Korzystania z nocnika dziecko musi się nauczyć – tak jak uczy się stawiać pierwsze kroki czy samodzielnie jeść. To, jak szybko nauczysz dziecko sikać na nocnik, zależy przede wszystkim od gotowości malucha. Pamiętaj: nigdy go nie pospieszaj. Trening czystości zacznij tylko wtedy, gdy masz pewność, że dziecko jest na to gotowe.
Nauka korzystania z nocnika to wyzwanie nie tylko dla dziecka, ale też dla rodzica – to on musi przeprowadzić malucha przez ten nie zawsze łatwy, choć z pewnością ekscytujący proces. W końcu to kolejny ważny etap rozwoju malca!
Podczas pożegnania z pieluchą zdarzają się jednak błędy. Jednym z nich jest wybranie nieodpowiedniej metody odpieluchowania, np. takiej, która okaże się dla dziecka zbyt stresująca lub która zakłada karanie za wpadki. Nigdy tego nie rób!
Bywa również, że rodzic ulega presji i zbyt szybko zaczyna trening czystości – np. tuż przed tym, jak malec ma pójść do przedszkola. Wynika to z tego, że niektóre placówki wymagają, by dziecko umiało korzystać z nocnika lub toalety. Nie ma jednak żadnego przepisu, który zobowiązywałby rodziców do odpieluchowania malucha przed posłaniem go do przedszkola, a presja może tylko niepotrzebnie go zestresować.
Nie istnieją wytyczne jasno określające przedział wiekowy, w jakim należy rozpocząć naukę korzystania z nocnika. Zatem najlepszy moment na pożegnanie z pieluszką to ten, w którym dziecko jest już na to gotowe i opanowało kilka innych umiejętności: pewnie stoi, samodzielnie siada i wstaje, umie zdjąć i założyć bieliznę, rozumie kierowane do niego komunikaty. To oznacza, że odpieluchowania niemowlaka jest niebezpieczne i nieodpowiedzialne.
Zwykle dzieci osiągają powyższe umiejętności między 18. miesiącem a 2. rokiem życia, jednak zdaniem lekarzy i fijoterpauetów to zdecydowanie za wcześnie na trening czystpści. Choć to gotowość dziecka jest czynnikiem decydującym, u takich maluszków układ nerwowy nie jest dostatecznie rozwinięty, by kontrolować zwieracze, co może prowadzić do nadmiernego napięcia w dnie miednicy.
Zwykle zaleca się rozpoczęcie treningu czystości wiosną lub latem – z praktycznych względów. Podczas ciepłych miesięcy dziecko ma na sobie mniej ubranek niż jesienią czy zimą, więc dostęp do nocnika jest dla niego po prostu łatwiejszy. Nie jest to jednak sztywna reguła. Jeśli jesienią lub zimą zauważysz, że twoje dziecko jest gotowe, by korzystać z nocnika, nic nie stoi na przeszkodzie, by zacząć trening czystości. Plusem zimowego odpieluchowania jest to, że łatwiej przekonać malca do pozostania w domu – nie czeka na niego tyle atrakcji.
Sygnały, że dziecko jest gotowe, by korzystać z nocnika, to:
Zbyt wczesne rozpoczęcie nauki korzystania z nocnika, zanim wystąpią powyższe sygnały, może mieć negatywne skutki – zarówno fizyczne, jak i emocjonalne. Nie zastanawiaj się więc, jak szybko nauczyć dziecko sikania na nocnik. Ryzykujesz wtedy, że maluchowi częściej będą zdarzać się wpadki, a potrzeby fizjologiczne zaczną kojarzyć mu się ze stresem czy wstydem.
Zbyt późne odpieluchowanie również może mieć negatywne skutki. Badanie przeprowadzone przez Katedrę Urologii Uniwersytetu Wake Forest wykazało, że nocnikowanie przed ukończeniem 24 miesięcy i później niż po ukończeniu 36 miesięcy może się wiązać z zaburzeniami oddawania moczu w przyszłości. U dzieci, które zbyt późno rozpoczęły trening czystości, mogą występować również zaparcia.
Jeśli masz pewność, że dziecko jest gotowe – czas na naukę! Poniżej znajdziesz 3 popularne sposoby na odpieluchowanie z opisem, zaletami i wadami tych metod. Pamiętaj, że odnoszą się one do treningu czystości w dzień. Dopiero gdy dziecko opanuje tę umiejętność, rozpocznij nocne odpieluchowanie.
