Jak presja perfekcjonizmu i uprzedzenia językowe wpływają na dziewczynki?

Warszawa – Październik 30, 2024: Grupa LEGO® prezentuje wyniki nowego badania LEGO® Play Well 2024 dotyczącego trendów społecznych wpływających na pewność siebie dzieci w kontekście kreatywności. Badanie pokazuje, że presja doskonałości i codzienny język stanowią zagrożenie, szczególnie dla dziewczynek, które mogą być przez to ograniczane w realizacji swojego twórczego potencjału. Firma chce zwrócić uwagę na to, że poprzez proste zmiany w naszym języku możemy kształtować lepszą przyszłość dla dziewczynek.

Przebadano łącznie ponad 1 600 rodziców i dzieci w wieku 5-12 lat w Polsce. Wyniki wskazują na konieczność zmian społecznych, aby zapewnić dziewczynkom możliwość realizacji ich kreatywnych aspiracji i pozwolić im bawić się bez ograniczeń. Badanie wykazało, że już pięciolatki odczuwają, jak tłumiona jest ich pewność siebie w kontekście kreatywności.

W tak młodym wieku aż trzy czwarte (70%) dziewczynek czuje się pewnie w swojej kreatywności, jednak ten poziom spada, gdy dorastają, a dwie trzecie z nich często obawia się dzielić swoimi pomysłami. Potęguje to presja perfekcjonizmu i lęk przed popełnieniem błędu (84%). Rodzice potwierdzają ten trend – 69% z nich uważa, że dziewczynki są bardziej skłonne wstrzymywać się z rozwijaniem swoich pomysłów z powodu tych presji.

Presja perfekcjonizmu oraz przekonanie, że dorośli bardziej doceniają kreatywność chłopców, mogą wpływać na obniżenie pewności siebie dziewczynek. Już od najmłodszych lat dziewczynki słyszą komunikaty sugerujące, że powinny być "grzeczne" i "ładne", co może zniechęcać je do eksperymentowania, sprawdzania tego, co sprawia im przyjemność czy uczenia się na błędach.

Dzieci, niezależnie od płci powinny wiedzieć, że popełnianie błędów jest nieodłącznym elementem procesu twórczego i nauki. Kiedy dziecko czuje, że nie musi być doskonałe, zyskuje odwagę do próbowania nowych rzeczy, rozwijania swoich umiejętności i odkrywania własnych mocnych stron. Zamiast skupiać się na efektach, zachwycajmy się ponoszonym wysiłkiem i zaangażowaniem. Każda podejmowana próba, to krok w stronę budowania silnej, kreatywnej i pewnej siebie osoby – mówi Aleksandra Belta-Iwacz, psycholożka dzieci i rodziców.

Presja perfekcjonizmu i dlaczego język ma znaczenie

Ponad 3 na 5 dziewczynek zgłasza, że odczuwają presję ze strony przekazów społecznych dotyczących doskonałości. Choć jest to problem dotyczący wszystkich dzieci, zarówno rodzice, jak i same dzieci przyznają, że dziewczynki są narażone na większą presję, by być perfekcyjne1, i bardziej obawiają się popełniania błędów2.

Dobra wiadomość: zmieniając nasz język, możemy wpłynąć na przyszłość. Badanie pokazuje, że codzienna mowa odgrywa rolę w ograniczaniu swobodnego wyrażania kreatywności u dziewczynek. Niemal dwie trzecie dziewcząt w wieku 5-12 lat przyznaje, że słowa, które słyszą, sprawiają, że obawiają się popełniania błędów i czują, że nie powinny eksperymentować, lub wzmacniają ich potrzebę bycia perfekcyjnymi.

Wyniki badania wskazują również na znaczące uprzedzenia społeczne, które nieproporcjonalnie dotykają dziewczynek. Rodzice zauważają powszechny trend, w którym do oceny twórczości męskich i żeńskich twórców często używa się zróżnicowanych, płciowych określeń. Społeczeństwo jest około 10 razy bardziej skłonne przypisywać takie terminy jak "słodka", "ładna", "urocza" i "piękna" wyłącznie dziewczynkom. Z kolei określenia takie jak "odważny", "fajny", "genialny" i "innowacyjny" są dwukrotnie częściej przypisywane wyłącznie chłopcom.

