Jak rozpoznać u dziecka zespół Aspergera? Poznaj cechy dziecka z zespołem Aspergera
Test na zespół Aspergera został stworzony przez Simona Baron-Cohena. Zawiera on 50 pytań, odpowiedzi na nie stanowią wskazanie do diagnostyki, nie mogą jednak jej zastąpić. Zespół Aspergera swoją nazwę zawdzięcza austriackiemu lekarzowi pediatrze i psychiatrze, Hansowi Aspergerowi, który zajął się opracowaniem zestawu cech w zachowaniu dziecka, składających się na objawy tego zaburzenia. Sam lekarz wykazywał w dzieciństwie wskazane przez siebie cechy, jako charakterystyczne dla zespołu Aspergera.
- Zespół Aspergera: objawy, test. Poznaj cechy dziecka z zespołem Aspergera.
- Jak diagnozować zespół Aspergera u dziecka? Test na zespół Aspergera nie zastąpi diagnozy u specjalisty, jednak może być pomocny przy rozpoznaniu zespołu Aspergera.
- Sprawdź, jakie są objawy zespołu Aspergera u dzieci i nastolatków.
Test na zespół Aspergera - skuteczność diagnozy
Stworzony w Centrum Badań nad Autyzmem w Cambridge pod nadzorem psychologa Simona Barona-Cohena test AQ, jest najbardziej znanym rozwiązaniem tego typu. Należy jednak pamiętać, że po pierwsze powstał z myślą o osobach dorosłych, a po drugie stanowi rodzaj badania przesiewowego. Nie może więc zastąpić spotkania ze specjalistą.Wysoki wynik w teście AQ jest wskazaniem do dalszej diagnostyki. Istnieją także testy na zespół Aspergera dla dzieci i młodzieży, ale podobnie, jak poniższy dla dorosłych, bez wiedzy psychologicznej i doświadczenia w pracy z osobami ze spektrum autyzmu nie są miarodajne.
Zespół Aspergera test
Zaburzenia tak złożonego i niejednoznacznego jak zespół Aspergera nie da się zdiagnozować samodzielnie wykonując test. Tym bardziej nie da się samodzielnie zdiagnozować dziecka. Jednak istnieje test na Aspergera, który może być w tym pomocny w podejmowaniu decyzji o wybraniu się do specjalisty.Test na zespół Aspergera ma formę listy pytań, które mogą pomóc w rozpoznaniu zaburzeń ze spektrum autyzmu. Test składa się z pytań zamkniętych, do wyboru są po 4 odpowiedzi. Pamiętaj, na podstawie wyników testu nie wolno stawiać diagnozy!
Test AQ Simona Baron-Cohena to 50 prostych pytań, które sformułowane są w sposób, który nie powstawia wątpliwości. Test na Aspergera dotyczy m.in. umiejętności społecznych, czy komunikacyjnych.
Test na zespół Aspergera
Im wyższy wynik, tym większe prawdopodobieństwo wystąpienia zaburzeń.
Odpowiedzi:
zgadzam się zdecydowanie;
zgadzam się;
nie zgadzam się;
zdecydowanie się nie zgadzam.
