Mniej pracy i więcej urlopu na każde dziecko. Tak będą walczyć o dzietność

W Polsce od kilku lat obserwujemy trend spadkowy w dzietności. Młodzi ludzie coraz rzadziej zakładają rodziny i decydują się na potomstwo.

Przyczyn jest wiele, ale pokolenie obecnych 20- i 30-latków wskazuje przede wszystkim brak stabilizacji zawodowej, niewystarczające środki do życia oraz brak wsparcia dla rodziców małych dzieci ze strony państwa. Problemów o charakterze ekonomiczno-gospodarczym jest jednak znacznie więcej.

Do Sejmu została złożona petycja autorstwa Jakuba Paducha i Zuzanny Słoczyńskiej-Paduch, zawierająca propozycje zmian w systemie, które mogłyby realnie poprawić sytuację w naszym kraju. Chodzi przede wszystkim o zwiększenie wsparcia dla pracujących kobiet w ciąży oraz rodziców małych dzieci.

"Dzietność w Polsce spadła do rekordowego poziomu. Według Głównego Urzędu Statystycznego, w 2024 roku wskaźnik dzietności wyniósł zaledwie 1,099, co oznacza, że przeciętna kobieta w wieku rozrodczym (15–49 lat) urodziła średnio nieco ponad jedno dziecko. To najniższy wynik w historii III RP i jeden z najgorszych w Unii Europejskiej. Tymczasem dla zapewnienia zastępowalności pokoleń niezbędny jest wskaźnik na poziomie 2,1 (bez migracji)" – czytamy w petycji dostępnej na stronie rządowej.

Autorzy dokumentu zauważają, że niska dzietność wynika z niepewnych warunków mieszkaniowych młodych dorosłych, ale również z braku odpowiedniej opieki prenatalnej oraz przepisów Kodeksu pracy dotyczących kobiet w ciąży. Problemy dotyczą także obaw kobiet o zatrudnienie i życie zawodowe po ciąży i porodzie.

W petycji zawarto apel o wprowadzenie w Kodeksie pracy zmian, które wspierałyby i ułatwiały ciężarnym oraz rodzicom łączenie pracy zawodowej z opieką nad małymi dziećmi. Propozycje autorów petycji obejmują m.in.:

"Czas pracy rodziców dzieci do ukończenia 13. roku życia nie może przekraczać 7 godzin na dobę i przeciętnie 35 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy, z zastrzeżeniem art. 135–138, 143 i 144" – napisano w dokumencie.

Oznacza to, że w tygodniowym wymiarze etatowym rodzice pracowaliby po 7 godzin dziennie (od poniedziałku do piątku) zamiast 8. Zmiana nie obejmowałaby systemu pracy weekendowej, skróconego tygodnia pracy, pracy w ruchu ciągłym ani systemu równoważnego czasu pracy.

Autorzy petycji zaznaczają, że za dodatkowe dni urlopowe nie ponosiłby kosztów pracodawca, lecz Fundusz Ubezpieczeń Społecznych:

"Każdemu z rodziców lub opiekunów dziecka do ukończenia przez nie 13. roku życia przysługują dodatkowe 3 dni urlopu wypoczynkowego na każde dziecko, jednak nie więcej niż 9 dni w roku".

Paragraf 1b stanowi: 'Koszty urlopu, o którym mowa w par. 1a, rekompensuje się pracodawcy na jego wniosek z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Minister właściwy do spraw pracy określi, w drodze rozporządzenia, wysokość rekompensaty oraz szczegółową treść wniosku i procedurę jego rozpatrywania'".

Takie rozwiązanie mogłoby ułatwić rodzicom łączenie pracy z życiem prywatnym. Decyzję o pełnym finansowaniu urlopu przez FUS miałoby podjąć Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

Dla ciężarnych i rodziców dzieci do 13. roku życia wprowadzono by także nowe przepisy:

Petycja trafiła do Sejmu 23 lipca 2025 roku, a 5 sierpnia została skierowana do rozpatrzenia w sejmowej Komisji do Spraw Petycji. 23 października termin jej rozpatrzenia został wydłużony, a data posiedzenia Komisji, która zdecyduje o zasadności petycji i zawartych w niej wniosków, nie została jeszcze ustalona.

Źródło: infor.pl, sejm.gov.pl