"100 razy bardziej zakaźny niż siejący postrach wirus HIV". O tym zagrożeniu Polacy zapomnieli

− Byliśmy w ogonie Europy, jeśli chodzi o zapobieganie WZW B i liczbę zakażeń. Dzisiaj staliśmy się liderami, z czego możemy być dumni. Stało się to przede wszystkim dzięki szczepieniom. Oczywiście poprawa warunków sanitarnych też miała wpływ, ale nie decydujący, co widać po wskaźnikach zachorowalności na choroby, przed którymi nie można ochronić się szczepieniami, na przykład WZW C – komentuje dr n. med. Jan Gietka, hepatolog i specjalista chorób zakaźnych z Poradni Chorób Wątroby Hepatolodzy w Warszawie, reprezentujący fundację Gwiazda Nadziei.

Jak jednocześnie podkreśla, zarówno WZW B, jak i WZW A nadal są realnym zagrożeniem epidemiologicznym.

Liczba osób przewlekle zakażonych HBV w Polsce nie jest dokładnie określona. Jednak biorąc pod uwagę szacunki WHO, według których w krajach europejskich problem dotyczy 1,6 proc. 13 populacji, może to być nawet pół miliona osób. Tylko w 2018 r. wykryto ogółem 3195 zakażeń WZW B. Ciągle wiele osób nie jest zaszczepionych.

− Szczepieniami obowiązkowymi objęte zostały osoby urodzone po 1986 r. To oznacza, że tylko w grupie ludzi do 33. roku życia możemy mówić o odporności zbiorowej, natomiast wśród osób starszych wyszczepialność nadal jest bardzo niska i są one wyjątkowo narażone na zakażenie wirusem HBV – wyjaśnia Gietka.

− Niestety, większość osób nie jest zainteresowana dodatkowymi szczepieniami, a już szczególnie wtedy, gdy muszą za nie zapłacić. Ludzie unikają szczepień nawet przed wyjazdami do krajów, gdzie z powodu złej sytuacji sanitarno-epidemiologicznej ryzyko zakażenia się jest duże – ubolewa Barbara Pepke, prezes Fundacji Gwiazda Nadziei.

Coraz częściej jest przenoszony drogą kontaktów seksualnych, w tym heteroseksualnych, chociaż nadal częściej dochodzi do zakażenia drogą krwi, związaną z naruszeniem ciągłości tkanek, np. w trakcie zabiegów medycznych czy kosmetycznych (np. tatuaż).

O zakażenie wirusem zapalenia wątroby typu A, który szerzy się drogą fekalno-oralną, również nie jest trudno. – Nie zdajemy sobie sprawy, jak często wirusy WZW A są przenoszone przez osoby zakażone, które nie myją rąk. Wystarczy, że dotkniemy klamki, której wcześniej dotykał nosiciel wirusa, by się zakazić. Naprawdę nie trzeba ryzykownych zachowań, by doszło do nieszczęścia – przekonuje Barbara Pepke.

Dr Jan Gietka zwraca natomiast uwagę, że do zakażeń WZW A, z którymi mieliśmy do czynienia w ciągu ostatnich dwóch lat w Polsce, bardzo często dochodziło za pośrednictwem kontaktów seksualnych wśród osób młodych oraz w rodzinach osób zakażonych.

− Znam sytuację, kiedy u niezaszczepionego 35-latka, który zakaził się HBV w czasie kontaktu seksualnego, w ciągu dwóch lat, pomimo małej aktywności choroby, rozwinął się rak wątrobowokomórkowy w zupełnie zdrowej wątrobie – daje przykład ekspert.

− Chociaż według statystyk ryzyko zgonu z powodu WZW A jest skrajnie małe, to chorobowość i częstość przypadków, które wymagają hospitalizacji i kilkutygodniowego pobytu, jest duża. Zakażenie wirusem może oznaczać wykluczenie z pracy nawet na pół roku, a także jest związana z konsekwencjami wielomiesięcznego oszczędzającego trybu życia. Przykłady ciężkich powikłań widzę na co dzień w szpitalu i z całą pewnością mogę powiedzieć, że to nie zawsze jest łagodna choroba – podsumowuje lekarz.

− Lekarze rodzinni powinni proponować szczepienia przeciw WZW B wszystkim pacjentom 40-, 50-letnim, nawet jeśli nie mają planowanego zabiegu chirurgicznego. To osoby, które wkraczają na drogę częstszych kontaktów z służbą zdrowia, a to oznacza, że muszą się zmierzyć z większym ryzykiem zakażenia – uważa dr Gietka.

Szczepienia przeciw wirusowemu zapaleniu typu A zaleca się osobom, które nie chorowały na WZW A: dzieciom w wieku przedszkolnym i szkolnym, podróżującym do krajów o wysokiej zapadalności na WZW A (m.in. popularne wśród polskich turystów Bułgaria, Egipt, Turcja, Tunezja, Maroko), pacjentom z przewlekłymi chorobami wątroby, zwłaszcza zakażonym wirusem WZW typu B i C, wszystkim, którzy mają kontakt z chorymi na WZW A, osobom mającym wielu partnerów seksualnych.