Pytania:
1. Wolę robić rzeczy w grupie, niż samemu
2. Wolę wykonywać czynności stale w ten sam sposób
3. Jeżeli próbuję sobie coś wyobrazić, nie sprawia mi problemu utworzenie sobie obrazu w myślach
4. Często bywam tak zaabsorbowany jednym tematem, że nie zauważam niczego więcej
5. Często słyszę ciche odgłosy, niesłyszalne przez innych
6. Często zapamiętuje strzępki informacji, np. numery rejestracyjne samochodów
7. Zdarza się często, że ludzie zwracają mi uwagę ,że to co właśnie powiedziałem jest niegrzeczne, choć ja mam wrażenie, że to było grzeczne
8. Gdy czytam jakąś książkę, potrafię sobie łatwo wyobrazić, jak wyglądają bohaterowie
9. Jestem zafascynowany datami
10. Nie mam kłopotów z rozumieniem wypowiedzi, nawet gdy równocześnie dyskutuje kilka osób
11. Spotkania towarzyskie nie stanowią dla mnie problemu
12. Zauważam szczegóły, które nie są widoczne dla innych
13. Wole pójść do biblioteki niż na imprezę/ przyjęcie
14. Nie mam problemów z wymyślaniem historyjek
15. Bardziej przywiązuję się do osób niż do przedmiotów
16. Kiedy zajmuję się jakimś problemem, denerwuję się, gdy musze przerwać to co robię i nie mogę kontynuować swoich działań
17. Lubię pogaduszki o niczym, np. w windzie
18. Jeżeli coś mówię, to często nie dopuszczam innych do głosu
19. Jestem zafascynowany numerami
20. Kiedy czytam książkę, mam kłopot z wyobrażeniem sobie postaci
21. Czytanie beletrystyki nie sprawia mi przyjemności
22. Mam kłopot z nawiązywaniem przyjaźni
23. Bardzo często zauważam, że rzeczy układają się według wzorów, szablonów
24. Wole pójść do teatru niż do muzeum
25. Nie przeszkadza mi to wcale, gdy mój rytm dnia jest w jakiś sposób zakłócony
26. Często łapię się na tym, że nie wiem, jak podtrzymać rozmowę
27. Nie mam problemów z tym, by „czytać miedzy wierszami”, gdy ktoś coś do mnie mówi
28. Bardziej koncentruje się na całości, niż na szczegółach
29. Mam problem z zapamiętywaniem numerów telefonów
30. Zazwyczaj nie zauważam drobnych zmian w położeniu lub wyglądzie osób
31. Zauważam, kiedy to co mówię zaczyna innych nudzić
32. Nie mam problemu z tym, by równocześnie wykonywać więcej niż jedno zadanie
33. Kiedy rozmawiam przez telefon, nie jestem pewien, czyja jest kolej (na powiedzenie czegoś)
34. Lubię robić wiele rzeczy równocześnie
35. Często jestem ostatnią osoba, która rozumie puentę żartu
36. Nie sprawia mi problemu odgadnięcie co jakaś osoba myśli lub czuje na podstawie jej wyrazu twarzy
37. Jeżeli z jakiegoś powodu musze przerwać to co robię, nie mam problemu z natychmiastowym powrotem do tego zajęcia
38. Potrafię rozmawiać o niczym
39. Ludzie zwracają mi uwagę, że rozmawiam ciągle na ten sam temat
40. Kiedy byłem dzieckiem lubiłem bawić się w przebieranie i udawanie, że jestem kimś innym
41. Lubię zbierać informacje na temat różnych kategorii przedmiotów ( gatunki ptaków, marki samochodów)
42. Mam kłopoty z wyobrażeniem sobie, jak by to było, gdybym był kimś innym
43. Lubię, gdy każda aktywność, w której mam brać udział jest starannie zaplanowana
44. Lubię spotkania towarzyskie
45. Rozpoznawanie ludzkich emocji jest dla mnie trudne
46. Jestem niespokojny/ nerwowy w nowych sytuacjach
47. Lubię poznawać nowych ludzi
48. Jestem dobrym dyplomatą
49. Zapamiętywanie dat urodzin jest dla mnie problemem
50. Bawienie się z dziećmi, gdy musze coś lub kogoś udawać, jest dla mnie łatwe
Zasady obliczania wyników:
„zgadzam się zdecydowanie", "zgadzam się” – po 1 punkcie za pytania 1, 3 ,4, 5, 6, 7, 9, 12, 13, 16, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 26,33, 35, 39,41,43,45,46.
„nie zgadzam się”, „zdecydowanie się nie zgadzam” – po 1 punkcie za pytania 3, 8, 10, 11, 14, 15, 17, 24, 25, 27, 28, 29, 30, 31, 32,34, 36, 37, 38, 40, 44, 47, 48, 49, 50.
Opracowane na podstawie” The Autism – Spectrum Quotient (AQ): Evidence from Asperger Syndrome/ High – Functioning Autism, Males and females, Scientists and Mathematicians”. S. Baron-Cohen, S.Wheelwright, R. Skinner, J Martin and E Clubley.
