Dzieci reagują na innych od pierwszych chwil życia. Przechodzą jednak przez wiele etapów zanim ta reakcja będzie świadoma i adekwatna do okoliczności. Od pierwszych uśmiechów do pierwszych przyjaźni. Zobacz, w jakim wieku dziecko powinno nabyć pewnych umiejętności społecznych.
Od narodzin do 3 miesiąca życia – Maluszek nawiązuje kontakt wzrokowy, robi miny. Może też naśladować mimikę rodzica.
Od 3 do 6 miesiąca życia – Pojawia się uśmiech i śmiech. Lubi obecność innych osób. Wielką frajdę sprawia mu popularna zabawa z „a kuku!”. Powoli rozwija się w nim świadomość tego, że jest odrębną istotą.
Ważne: Jeżeli dziecko w tym wieku nie reaguje na innych, nie odwzajemnia uśmiechu i unika kontaktu wzrokowego, koniecznie skontaktuj się z lekarzem.
Od 6 do 9 miesiąca życia – Dziecko czuje się najlepiej przy rodzicach lub innych znajomych mu osobach. Pojawiają się pierwsze sygnały lęku separacyjnego. Okazuje również zainteresowanie innym, podobnym do niego dzieciom. Odpowiada na swoje imię.
Od 10 do 12 miesiąca życia – Obserwuje inne dzieci i otoczenie, przygląda się, jednocześnie rzadko wyrażając potrzebę i chęć wspólnej zabawy. Lęk związany z oddzieleniem od rodzica może się pogłębiać.
Małe dziecko
Od 13 do 18 miesiąca życia – Maluch zaczyna mówić, rozmawiać a to pomaga mu pogłębiać relacje z osobami w jego najbliższym otoczeniu. Reaguje na proste, jednowyrazowe komunikaty i prośby. Wciąż woli obserwować zabawę rówieśników niż w niej uczestniczyć. Lęk separacyjny osiąga szczytową intensywność.
Od 19 do 24 miesiąca życia – Powinien okazywać uczucia, przytulając się i całując najbliższych. Ta kwestia jest jednak szalenie indywidualna i niektóre dzieci po prostu będą okazywać uczucia bardziej ekspresyjnie od innych. Niechętnie nawiązuje relację z nieznajomymi dorosłymi. Pojawiają się pierwsze sygnały chęci wspólnej zabawy z rówieśnikami, jednak wciąż dużym problemem jest kwestia dzielenia się z nimi, czymkolwiek.
Przedszkolak
Od 2 do 3 roku życia – To w życiu dziecka czas, w którym mogą rozpocząć się pierwsze przyjaźnie. Maluch skłania się do kontaktu z wybranymi przez siebie rówieśnikami. Nierzadko wybiera również na najlepszego towarzysza zabaw wyimaginowanego kolegę. Wciąż nie jest chętny do dzielenia się z innymi, może być nawet agresywny, kiedy ktoś próbuje naruszyć jego przestrzeń. Powoli zaczyna reagować na emocje innych, wciąż jednak skupia się głownie na swojej osobie.
Ważne: Jeżeli agresja dziecka wykracza poza rozsądek i normę, skontaktuj się z lekarzem.
Od 3 do 4 roku życia – Staje się coraz bardziej pewne siebie i niezależne, wciąż jednak potrzebuje uwagi i wskazówek. Z jego ust pada wiele pytań, najczęściej będą to: „dlaczego” i „co to jest”? Naśladują innych, uczą się od nich tego, jak funkcjonować w relacjach międzyludzkich.
To czas, w którym bawi się z innymi, tworzy bardziej świadome relacje, staje się inicjatorem gier i zabaw. Biorą udział w grach zespołowych, uczą się samodzielnej współpracy bez wsparcia dorosłych.
5 rok życia – Potrafi okazywać empatię i rozwijać prawdziwe przyjaźnie. Dba o to, co myślą o nim inni. Potrafi się dzielić, jednak wciąż ma pewien problem ze stawianiem potrzeb innych ponad swoje własne.