szkarlatyna wysypka
Oprócz wysypki pojawia się wysoka gorączka, ból gardła i wymioty. fot. Alicia Williams/commons.wikimedia.org

WHO ostrzega, by nie bagatelizować objawów szkarlatyny. Ta nieco zapomina choroba zakaźna, w tym sezonie atakuje z niezwykle dużą siłą. Choć olbrzymi wzrost zachorowań na ten moment nie dotyczy Polski, to warto wiedzieć, jak obawia się płonica, gdyż łatwo ją pomylić z innymi chorobami. Nieleczona lub niedoleczona może prowadzić do niezwykle poważnych powikłań.

REKLAMA
  • Szkarlatyna (inaczej: płonica) to choroba wywoływana przez paciorkowce z grupy A, które są odpowiedzialne również za anginę.
  • Biały nalot lub malinowy język, wysypka, wysoka gorączka i wymioty to najbardziej charakterystyczne objawy szkarlatyny.
  • Nieleczona płonica może prowadzić do poważnych powikłań, dlatego niezwykle ważna jest wizyta u lekarza oraz podanie antybiotyku.

    • Szkarlatyna u dzieci: przyczyny

    Szkarlatyna, zwana inaczej płonicą, jest bakteryjną chorobą zakaźną. Przyczyną szkarlatyny są paciorkowce z grupy A, a właściwie wytwarzane przez te bakterie egzotoksyny A, B i C (tzw. toksyny erytrogenne). Zarazić się można drogą kropelkową, a także przez przedmioty lub pokarmy zakażone przez chorego.
    Na płonicę chorują głównie dzieci do 10. roku życia, które zaraziły się w szkole lub przedszkolu. Szkarlatyna u osób dorosłych występuje sporadycznie i może mieć ostrzejszy początek niż w przypadku dzieci. Na szkarlatynę można chorować kilka razy w życiu.
    Ponieważ paciorkowce z grupy A wywołują także anginę, warto wiedzieć, że szkarlatyna u dziecka (szczególnie u niemowląt) może się rozwinąć w wyniku kontaktu z kimś chorym właśnie na anginę.

    Szkarlatyna u dzieci i niemowląt: objawy

    Szkarlatyna wylęga się krótko – od 12 godzin do 4 dni i zwykle po 5 dniach objawy ustępują. Objawy szkarlatyny u dzieci to:
  • ból gardła oraz ból podczas przełykania;
  • wysoka gorączka (mogą się także pojawić się dreszcze i wypieki);
  • ból głowy;
  • biały nalot na języku (po 4-5 dniach znika i język staje się malinowy);
  • powiększone migdałki i węzły chłonne;
  • szybsze niż normalnie tętno;
  • ból brzucha, nudności i wymioty;
  • charakterystyczna wysypka.

    • Wysypka przy szkarlatynie: zdjęcia

    Zazwyczaj w drugiej dobie choroby pojawia się charakterystyczna wysypka. Pojawia się ona zazwyczaj na klatce piersiowej, plecach, szyi i pośladkach. Można również zauważyć, że zaognia się w "ciepłych miejscach" czyli na zgięciach łokci, pod pachami czy w pachwinach. U niektórych dzieci można dostrzec również ciemne przebarwienia na skórze, są to tak zwane linie (objawy) Pastii.
    logo
    Wysypka szkarlatyna
    fot. Alicia Williams/commons.wikimedia.org

    Wysypka obejmuje również twarz. Charakterystyczny dla szkarlatyny jest tzw. trójkąt Fiłatowa. Wysypka na buzi nie występuje wokół ust, tworząc biały trójkąt.
    logo
    fot. Alicia Williams/commons.wikimedia.org

    Po naciśnięciu miejsca, gdzie jest wysypka, skóra blednie. Po kilku dniach wysypka schodzi, a o około 2 tygodniach od wystąpienia pierwszych objawów skóra może zacząć się łuszczyć.

    Szkarlatyna: język

    Na początku choroby na języku chorego dziecka można zauważyć biały nalot. Po kilku dniach nalot ustępuje, a język przybiera intensywną malinową barwę. Wyraźnie widoczne są także powiększone brodawki smakowe. Podobny, żywy "płonący" kolor ma gardło - stąd nazwa płonica.

    Szkarlatyna: zdjęcie języka

    logo
    szkarlatyna wysypka
    fot. Martin Kronawitter/commons.wikimedia.org

    Szkarlatyna: leczenie

    Szkarlatyna jest często mylona z anginą i różyczką, dlatego nie wolno leczyć dziecka na własną rękę. W celu potwierdzenia diagnozy lekarz może zlecić wykonanie posiewu wymazu z gardła i migdałków lub "szybki" test na obecność antygenu PBHA, który świadczy o zakażeniu paciorkowcami.
    Jeśli to rzeczywiście to szkarlatyna, dziecku musi dostać antybiotyk. Najczęściej lekarze przypisują penicylinę. Pełna kuracja trwa 10-14 dni. Niezwykle ważne jest prawidłowe dawkowanie leku, a także przeprowadzenie kuracji antybiotykowej do końca (nawet jeśli objawy wcześniej ustąpiły). Warto również pamiętać, że chory zaraża jeszcze 24-48 godzin od momentu podania antybiotyku.
    Oprócz antybiotyku lekarz zaleci leki na zbicie gorączki, a także przyjmowanie preparatów łagodzących ból gardła. Należy także zadbać o odpowiednie nawodnienie chorego. Hospitalizacja jest konieczna jedynie w przypadku bardzo ciężkiego przebiegu choroby.

    Paciorkowiec z grupy A: wzrost zachorowań

    Choroba zazwyczaj ma łagodny przebieg, jednak w tym sezonie Światowa Organizacja Zdrowia odnotowała znaczny wzrost zachorowań oraz zachorowań z ciężkim przebiegiem tej choroby w Wielkiej Brytanii, Francji Irlandii, Holandii, Hiszpanii i Szwecji. Pojawiają się również informacje o śmierci dzieci poniżej 10. roku w tych krajach.
    W większości przypadków infekcje wymagające hospitalizacji wywołane są rzadką inwazyjną formą paciorkowca grupy A (iGAS). WHO informuje w swoim komunikacie, że wczesne leczenie "może uratować życie".

    Szczepionka przeciwko szkarlatynie

    Nie ma szczepionki chroniącej przed zachowaniem na szkarlatynę. Dzieci szczepi się na błonicę, której nie należy mylić z płonicą.

    Szarlatana powikłania

    Nieleczona lub niedoleczona szkarlatyna może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak:
  • kłębuszkowe zapalenie nerek,
  • zapalenie mięśnia sercowego,
  • zapalenie stawów,
  • zapalenie węzłów chłonnych,
  • zapalenie zatok przynosowych,
  • zapalenie ucha środkowego,
  • powiększenie wątroby,
  • powiększenie śledziony,
  • zapalenie opon mózgowych,
  • gorączka reumatyczna.
    • Jeśli po chorobie wystąpi ponownie gorączka i powiększenie węzłów chłonnych należy udać się ponownie do lekarza.