*Test pochodzi ze strony niegrzecznedzieci.org.pl
Co to jest zespół Aspergera
Zespół Aspergera to łagodna forma autyzmu dziecięcego. To zaburzenie rozwoju i funkcjonowania układu nerwowego, które nie powoduje zaburzeń w rozwoju umysłowym dziecka. To różni zespół Aspergera od autyzmu dziecięcego. Dzieci z zespołem Aspergera nie mają też kłopotów z rozwojem mowy, co jest objawem autyzmu dziecięcego.Zespół Aspergera nie wyklucza dzieci z rozwoju społecznego ani nie sprawia, że w dorosłości nie są one niesamodzielne. Osobom z zespołem Aspergera towarzyszy wycofanie oraz inne zachowania i cechy, które doprowadzają do problemów społecznych. Dlatego tak ważna jest edukacja i nauka tolerancji w społeczeństwie. Osoby z zespołem Aspergera potrzebują przede wszystkim społecznego zrozumienia i uszanowania. Dorosłych z Aspergerem często odbiera się jako samotników skupionych na realizacji swojej pasji.
U dzieci zespół Aspergera daje o sobie znać po trzecich urodzinach, jednak nie są to objawy tak wyraźne jak w przypadku autyzmu. Zespół Aspergera uznaje się za zaburzenie trudne do zdiagnozowania, ponieważ objawy wcale nie są charakterystyczne. Dzieci bawią się, rozwijają, nie odbiegają umiejętnościami od rówieśników.
W przypadku autyzmu jest nieco inaczej. Nierzadko przed ukończeniem pierwszego roku życia można rozpoznać u dziecka autyzm. Szacuje się, że 2 na 100 dzieci ma zaburzenia ze spektrum autyzmu. Jednak szeroki wachlarz objawów i natęrzenia sprawia, że część z nich nigdy nie zostaje zdiagnozowana.
Dzieci z zespołem Aspergera rozwijają się prawidłowo, mają jednak problemy społeczne – przede wszystkim z satysfakcjonującą komunikacją z otoczeniem. Zaburzenie to częściej diagnozowane jest u chłopców niż dziewczynek. Ponieważ cechy charakterystyczne dla płci, jak łatwość przystosowania niekiedy utrudniają rozpoznanie.
Co ciekawe, z zespołem Aspergera może wiązać się zespół sawanta, z angielskiego savant syndrome, to dysfunkcja mózgu, która łączy niskie IQ z ponadprzeciętnymi zdolnościami w określonej dziedzinie. U około połowy sawantów diagnozuje się zespół Aspergera.
Skąd się bierze zespół Aspergera
Przyczyny występowania zespołu Aspergera nie są do końca znane. Nie jest to zaburzenie dziedziczne, jednak istnieje możliwość dziedziczenia pewnych skłonności do zaburzeń ze spektrum autyzmu.Wśród możliwych przyczyn wystąpienia zaburzeń ze spektrum autyzmu, do których należy zespół Aspergera, wymienia się m.in. choroby przebyte w okresie życie płodowego, takie jak różyczka, czy toksoplazmoza oraz urazy okołoporodowe, poród wywoływany, ciąża przenoszona lub poród przedwczesny, poród pośladkowy, niska waga urodzeniowa.
Do czynników, które mogą się przyczynić do wystąpienia zaburzeń ze spektrum autyzmu należą również uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego, obciążenie organizmu metalami ciężkimi, wiek ojca dziecka (za granicę ryzyka uznaje się 40 rok życia ojca), silne reakcje poszczepienne, infekcje mózgu czy zaburzenia procesów biochemicznych i neurochemicznych w obrębie mózgu, w tym nieprawidłowości dotyczące przemian serotoniny.
Nieznana jest zatem jasna odpowiedź na pytanie, skąd się bierze zespół Aspergera, podobnie jak inne zaburzenia ze spektrum autyzmu. Wszystkie uznaje się za zburzenie wieloczynnikowe. W badaniach wykluczono jednak możliwość, jakoby autyzm czy inne zaburzenia ze spektrum wynikały ze stylu wychowania, traum fizycznych czy oziębłości matki wobec dziecka.
