Te melodie usypiały każde dziecko. 10 najpiękniejszych polskich kołysanek

Ewa Bukowiecka-Janik
Mogłoby się wydawać, że współcześni rodzice często zastanawiają się, jak sprawić, by dziecko spokojnie zasnęło, a jednocześnie zapominają o najstarszym i najpiękniejszym sposobie na "lulanie". Kołysanki. Oto 10 najpiękniejszych polskich melodii, które koją zmysły i pomagają zasnąć.
Polskie kołysanki dla dzieci. 10 najpiękniejszych kołysanek dla dzieci fot. Pixabay

Kołysanki dla dzieci - dlaczego warto śpiewać

Według badań Uniwersytetu z Montrealu tylko jedna trzecia rodziców śpiewa dzieciom przed snem i są to głównie osoby po 45. roku życia. Oznacza to, że kołysanki-usypianki odchodzą do lamusa. Szkoda, bo istnieją naukowe dowody na pozytywny wpływ śpiewania dzieciom przed snem.
Według Sally Goddard-Blythe, dyrektora brytyjskiego Instytutu Psychologii Neurofizjologicznej kołysanki śpiewane przez rodzica sprawiają, że dziecko nie tylko czuje się lepiej, ale i ma większe szanse na edukacyjny sukces.


Wsłuchiwanie się w tekst kołysanki pobudza wyobraźnię, wpływa na rozwój połączeń nerwowych w mózgu oraz obniża ciśnienie krwi. Dzięki monotonnemu i spokojnemu śpiewaniu wycisza się też dorosły, co również sprzyja spokojowi maluszka.

Najpiękniejsze kołysanki dla dzieci i niemowląt śpiewają rodzice

Zamiast inwestować w szumiące zabawki, włączać biały szum dla niemowląt, czy szukać kołysanki-pozytywki, może warto po prostu pośpiewać? Tym bardziej, że polskie kołysanki są piękne i przekazywane z pokolenia na pokolenie.

Rytuał śpiewania dzieciom do snu towarzyszy nam od zawsze. Nie pozwólmy, by zastąpiły go technologie. Dziecko jeszcze w czasie ciąży przyzwyczaja się do głosu rodziców, dlatego to właśnie kołysanka śpiewana przez mamę czy tatę ma największe szanse ululić je do spokojnego snu.

Najpiękniejsze kołysanki dla dzieci - teksty

Oto 10 najpiękniejszych polskich kołysanek dla dzieci.

Aaa kotki dwa
Jedna z najstarszych i najpopularniejszych polskich kołysanek. Nie ma w Polsce dziecka, które nie zna tej melodii. I słusznie, jest piękna.

Aaa, kotki dwa,
szarobure obydwa,
nic nie będą robiły,
tylko ciebie bawiły.

Aaa, kotki dwa,
szarobure obydwa,
jak się kotki rozigrały,
to dziecinę kołysały.

Aaa, kotki dwa,
szarobure obydwa,
jeden szary, drugi bury,
a ten trzeci myk! do dziury.

Aaa, kotki dwa,
szarobure obydwa,
żeby tylko jeden był,
to by z Tobą mleczko pił.



Dobrej nocy i sza
Bardzo popularna melodia, która ukołysze do snu każde dziecko. Często można ją spotkać jako melodię w pozytywkach-kołysankach.

Dobrej nocy, i sza,
do białego śpij dnia.
Śpij dziecino, oczka zmruż,
Śpij do wschodu rannych zorz.
Mama zaś będzie tu
Śpiewać piosnki do snu.
Mama zaś będzie tu
Śpiewać piosnki do snu.
Gwiazdki w górze już lśnią,
Wszystkie dzieci już śpią,
Więc i ty swe oczka zmruż,
Śpij do wschodu rannych zorz.
Jutro znów w ranny czas
Zbudzi cię słonka blask.
Jutro znów w ranny czas
Zbudzi cię słonka blask.


Ta Dorotka
Autorką kultowej piosenki, śpiewanej w przedszkolach i nie tylko, jest Janina Porazińska.

Ta Dorotka, ta malusia, ta malusia,
tańcowała dokolusia, dokolusia,
tańcowała ranną rosą, ranną rosą,
i tupała nóżką bosą, nóżką bosą.
Ta Dorotka, ta malusia, ta malusia,
tańcowała dokolusia, dokolusia,
tańcowała i w południe, i w południe,
kiedy słonko grzało cudnie, grzało cudnie.
Ta Dorotka, ta malusia, ta malusia,
tańcowała dokolusia, dokolusia,
tańcowała i z wieczora, i z wieczora,
gdy szło słonko do jeziora, do jeziora.
Teraz śpi już w kolebusi, w kolebusi,
na różowej, na podusi, na podusi.
Chodzi senek koło płotka, koło płotka:
“Cicho, bo tam śpi Dorotka, śpi Dorotka…”


Idzie niebo ciemną nocą
Autorką kołysanki jest Ewa Szelburg-Zarembina, polska poetka i powieściopisarka znana z twórczości dla dzieci i młodzieży. Była pierwszym Kanclerzem Kapituły Orderu Uśmiechu. Tekst pochodzi z 1966 roku.

