Siła woli to zdolność, którą wykorzystujemy każdego dnia. Psychologowie często określają ją mianem mięśnia samokontroli. To dlatego, że można ją ćwiczyć i dowodzą tego liczne badania, a nawet dają skuteczne rozwiązania, w jaki sposób wzmacniać siłę woli. Poza tym, jak się okazuje, istnieje szereg korzyści zawodowych i emocjonalnych, którymi cieszą osoby z wysokim poziomem samokontroli.
Częstotliwość prokrastynacji, odkładania zadań na później i przerywania ich w połowie drogi istotnie ma związek z bardziej lub mniej wyćwiczoną siłą woli. Amerykański psycholog Walter Mischel badał odraczanie gratyfikacji, czyli zdolność do rezygnacji z natychmiastowych korzyści na rzecz tych większych, lecz odłożonych w czasie. Eksperyment wykonano na dzieciach i jest on znany pod nazwą Marshmallow Test.
Podczas próby przedszkolakom podano pianki. Mogli oni zdecydować, czy chcą zjeść natychmiast jedną, czy po odczekaniu dłuższej chwili skonsumować dwie. Część dzieci bez żadnych zaleceń była w stanie odroczyć nagrodę w czasie, by zjeść więcej słodyczy. By sobie z tym poradzić, odwracali oni swoją uwagę od kuszącego smaku i zapachu pianki. Te dzieci skupiały się na jej kształcie, czy tym, z czego jest zrobiona.
Potwierdzeniem skuteczności odwrócenia odwagi w celu skutecznego odraczania gratyfikacji jest jeszcze inny eksperyment również Waltera Mischela. Dzieci podzielono na 4 grupy i poddano rozproszeniu przez Pana Klauna. Jednak każdy zespół dostał inne zalecenie:
– Grupie 1 powiedziano, że pojawi się Pan Klaun i poinstruowano, w jaki sposób ma ignorować jego zachęty do zabawy. – Grupie 2 powiedziano, że gdy pojawi się Pan Klaun, ma skupić się na tablicy z symbolami i swojej pracy. – Grupie 3 powiedziano, że ma ignorować zachęty Pana Klauna i skupić się na pracy. – Grupie 4 nie powiedziano nic i nawet nie uprzedzono jej przed pojawieniem się Pana Klauna.
Gdy rozpraszacz w końcu się pojawił, okazało się, że najlepiej test przeszły dzieci z grupy 1 i 2, których uwagę odwrócono. Mniej skuteczna okazała się strategia z grupy 3, która wiązała się jedynie z koncentracją na nudnej pracy, a najgorsze wyniki uzyskał oczywiście zespół, w którym brakowało instrukcji.
To pokazuje, jak ważne jest skonstruowanie jasnego planu działania w kwestii osiągnięcia jakiegoś celu. Jeśli ma się świadomość, że są rzeczy, które rozbijają nam pracę i przyczyniają się do rezygnacji mimo poczynionych już postępów, to łatwiej będzie nam stawić im czoła, gdy mamy opracowaną strategię na takie okoliczności.
Dlaczego warto ćwiczyć siłę woli?
Siła woli to atrybut, który właśnie przez wspomniany plan działania i jego egzekwowanie można wzmacniać. Jak dowodzą kolejne analizy, nie tylko można to robić, ale również warto. Okazuje się, że osoby o bardziej rozwiniętej samokontroli mają lepsze osiągnięcia akademickie, czy relacje z innymi ludźmi. Także rzadziej popadają w nałogi i mogą się poszczycić większymi sukcesami w karierze zawodowej.
Wydaje się jednak, że osoby z mocną siłą woli mogą być jednak niezadowolone ze swojego życia pod kątem emocjonalnym, czy w kwestii rozczarowania swoimi zawyżonymi oczekiwaniami. Hipotezę tę jednak obalili naukowcy na Ruhr-Universität w Bochum. Zbadali tę zależność i dowiedli, że siła woli łączy się nie tylko z satysfakcją życia, ale także z częstszym przeżywaniem pozytywnych emocji i rzadszym negatywnych.
W toku badań wykazano również, że to osoby ze słabą wolą częściej rozważają w sobie negatywne emocje, doświadczając wielu wewnętrznych konfliktów. W związku z tym nie pozostaje nic innego jak ćwiczenie mięśnia samokontroli, wystawiając co jakiś czas swoją silną wolę na próbę.