Zespół Aspergera – objawy
Zespół Aspergera diagnozowany jest między 3 a 8 rokiem życia, a proces ten nie jest łatwy. Objawy można łatwo zbagatelizować, przerzucając winę na charakter czy osobowość dziecka. Często dzieci z zespołem Aspergera we wczesnym dzieciństwie uznawane są za "niegrzeczne".
Objawy zespołu Aspergera dotyczą konkretnych zachowań dzieci. Wśród nich są utrudnione kontakty z otoczeniem, utrudnione nawiązywanie kontaktów itd. Dzieci z zespołem Aspegera miewają trudności w pracy w grupie ze względu na niechęć lub nieumiejętność porozumiewania się, mogą nie odczuwać empatii. To z kolei wiąże się też z trudnością budowania więzi emocjonalnych i budowania przyjaźni.
Zdarza się jednak, że dzieci z Aspergerem świetnie nawiązują relację z dorosłymi, ignorując przy tym rówieśników. Dzieje się tak zwłaszcza w przypadku tych z wysokim ilorazem inteligencji. To skutecznie może maskować trudności komunikacyjne, zwłaszcze, że dzieci te często porozumiewają się pięknym, wręcz poetyckim językiem.
Do cech dzieci z zespołem Aspergera zalicza się też skąpą komunikację niewerbalną, czyli ograniczone gesty, mimika, zachowywanie dystansu fizycznego oraz unikanie kontaktu wzrokowego, a także specyficzną melodykę głosu - monotonną, czasem, jak z automatu..
Choć dzieci z zespołem Aspergera nie mają trudności z nauką mówienia, jako starszaki wysławiają się w inny sposób niż rówieśnicy. Ich sposób wysławiania się jest „oficjalny”, jednoznaczny, dosadny, a jednocześnie dzieci te nie rozumieją metafor i symboliki w języku.
Kojarzy się to też ze sposobem zachowania dzieci z Aspergerem: czynności wykonywane są w sposób powtarzalny i rutynowy, zawsze według takiego samego schematu. Rytuały i rutyna daje dzieciom z zespołem Aspergera poczucie bezpieczeństwa. Jednak nie u wszystkich dzieci występują, podobnie ak stereotypie.
Do objawów zespołu Aspergera zalicza się także zburzenia integracji sensorycznej, silne zainteresowanie jedną dziedziną nauki przy jednoczesnym ignorowaniu innych dziedzin.
Warto pamiętać, że zespół Aspergera nie zawsze objawia się tak samo. Nie każde dziecko z zespołem Aspergera będzie wykazywało cały wachlarz objawów. Co więcej, nie u każdego dziecka dane objawy występują z takim samym nasileniem.
Wskazówką przy diagnozie może być fakt, że cechy, które rzeczywiście są objawami zespołu Aspergera będą się utrzymywać. Dziecko z nich nie „wyrośnie”. Jednak trafna i wczesna diagnoza oraz podjęcie terapii dają dzieciom z Aspergerem szanse na normalne funkcjonowanie i satysfakcjonującą jakość życia zarówno w dzieciństwie, jak i dorosłości.
Zespół Aspergera u nastolatków
Zaobserwowane objawy zespołu Aspergera w dzieciństwie utrzymują się w okresie dojrzewania i dorosłości. Nie zawsze będą to te same zachowania – małe dzieci w inny sposób mogą wyrażać niechęć do kontaktów z rówieśnikami, niż nastolatkowie. Jednak dorastające dzieci mają możliwość uczenia się tych umiejętności, których z natury im brakuje.
Choć komunikacja nadal może stanowić problem, nastolatkowie mogą znajdować rozwiązania i uczyć się nawiązywać kontakty oraz budować więzi w inny sposób niż maluchy. Nastolatki z zespołem Aspergera mogą nie rozumieć zachowania innych lub odczytywać je błędnie.