Idzie niebo ciemną nocą,
ma w fartuszku pełno gwiazd.
Gwiazdki błyszczą i migocą,
aż wyjrzały ptaszki z gniazd.
Jak wyjrzały, zobaczyły,
to nie chciały dłużej spać.
Kaprysiły, grymasiły,
żeby im po jednej dać.
Gwiazdki nie są do zabawy,
toż by nocka była zła.
Jak usłyszy kot kulawy,
śpijcie ptaszki, aaa…


Siwa chmurka
Kultowa polska kołysanka, którą dzieci poznają w przedszkolu.

Małe dzieci mrużą już oczka,
małym dzieciom już chce się spać.
Już do okien zagląda nocka,
będzie nam cicho śpiewać i grać.
Siwa chmurka po niebie płynie,
siwy ptaszek za oknem śpi,
mały świerszczyk zasnął w kominie,
zaśnij dziecinko, zaśnij i Ty…
Małe dzieci mrużą już oczka,
małym dzieciom już chce się spać,
już do okien zagląda nocka,
będzie nam cicho śpiewać i grać.
Siwa chmurka po niebie płynie,
siwy ptaszek za oknem śpi,
mały świerszczyk zasnął w kominie,
zaśnij dziecinko, zaśnij i Ty…
zaśnij dziecinko, zaśnij i Ty…

Kołysanki dla dzieci z kultowymi wykonaniami - teksty



Ach śpij, kochanie
Ta legendarna już kołysanka została napisana w 1938 roku i w tym samym roku pierwszy raz usłyszała ją szersza publiczność. Pierwsze wykonanie kołysanki "Ach śpij, kochanie" należy do Adolfa Dymszy i Eugeniusza Bodo w polskim filmie "Paweł i Gaweł".

W górze tyle gwiazd,
w dole tyle miast.
Gwiazdy miastu dają znać,
że dzieci idą spać.

Ach śpij, kochanie.
Jeśli gwiazdkę z nieba chcesz – dostaniesz.
Czego pragniesz, daj mi znać,
ja Ci wszystko mogę dać.
Więc dlaczego nie chcesz spać?

Ach śpij, bo nocą,
kiedy gwiazdy się na niebie złocą,
wszystkie dzieci, nawet złe,
pogrążone są we śnie,
a Ty jedna tylko nie.

Ref.:
Aaaa, aaa,
były sobie kotki dwa.
Aaa, kotki dwa.
Szaro-bure, szaro-bure obydwa.

Ach śpij, bo właśnie
księżyc ziewa i za chwilę zaśnie!

A gdy rano przyjdzie świt,
księżycowi będzie wstyd,
że on zasnął, a nie Ty.

Ref.:
Aaaa, aaa,
były sobie kotki dwa.
Aaa, kotki dwa.
Szaro-bure, szaro-bure obydwa.

Ach śpij, bo właśnie
księżyc ziewa i za chwilę zaśnie.
A gdy rano przyjdzie świt,
księżycowi będzie wstyd,
że on zasnął, a nie Ty.


Kołysanka dla Okruszka
Ta piękna kołysanka doczekała się wielu wykonań, jednak pierwsze należy do Seweryna Krajewskiego. Kołysankę dla Okruszka nagrano w 1976 roku. Autorką tekstu jest Agnieszka Osiecka. Później piosenkę wykonywali również Maryla Rodowicz, Grzegorz Turanu oraz zespół Raz Dwa Trzy.

Królu mój, Ty śpij, Ty śpij a ja
Królu mój, nie będę dzisiaj spał.
Kiedyś tam, będziesz miał dorosłą duszę,
Kiedyś tam, kiedyś tam…
Ale dziś jesteś mały jak okruszek,
Który los rzucił nam.
Skarbie mój, Ty śpij, Ty śpij a ja,
Skarbie mój, do snu Ci będę grał.
Kiedyś tam, będziesz spodnie miał na szelkach,
Kiedyś tam, kiedyś tam…
Ale dziś jesteś mały jak muszelka,
Którą los zesłał nam.


