może ono towarzyszyć przerostowi migdałka gardłowego lub alergii. Choroby te dają podobne objawy lub towarzyszą jedna drugiej.  

Jak wygląda leczenie zapalenia zatok?

W zależności od przyczyny, która wywołała zapalenie zatok, inaczej wygląda ich leczenie. Jeśli mamy do czynienia z ostrym wirusowym zapaleniem zatok, zwykle wystarczają domowe sposoby na zatoki, takie jak płukanie nosa roztworem soli, parówki z użyciem naparu z rumianku lub aromaterapia z użyciem olejków eterycznych (np. lawendowego), ciepłe okłady. Na noc warto wpuścić dziecku krople do nosa o działaniu przeciwobrzękowym na błonę śluzową nosa (np. oxymetazolina), ale tylko przez 3-4 dni infekcji. Pamiętaj także o odpowiednim nawadnianiu.

Jeśli choroba się przedłuża, powyżej tygodnia, trzeba już zasięgnąć porady lekarza. Specjalista zleci prawdopodobnie steryd do nosa na kilka tygodni, leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe, a nawet antybiotyk, którego pozytywne działanie dziecko odczuje już po 2-3 dniach stosowania.