Cechami nastolatków z zespołem Aspergera mogą być nieśmiałość oraz brak pewności siebie, zwłaszcza w grupie. W okresie dorastania, gdy akceptacja grupy rówieśniczej staje się coraz ważniejsza, budowanie relacji może być dla nastolatka z zespołem Aspergera frustrujące.
Co ważne, nastolatki z zespołem Aspergera raczej się nie buntują, ponieważ lepiej czują się w rzeczywistości uporządkowanej, takiej, która funkcjonuje według jasno określonych zasad. Ne mają problemu z życiem według schematów, rzadko z nich wychodzą, co odróżnia ich od rówieśników.
Nastolatki z Aspergerem nie będą dążyć do łamania zasad i burzenia tego porządku. Na tym etapie życia nastolatki z Aspergerem często czują rozłam z grupą rówieśniczą. Cechami charakterystycznymi dla dzieci z Aspergerem są też ufność, "dziecięca naiwność”, co stoi w opozycji do dojrzałości, którą zdobywają rówieśnicy. Przez to dzieci z Aspergerem mogą mieć potrzebę izolowania się i mogą być obiektem przemocy rówieśniczej lub wykluczenia.
Nie jest to jednak reguła! Zdarza się, że dzieci z Aspergerem mają przyjaciół i dobrze odnajdują się w swoim środowisku, a poczucie bycia odmiennym nie zmienia niczego w ich postrzeganiu siebie czy świata. Dobrze prowadzony nastolatek potrafi swoją diagnozę wykorzystać jako atrybut wyjątkowości.
Ważnym narzędziem komunikacyjnym dla młodzieży z zespołem Aspergera jest internet. Dzięki dystansowi i klarowności przekazu nastolatkowie z Aspergerem ośmielają się i otwierają, na odległość nawiązują satysfakcjonujące relacje z osobami, które czują podobnie i które interesują się tym samym. Kreatywność, umiejętność drążenia tematu, zgłębiania go sprawia, że nastolatki z zespołem Aspergera potrafią zatracać się w pasji, a ich zainteresowania właśnie w tym okresie najbardziej rozkwitają.
Zespół Aspergera diagnoza
Znacznie łatwiejsze jest zdiagnozowanie pod kątem zespołu Aspergera dziecka niż osoby dorosłej. Dzieje się tak, ponieważ cechy i zachowania, które składają się na objawy zespołu Aspergera w późniejszych etapach dojrzewania i w dorosłości mogą być mylone z innymi zaburzeniami zdrowia psychicznego.
Nierzadko momentem, w którym dochodzi do zdiagnozowania zespołu Aspergera u dziecka jest początek edukacji szkolnej. Wówczas dzieci mają okazję zderzyć się z odmiennym od domowego środowiskiem. To drugie jest o wiele bardziej przyjazne i łatwe do przysposobienia, niż szkoła. W środowisku szkolnym ujawniają się trudności w rozumieniu sytuacji społecznych i reguł, a także z integracją z grupą.
Zdarza się, że dzieci z zespołem Aspergera są wcześniej diagnozowane w kierunku ADHD, zaburzeń językowych, ruchowych, nastroju i upośledzenia zdolności niewerbalnego uczenia się. W niektórych przypadkach zdiagnozowanego w dzieciństwie autyzmu lub autyzmu atypowego, po kilku latach diagnoza zostaje zmieniona na zespołu Aspergera.
W klasyfikacji używanej do diagnozowania chorób oraz zaburzeń DSM-V nie ma zespołu Aspergera jako osobnej jednostki. Zespół Aspergera traktowany jest jako część spektrum autyzmu. „Oznacza to, że według DSM-V specjaliści nie używają w diagnozie nazwy Zespół Aspergera, ale pojęcia spektrum autyzmu. Druga klasyfikacja ICD-10 wyodrębnia zaburzenia 'wewnątrz' spektrum w tym również Zespół Aspergera. ICD-10 jest klasyfikacją oficjalnie obowiązującą w Polsce. Klasyfikacja ICD-10 jest obecnie uaktualniania i wersja 11 jest w przygotowaniach” - czytamy na polskiautyzm.pl.