Czy ksiądz może odmówić udzielenia dziecku chrztu? Tak! Duchowni wymieniają powody

Sandra Skorupa
Czy ksiądz może odmówić dziecku udzielnie chrztu? Na to pytanie rodzice otrzymują często zawiłe odpowiedzi. Katoliccy duchowni mówią o "odłożeniu" chrztu. Wystarczy jednak prosty komunikat: Tak, ksiądz może odmówić udzielenia chrztu. Odmowa udzielenia chrztu dziecku to nie od dziś problematyczna kwestia. Jedni księża podejmą decyzję zgodnie z Kodeksem Prawa Kanonicznego i Katechizmem Kościoła Katolickiego, a ci bardziej lubiani zgodnie z własnym ludzkim sumieniem.
Czy ksiądz może odmówić udzielenia dziecku chrztu? 123RF

Czy ksiądz może odmówić udzielenia dziecku chrztu?

Dowodem na to, że ksiądz może odmówić udzielenia dziecku chrztu, są liczne pretensje i wątki rodziców związane z tym, że ich dziecko nie zostało ochrzczone. O "odłożeniu" sakramentu mówi kanon 868. Kodeksu Prawa Kanonicznego:

Do godziwego ochrzczenia dziecka wymaga się:
— Aby zgodzili się rodzice lub przynajmniej jedno z nich, lub ci, którzy prawnie ich zastępują.

— Aby istniała uzasadniona nadzieja, że dziecko będzie wychowane po katolicku; jeśli jej zupełnie nie ma, chrzest należy odłożyć zgodnie z postanowieniami prawa partykularnego, powiadamiając rodziców o przyczynie.


Poza tym rodzice powinni żyć zgodnie z wiarą. Najczęściej problem odmowy udzielenia chrztu pojawia się, gdy rodzice dziecka żyją w związku niesakramentalnym. To oznacza, że żyją niezgodnie z zasadami wiary, gdyż nie mogą otrzymać rozgrzeszenia i przystąpić do komunii.

Jeśli nie ma żadnych przeszkód kanonicznych do tego, by ślub zawrzeć, ksiądz może "odłożyć" decyzję o udzieleniu chrztu i namówić rodziców do wzięcia ślubu kościelnego, a po tym ochrzcić pociechę.

Co oznacza "dziecko wychowane po katolicku"?

Kanclerz i rzecznik prasowy Kurii Metropolitalnej w Gnieźnie ks. Zbigniew Przybylski tłumaczy:
— Jak wynika zatem z przepisów prawa, w przypadku zupełnego braku nadziei (której nie dają rodzice, chrzestni lub najbliższa rodzina), ksiądz może nie tyle odmówić chrztu, ile zaproponować jego odłożenie w czasie, aż nadzieja, o której mowa, zaistnieje.

Co rodzice w takim razie powinni robić, by spełnić przesłanki "wychowania dziecka po katolicku"?

— Wychowanie po katolicku oznacza troskę rodziców o to, by dziecko od najmłodszych lat uczyło się modlitwy i prawd wiary i zasad życia z nią zgodnego. Kontynuacją tej troski jest posłanie dziecka na katechezę szkolną i przygotowywanie do kolejnych sakramentów. Rodzice są pierwszymi katechetami, zatem jeśli nie żyją zgodnie z wiarą, budzić się może istotna wątpliwość, czy swoje dziecko są w stanie wychować w wierze — mówi ks. Mariusz Bakalarz.

Kiedy i w jakim kościele trzeba ochrzcić dziecko?

Prawo kanoniczne określa również, że dziecko sakrament powinno przyjąć w parafii rodziców i najlepiej, by stało się to w niedzielę lub wigilię paschalną. Co więcej, jak zaznacza rzecznik prasowy Archidiecezji Częstochowskiej ks. Mariusz Bakalarz:

— Jeśli Chrztu udziela się dziecku, trzeba zauważyć, że rodzice mają obowiązek troszczyć się, ażeby ich dzieci zostały ochrzczone w pierwszych tygodniach, możliwie najszybciej po urodzeniu. Zaniedbanie tego obowiązku i odwlekanie może być sygnałem braku dostatecznej świadomości i wiary rodziców.

Poza tym poszczególne diecezje mogą ustanowić wyjątkowe dla swojej jednostki przepisy dotyczące kwestii udzielania chrztu.

Kiedy nie można udzielić chrztu dziecku?

Co prawda w KPK można przeczytać, że "Zdatnym do przyjęcia chrztu jest każdy człowiek, jeszcze nieochrzczony". Jednak istnieją sytuacje, w których chrztu udzielić nie można.

— By dziecko mogło zostać ochrzczone, wymaga się, aby zgodzili się na to rodzice lub przynajmniej jedno z nich, lub ci, którzy prawnie ich zastępują. Brak zgody przynajmniej jednego z rodziców (lub kogoś, kto sprawuje opiekę nad dzieckiem) powoduje, że chrztu nie można udzielić — tłumaczy ks. Bakalarz.

Czy dziecko zawsze musi mieć chrzestnego?

Jak zaznacza rzecznik Archidiecezji Częstochowskiej, prawo określa, że chrzestny powinien być jeden, jednak nie jest to konieczne do ważności samego chrztu, a więc może go nie być w ogóle. Poza tym, jeżeli opiekunowie już wskażą rodzica chrzestnego, musi on spełnić określone wymogi tzn.:
— mieć ukończone 16 lat
— mieć sakrament Bierzmowania
— być katolikiem
— być wolnym od jakiejkolwiek kary kanonicznej.

Rodzicem chrzestnym nie może być ani matka, ani ojciec chrzczonego dziecka.

Jakie imię na chrzest dla dziecka będzie złe?

Prawo nakazuje również, by proboszcz oraz rodzice zatroszczyli się o to, by podczas chrztu nie nadano imienia obcego duchowi chrześcijańskiemu. Jakie imię w takim razie na chrzest dla dziecka będzie złe?

— Jako takie "obce duchowi chrześcijańskiemu imię" uznać należałoby takie, którego znaczenie lub kontekst byłby sprzeczny z naturą chrześcijańskiej wiary, lub mogłoby godzić w powagę sakramentu. Trudno podawać katalog takich imion, ale byłyby to np. imiona pogańskich bóstw lub imiona będące raczej niepoważną finezją rodziców — tłumaczy ks. Mariusz Bakalarz.