Dane pokazują również, że ponad połowa3 dzieci uważa, iż dorośli bardziej słuchają kreatywnych pomysłów chłopców niż dziewczynek. 64% rodziców zgadza się, że społeczeństwo traktuje twórczość mężczyzn bardziej poważnie niż kobiet.

W raporcie LEGO Play Well 2024, w sekcji „Perfekcjonizm, kreatywna odwaga i DEI (Różnorodność, równość i inkluzywność)” Grupa LEGO bada zdolności twórcze dziewczynek oraz różnice w ich zachowaniu, gdy były kierowane określonym językiem. Rodzice również dostrzegają wpływ, jaki ma język na rozwój dzieci oraz odkrywają, jak ogromna siła tkwi w zabawie, która buduje kreatywną pewność siebie ich córek.

To ważne, abyśmy jako rodzice świadomie zmieniali sposób, w jaki rozmawiamy z dziećmi. Słowa takie jak "pomysłowa", "odważna" czy "kreatywna" powinny być kierowane do dziewczynek równie często, co do chłopców. Zmieniając język, możemy otworzyć przed dziewczynkami przestrzeń do wyrażania siebie, nieskrępowanej zabawy, a w konsekwencji rozwoju. Niech dziewczynki czują, że mogą próbować!

To, jak zwracamy się do dzieci, ma ogromne znaczenie dla ich pewności siebie i poczucia własnej wartości. Często nieświadomie wzmacniamy przekaz, że dziewczynki powinny być bardziej perfekcyjne niż chłopcy. Zmiana naszego podejścia i używanie bardziej inkluzywnego języka będzie wpływało na to, jak dziewczynki postrzegają swoje umiejętności. Dziewczynki mogą wszystko – musimy tylko stworzyć im warunki, aby to odkryły – dodaje Aleksandra Belta-Iwacz.

Według samych dziewcząt, osiem na dziesięć z nich twierdzi, że mniej bałyby się próbować nowych rzeczy, gdyby błędy były częściej traktowane jako okazje do nauki. 85% z nich czułoby się również pewniej, pokazując swoje prace i bardziej ceniłyby postęp niż perfekcję. Osiem na dziesięć dziewcząt wierzy, że ich pewność siebie wzrosłaby, gdyby dorośli skupiali się bardziej na procesie twórczym, a nie na ostatecznym rezultacie – 87% przyznaje, że dzięki temu mniej martwiłyby się o popełnianie błędów. Co więcej, dziewczęta przyznają, że motywują je komplementy związane z rozwojem, takie jak "kreatywna", "odważna" i "inspirująca".

Czas na zabawę: przed nami mnóstwo radości!

"Mentalność perfekcjonizmu sprawia, że trzymamy się utartych ścieżek, boimy się porażki i łatwo rezygnujemy. Natomiast mentalność nastawiona na rozwój zachęca nas do odwagi, akceptowania porażek i do ciągłego budowania i odbudowywania. Tworzy to zamiłowanie do nauki i odporność, które są kluczowe dla wielkich osiągnięć" — wyjaśnia dr Anika Petrella, badaczka i psychoterapeutka. Kiedy kręciliśmy film "Więcej niż perfekcja/Język zabawy", fascynujące było obserwowanie, jak nasze słowa wpływały na zdolność dziewcząt do swobodnej zabawy i eksperymentowania. Nauczenie dziewczynek, że eksperymentowanie jest ważniejsze niż perfekcja, jest kluczowe, aby mogły w pełni rozwijać swoją kreatywność, a czy jest na to lepszy sposób niż przez zabawę?