Był sobie król
Popularna polska kołysanka, którą napisała Janina Porazińska śpiewana jest na tradycyjną ludową melodię. Utwór znalazł się na płycie Maryli Rodowicz w 1984 roku.

Już księżyc zgasł, zapadła noc.
Sen zmorzył mą laleczkę.
Więc oczka zmruż, i zaśnij już,
opowiem Ci bajeczkę.
Więc oczka zmruż, i zaśnij już,
opowiem Ci bajeczkę.
Był sobie król, był sobie paź,
i była też królewna.
Żyli wśród róż, nie znali burz,
rzecz najzupełniej pewna.
Żyli wśród róż, nie znali burz,
Rzecz najzupełniej pewna.
Kochał ją król, kochał ją paź,
królewską tę dziewoję.
Królewna też kochała ich,
kochali się we troje.
Królewna też kochała ich,
kochali się we troje.
Tragiczny los, okrutna śmierć
w udziale im przypadła.
Króla zjadł kot, pazia zjadł pies,
królewnę myszka zjadła.
Króla zjadł kot, pazia zjadł pies,
królewnę myszka zjadła.
Lecz żeby Ci nie było żal,
dziecino ma kochana,
z cukru był król, z piernika paź,
królewna z marcepana.
Z cukru był król, z piernika paź,
królewna z marcepana.


Z popielnika na Wojtusia
Ta melodia lulała do snu wiele pokoleń polskich dzieci. Przepiękna kołysanka, której właściwy tytuł brzmi „Bajka iskierki”, to utwór Janiny Porazińskiej. Tekst pochodzi z 1925, opublikowano go w zbiorze poezji dla dzieci "W wojtusiowej izbie”.

Co ciekawe, treść kołysanki inspirowana jest realnym życiem dzieci na wsi pod koniec XIX wieku, gdy autorka sama była dzieckiem. Później wykonywana przez Grzegorza Turnaua, Magdę Umer, Marylę Rodowicz.

Z popielnika na Wojtusia
iskiereczka mruga:
Chodź, opowiem Ci bajeczkę,
Bajka będzie długa.
Była sobie raz królewna,
pokochała grajka.
Król wyprawił im wesele
i skończona bajka.
Była sobie Baba-Jaga,
miała chatkę z masła,
a w tej chatce same dziwy –
pst! iskierka zgasła.
Z popielnika na Wojtusia
iskiereczka mruga:
Chodź, opowiem Ci bajeczkę,
Bajka będzie długa.
Już ci Wojtuś nie uwierzy,
iskiereczko mała,
Chwilę błyśniesz, potem zgaśniesz,
ot – i bajka cała.


Pa...aa...aa
Przepiękna kołysanka, którą millenialsi mogą znać z twórczości Majki Jeżowskiej. Kołysanka pojawiła się na pierwszej płycie piosenkarki „A ja wolę moją mamę” w 1995 roku.

Te kartki były kiedyś białe, jak dobry, biały ser
Nim nie pochylił się nad nimi pan pisarz Juliusz Wern
I ruszył dookoła świata w 80 dni
Włóż jego książkę pod poduszkę,
niech podroż ci się śni

Ref: Więc śpij i w swoim zasypianiu dziś pobij rekord świata
Opowiesz jutro przy śniadaniu kto w niebo z tobą wzlatał
Czy był to Sindbad na dywanie, czy może Piotruś pan
A teraz zaśnij już kochanie pa aa aa

Te kartki były niezmącone najmniejszym nawet wersem
Nim nie pochylił się nad nimi pan Chrystian Jan Andersen
I już dziewczynka z zapałkami ujmuje cię za serce
Wiesz, umówiłam wam spotkanie w magicznej snu kropelce

Ref: Więc śpij i w swoim zasypianiu dziś pobij rekord świata
Opowiesz jutro przy śniadaniu kto w niebo z tobą wzlatał
Czy był to Sindbad na dywanie, czy może Piotruś pan
A teraz zaśnij już kochanie pa aa aa

Te kartki były kiedyś głuche, jak smutny wulkan Etna
Nim nie pochylił się nad nimi z uśmiechem pan Jan Brzechwa
I nagle mu zadrżała ręka, na kartce kleks się mienił
To mądry kleks, pomyślał sobie, trafi do akademii

Ref: Więc śpij i w swoim zasypianiu dziś pobij rekord świata
Opowiesz jutro przy śniadaniu kto w niebo z tobą wzlatał
Czy był to Sindbad na dywanie, czy może Piotruś pan
A teraz zaśnij już kochanie pa aa aa a
Teraz zaśnij już kochanie pa aa aa


A wy jakie kołysanki śpiewacie dzieciom?