Ta metoda, której twórcą jest amerykański pediatra Thomas Berry Brazelton, uchodzi za jedną z najskuteczniejszych. Zgodnie z jej założeniami odpieluchowanie powinno być powolnym procesem, w którym rodzic podąża za sygnałami dziecka i nie zmusza go do korzystania z nocnika czy toalety. Ten sposób najbardziej przypomina metodę odpieluchowania Montessori, w której prostymi komunikatami zachęca się malca do załatwiania się na nocniku.
Na czym polega: Gdy dziecko wykazuje oznaki gotowości do nauki sikania i robienia kupy na nocnik, zacznij naukę na własnym przykładzie, pokazując maluchowi, jak korzystasz z toalety. Nie musisz rezygnować z pieluch czy specjalnych pieluchomajtek do treningu czystości!
Rozmawiaj z dzieckiem o jego potrzebach i poproś, by mówiło ci, jeśli będzie musiało siku czy kupę. Gdy maluch zasygnalizuje potrzebę, posadź go na nocniku lub nakładce toaletowej.
Możesz rozmawiać z dzieckiem o jego potrzebach fizjologicznych i nawykach toaletowych, ale w żaden sposób go nie nakłaniaj do korzystania z nocnika, jeśli nie poinformuje cię o potrzebie.
Zalety: Odpieluchowanie nie jest traktowane jak misja do wypełnienia. To najbardziej uniwersalna metoda, dzięki której nie skupiasz się wyłącznie na potrzebach fizjologicznych, a reagujesz na potrzeby dziecka. Tempo nauki zależy od dziecka, więc ryzyko częstych wpadek czy regresu jest mniejsze.
Wady: Musisz uzbroić się w cierpliwość, gdyż ta metoda nie jest szybkim sposobem na naukę odpieluchowania. Wiąże się to również z kosztami pieluch czy pieluchomajtek przez dłuższy czas.
Ten sposób zakłada wygospodarowanie 3 dni – np. długiego weekendu – podczas których dziecko zapomni o pieluszce. Korzenie 3-dniowego odpieluchowania sięgają książki "Toilet Training in Less Than a Day" autorstwa psychologów Nathana Azrina i Richarda Foxxa z 1974 roku. Współcześnie istnieje wiele wariacji tego sposobu na pożegnanie z pieluchą. Nauka korzystania z nocnika w 3 dni jest bardzo popularna w mediach społecznościowych, gdzie rodzice dzielą się swoimi radami z innymi.
Na czym polega: Pierwszego dnia treningu pozbądź się wszystkich pieluch. Ubierz dziecko w koszulkę i majtki lub, jeśli jest ciepło, tylko majtki. Pokaż maluchowi, jak korzystasz z toalety, opowiedz o tym, co robisz.
Powiedz dziecku, by zawołało cię za każdym razem, kiedy będzie musiało zrobić siku lub kupę. Przez cały czas bądź w pobliżu! Gdy tylko maluch powie lub pokaże, że odczuwa potrzebę, zaprowadź go do nocnika lub posadź go na specjalnej nakładce na sedes.
Gdy dziecku przydarzy się wypadek i zacznie siusiać, zanim ci o tym powie, weź je na ręce i jak najszybciej posadź na nocniku, by na nim dokończyło. Dzięki temu lepiej zrozumie związek między potrzebami fizjologicznymi a korzystaniem z nocnika (lub toalety).
Zwolennicy tej metody twierdzą, że 3 dni treningu, w których rodzic jest całkowicie skoncentrowany na dziecku i jego potrzebach, pozwoli pozbyć się pieluchy.
Zalety: Ta metoda sprawdzi się, jeśli z jakiegoś powodu musisz szybko odpieluchować dziecko.
Wady: Całe 3 dni musisz poświęcić wyłącznie dziecku i jego potrzebom fizjologicznym. Nie możesz rozpraszać się scrollowaniem telefonu czy zakupami. Przygotuj się na wiele wpadek i dużo sprzątania. Szybkie odpieluchowanie może wiązać się z regresem i wywoływać u dziecka niepotrzebny stres.
To jedna z popularniejszych metod odpieluchowania, która opiera się na sadzaniu dziecka na nocnik w wyznaczonym czasie, np. co 2 godziny, i czekaniu, aż zrobi siku lub kupę. Ten sposób zakłada, że dziecko załatwia się zawsze wtedy, kiedy odczuwa potrzebę, nawet poza ustalonym schematem, jednak to właśnie ten schemat ma przyzwyczaić dziecko do nocnika.
Na czym polega: Jeśli dziecko wykazuje oznaki gotowości korzystania z nocnika, świadomie rozpoczynasz naukę. Rano, po przebudzeniu, posadź dziecko na nocniku lub nakładce sedesowej i czekaj, aż się załatwi. Następnie zajmijcie się codziennymi aktywnościami, by po wyznaczonym czasie (np. 2 czy 3 godzinach) znów posadzić dziecko na nociku.
