"Chcą zrobić z przedszkola uniwersytet". Nauczycielka komentuje zmianę podstawy programowej

Zespół ekspertów pod wodzą Instytutu Badań Edukacyjnych przygotowuje właśnie nowe podstawy programowe do nauczania większości przedmiotów w szkole podstawowej. Zmienić ma się również podstawa w przedszkolach.

Reforma wejdzie w życie we wrześniu 2026 i wtedy nauczyciele w placówkach będą pracowali z dziećmi w bardziej nowoczesnym systemie, który ma być dostosowany do realiów, ale też poziomów rozwoju dzieci i młodzieży na każdym etapie edukacji tak, żeby dzieciom łatwiej się przychodziło na kolejne etapy edukacji.

Instytut Badań Edukacyjnych, przygotowując projekt reformy, zaprosił do współpracy ekspertów z różnych dziedzin – w zależności od opracowywanego programu. Podobnie było w przypadku programu dla przedszkoli – w zespole specjalistów byli nauczyciele przedszkolni i wczesnoszkolni, którzy podzielili się swoim doświadczeniem wielu lat pracy z dziećmi.

O tym, jak wyglądała ta praca i czego mogą się spodziewać w placówkach w przyszłym roku rodzice przedszkolaków, opowiedziała na swoim facebookowym profilu Anna Krzyżanowska, nauczycielka wychowania przedszkolnego.

"Wychowanie przedszkolne to podstawa. Podstawa wspierająca rozwój wszelkich kompetencji dziecka i jego przyszłej edukacji. [...] Tak, gdy zadzwonił telefon z IBE zapraszający mnie do zespołu, wiedziałam, że cokolwiek wypracujemy – będzie gorąco. I jest.

Nie złoszczę się na to i nie odcinam. Jestem zadowolona z efektów tej zespołowej pracy, choć nie ze wszystkimi sformułowaniami i efektami kształcenia zgadzam się w 100 proc. Wiem, jakiego kompromisu szukaliśmy. I jakiej wszyscy chcemy edukacji przedszkolnej. [...] otwarta na aktywność własną dziecka, poszanowanie ścieżki jego indywidualnego rozwoju, podkreślająca wartość zabawy i codziennego przebywania w otoczeniu natury.

Z nauczyciela czyni osobę towarzyszącą dziecku i organizującą mu przestrzeń rozwoju, ściągając z nauczyciela presję bycia nieustannym animatorem dziecięcego czasu (w myśl idei 'precz z nudą') oraz presję pracy nad kompetencjami akademickimi ('najlepiej' na pakietach wydawniczych). W mojej ocenie, mamy tu nauczyciela z przestrzenią na autonomię, nawet w tych trudnych polskich edukacyjnych warunkach" – pisze na swoim profilu Krzyżanowska.

W dalszej części wpisu mówi o tym, że użytkownicy mediów społecznościowych oburzają się o to, jak ma wyglądać edukacja przedszkolaków. "W interpretacji – twórcy podstawy chcą usadzić dzieci przy stolikach i urządzić im uniwersytet. Patałachy. Nie znają się. Wstyyyd!

Wypowiadają się na ten temat (przeróżnie) osoby z prawdziwie wartościowym dorobkiem zawodowym i ci, którzy tylko go wokół siebie kreują, szukając zasięgów i internetowych klikaczy.

Przepraszam, ale uśmiecham się na to wszystko. [...] Czy widzicie analogię do sposobu 'dyskusji' (muszę chrząknąć znacząco) nad edukacją zdrowotną? Tam też, spośród całego repertuaru spraw ważnych i znaczących dla rozwoju dzieci i młodzieży, wyciąga się i niewłaściwie interpretuje jedno zagadnienie. Nie dostrzegając wartości całości. Skreślając wszystko.

Powszechnie krytykujemy dokładnie to wybiórcze podejście. Ale w przypadku podstawy dla wychowania przedszkolnego to w porządku? [...] W końcu rozmawiamy o przedszkolu. O tym, co w nim ważne. I o tym, co najcenniejsze w dzieciństwie. Z tego jestem zadowolona najbardziej. Trzeba rozmawiać, bo coś musi się zmienić! Najchętniej nawet nazwę bym zmieniła, bo ten etap ma być dla dzieciństwa, a nie przed-szkołą!" – podkreśla pedagożka.

I tak jak Krzyżanowska zauważa: dobrze, że wreszcie rozmawia się o tym, jak wspierać w rozwoju i uczyć najmłodszych. Ogromnym plusem jest też to, że w nowej podstawie stawia na większą autonomię nauczyciela. Ma on być przewodnikiem i towarzyszem dzieci.

To ogromna zmiana – bo oznacza, że nauczyciel może tworzyć przestrzeń dopasowaną do dzieci w swojej grupie. Jedno dziecko szybciej zainteresuje się literami, inne woli spędzać czas na rysowaniu czy eksperymentach przyrodniczych – i to jest w porządku. Co do samej podstawy, jak słusznie zauważa pedagożka: nikt nie chce, żeby teraz dzieci siadły w ławkach i już w wieku 4-5 lat ślęczały nad książkami i uczyły się pisania i czytania.

Chodzi o to, b y tworzyć im warunki, w których ich rozwój i edukacja będą szły łatwiej i przyjemniej, bo nie trzeba się będzie "boksować" z jakimiś niezrozumiałymi przepisami. To rodzice i nauczyciele powinni wspólnie dbać o to, by przedszkole było miejscem, w którym dzieciństwo nadal trwa – bez pośpiechu, bez wyścigu, za to z ogromną dawką zabawy, ruchu i doświadczeń.