Ośmiu na dziesięciu rodziców uważa, że zabawa pomaga dziecku w wyrażaniu siebie, wzmacnia jego pewność siebie w eksperymentowaniu, buduje kreatywną pewność siebie i zapewnia bezpieczną przestrzeń do eksploracji bez strachu przed porażką. Ośmioro na dziesięcioro dzieci czuje, że podczas zabawy mogą być sobą – mniej martwią się popełnianiem błędów i oceną (85%), a także czują się pewniejsze, dzieląc się swoimi pomysłami i twórczymi pracami podczas zabawy (88%).

System LEGO® w zabawie jest wysoko ceniony przez dziewczęta jako sposób na eksperymentowanie (84%). Co istotne, 85% z nich twierdzi, że zabawa klockami LEGO pomaga im przezwyciężyć strach przed błędami, 89% czuje się pewniej w swoich umiejętnościach twórczych, a 86% uważa, że pomaga im to zrozumieć, iż postęp jest ważniejszy niż perfekcja. Rodzice podzielają te przekonania — ponad ośmiu na dziesięciu z nich dodaje, że zabawa zestawami LEGO uczy ich dziecko, że błędy są naturalną częścią procesu twórczego. Mimo to, choć rodzice postrzegają klocki LEGO jako dobry przykład inkluzywnej zabawki, 61% z nich nadal uważa, że zabawa zestawami LEGO jest bardziej odpowiednia dla chłopców niż dla dziewczynek.

"W coraz bardziej zdominowanym przez AI świecie to właśnie kreatywność będzie nas wyróżniać. Zabawa klockami LEGO, zarówno poprzez swobodne budowanie, jak i według instrukcji, pomaga rozwijać kluczowe umiejętności, które są równie ważne dla wszystkich dzieci w dzisiejszych czasach. Poprzez budowanie i odbudowywanie staje się fundamentem kreatywnej pewności siebie, odwagi i wiary w siebie. A to jest kluczowe, ponieważ gdy dziewczynki mają przestrzeń i swobodę do pełnego wyrażania siebie, są nie do zatrzymania. Są pomysłowymi wynalazczyniami, ciekawskimi naukowczyniami, odważnymi marzycielkami i śmiałymi odkrywczyniami – i właśnie to świętuje nasz ruch Play Unstoppable" — mówi Alero Akuya, wiceprezes Global Brand w Grupie LEGO.

Zasoby i inicjatywy na rzecz zmian

Grupa LEGO zobowiązuje się do inspirowania i rozwijania przyszłych budowniczych poprzez siłę zabawy. Wspólnie z partnerami i ekspertami branżowymi, firma zobowiązuje się do dalszego zwracania uwagi na ograniczające stereotypy społeczne i uprzedzenia, które hamują kreatywny potencjał, oraz do ich przełamywania. Obejmuje to poszerzanie inkluzywności i równości płci w swoich produktach i treściach, przy wsparciu trwającego partnerstwa z Geena Davies Institute on Gender in Media.

Aby pomóc rodzicom we wspieraniu kreatywnego rozwoju dzieci poprzez zabawne i praktyczne wskazówki, Grupa LEGO opracowała nowy przewodnik „10 kroków do budowania kreatywnej pewności siebie” we współpracy z ekspertem ds. rodzicielstwa z Harvardu i autorką Jennifer Wallace.

Nowy program, wynikający z długotrwałej współpracy Grupy LEGO, Fundacji LEGO i organizacji Save the Children, wprowadzi inicjatywy w wybranych krajach, mające na celu wspieranie systemowych zmian.

Świętujmy twórczą moc dziewczynek i pozwólmy im bawić się bez ograniczeń, eliminując presję perfekcjonizmu i uprzedzenia wynikające z języka nacechowanego płciowo.

1/ 73% rodziców uważa, że dziewczynki są poddawane większej presji niż chłopcy. Cztery na pięć dziewcząt (80%) odczuwają, że oczekuje się od nich większej perfekcji niż od chłopców.

2/ 64% dziewcząt i chłopców zgadza się, że dziewczynki bardziej martwią się popełnianiem błędów niż chłopcy.

3/ 55% dziewcząt i 57% chłopców również to potwierdza.

Więcej informacji znajdziesz na LEGO.com