Możesz ustalić własne zasady, np. sadzać dziecko na nocniku zawsze przed posiłku i po nim, przed drzemką i po obudzeniu, między zabawą a posiłkiem itd. Ważne jednak, byś nigdy nie ignorowała naturalnych potrzeb dziecka. Tego typu trening czystości nie ma być musztrą, w której uczysz dziecko, że może zrobić siusiu tylko na twój znak!
Zalety: Nie musisz wywracać życia rodzinnego do góry nogami, by rozpocząć trening czystości.
Wady: Dziecko może mieć trudności z rozpoznawaniem sygnałów własnego ciała. Więcej czasu zajmie mu zrozumienie związku między odczuwaniem parcia na pęcherz albo potrzebą zrobienia kupy z wizytą w toalecie.
Jeśli dziecko umie już sikać i robić kupę na nocnik w ciągu dnia, a o poranku jego pieluszka jest sucha lub lekko wilgotna, możesz przystąpić do nocnego odpieluchowania.
Potraktuj popołudniową drzemkę jako próbę generalną. Przed ułożeniem malucha do łóżka poproś, aby skorzystało z nocnika. Upewnij się, że na pewno zrobił siusiu lub kupę. Nie zakładaj już pieluszki i ułóż go do drzemki jak zwykle. Po przebudzeniu po raz kolejny poproś, by załatwił się do nocnika.
Jeśli po kilku dniach dziecko budzi się i pościel jest sucha, zastosuj ten sam sposób przed ułożeniem go do snu w nocy. Przygotuj się jednak na to, że wpadki będą się zdarzać.
Niezależnie od wybranej przez ciebie metody odpieluchowania – po rozważeniu plusów i minusów – jest kilka uniwersalnych zasad, dzięki którym nauka korzystania z nocnika będzie łatwiejsza.
Absolutna podstawa, bez której trening czystości nie ma szans zakończyć się sukcesem. Maluch musi być gotowy do pożegnania z pieluchą, inaczej cały proces będzie dla niego zbyt stresujący i często będą zdarzały mu się wpadki.
"Pucio chce siusiu, czyli pożegnanie pieluszki", "Kicia Kocia i Nunuś. Na nocniku", "Robię siku na nocniku" czy "Nocnik nad nocnikami" to tylko kilka tytułów książeczek, które oswoją dziecko z tematem pożegnania z pieluszką.
Zabierz malucha na zakupy i pozwól, by sam wybrał nocnik lub nakładkę na sedes. Dzięki temu odpieluchowanie będzie dla niego bardziej ekscytujące, poczuje się bardziej zaangażowany w cały proces.
Nie w rogu pokoju za kanapą albo tym ciasnym kącie, do którego sama nie możesz się czasem dostać. Umieszczenie nocnika w łazience pozwoli maluchowi kojarzyć sikanie i robienie kupy z toaletą, ale czasem wygodniejsze jest ustawienie go w salonie czy pokoju dziecka.
Pozwól, by dziecko towarzyszyło ci w czasie wizyty w toalecie – być może i tak to robiło? Pokaż, że załatwianie się jest zupełnie naturalne i wcale nie jest takie trudne!
O tym, że wypijanie odpowiedniej ilości płynów jest kluczowe dla prawidłowego funkcjonowania organizmu, nikogo nie trzeba przekonywać. Podczas treningu czystości jest jednak szczególnie ważne, by dziecko dużo piło. To ułatwi mu zrozumienie sygnałów własnego ciała, które będą częściej się pojawiać.
Wypadki będą się zdarzać. Maluch nie zawsze będzie w stanie zakomunikować, że musi siku lub kupę. W takiej sytuacji nie krzycz na niego i absolutnie nie karz, nie daj mu odczuć, że zrobił coś złego. Zamiast tego cierpliwie mu tłumacz, że nic się nie stało i przypomnij, by mówił ci lub pokazywał, kiedy poczuje potrzebę.
Bądź cierpliwa i nie oczekuj cudów. Być może twoje starsze dziecko lub syn koleżanki nauczyły się korzystać z nocnika w jeden dzień. Nie oznacza to, że tak będzie i w tym przypadku. Czasem nauka pożegnania z pieluchą trwa tygodniami, a nawet miesiącami. Przygotuj się na wpadki i nigdy nie zawstydzaj dziecka z ich powodu.
źródła: nhs.uk, stanfordchildrens.org, healthline.com, mayoclinic.com