Nagrody to pułapka. 6 zasad, dzięki którym nauczysz dziecko obowiązkowości bez awantur
Jak nauczyć dziecko obowiązkowości? Jak zachęcić je, by chciało pomagać np. w domu, oczywiście na miarę swoich lat i możliwości? Żmudne czynności wymagają formy motywowania, jednak wiemy, że system kar i nagród to pułapka. Czy da się jej uniknąć i nauczyć dziecko, że obowiązki same się nie wykonają? Zapytaliśmy ekspertów, jak nauczyć dziecko obowiązkowości.
Jak zachęcić dziecko do obowiązków?
Psychologowie podkreślają jednak, że warto powierzać dzieciom obowiązki domowe, bo dzięki temu zdobywają życiowe umiejętności – uczą się w ten sposób odpowiedzialności, systematyczności, zarządzania czasem, zaangażowania i współpracy.
Jak więc zachęcić dziecko do obowiązkowości, ale tak, by nie wyznaczać ani kar, ani nagród? Jak w sposób naturalny zachęcić dziecko?
1. Postaw na zabawę. Wbrew pozorom chyba najłatwiej zachęcić do obowiązków domowych najmłodsze 3-5-letnie dzieci. Wystarczy odrobina kreatywności i zachęty, by z każdego zadania zrobić świetną zabawę.
Jeśli twoje dziecko lubi bawić się wodą, możesz prosić go za każdym razem o umycie warzyw i owoców, jeśli właśnie uczy się (lub nauczyło się odróżniać kolory) może pomóc ci segregować pranie.
2. Daj dziecku wybór. W przypadku starszych dzieci, jeśli chcesz je zaangażować w obowiązki domowe – daj mu wybór. Nawet dorośli niektóre obowiązki wykonują z większym lub mniejszym entuzjazmem, dlatego warto zapytać dziecko, które zadania sprawiłyby mu radość.
Może byłaby to opieka nad domowymi zwierzętami, czyli codzienne dawanie im jedzenia, picia, spacery, może dziecko lubi angażować się w kuchni i mogłoby pomagać w przygotowaniu posiłków (np. kroić produkty na obiad lub kolację), może lubi załadowywać lub opróżniać zmywarkę?
Na początek znajdźcie wspólnie 2-4 obowiązki, które mogłoby wykonywać dziecko. Nie za dużo, żeby się nie zniechęciło.
3. Zróbcie listę zadań. Łatwiej będzie zachęcić dziecko do wykonania określonych zadań, gdy będzie dokładnie wiedziało, co ma zrobić – powieście szczegółową listę obowiązków w widocznym miejscu, przy czym powinni się na niej znaleźć wszyscy członkowie rodziny.
Dziecko może odkładać wykonanie obowiązków domowych, bo nie do końca wie, co ma robić. Przedyskutujcie wszystko, by nie było żadnych wątpliwości.
4. Wyznaczcie czas na obowiązki. Ustalcie dokładny harmonogram, czyli np. gdy prosisz o odkurzanie mieszkania, umówcie się na konkretne dni i najlepiej konkretną godzinę. By je zachęcić, możecie zrobić zawody – czy ty szybciej posprzątasz np. w kuchni, czy twoje dziecko w swoim pokoju. Element zabawy zawsze jest mile widziany.
5. Ustalcie zasady. Wracasz do domu, a twoje dziecko zamiast wynieść śmieci czy nakarmić psa, gra na tablecie? Zastanów się, czy na pewno – jasno i dokładnie – ustaliliście zasady.
Podobnie jest z odrabianiem lekcji – jeśli ustalicie, że po zakończeniu lekcji, je obiad, a następnie poświęca godzinę na obowiązki szkolne, to trzymaj się tego. Możesz czasem pozwolić na "naturalne konsekwencje” - niech sam przekona się, czym skutkuje np. brak pracy domowej lub góra brudnych kubków czy talerzy w jego pokoju.
6. Chwal je, nie krytykuj. Nie chodzi o to, by dziękować dziecku za wszystko, co robi, ale od czasu do czasu słowa zachęty i pochwały mogą naprawdę zdziałać cuda. Nie krytykuj też dziecka, nawet jeśli swoje obowiązki wykonuje niezbyt dokładnie lub niezgodnie z twoimi oczekiwaniami.
Gdy dziecko zacznie obawiać się, że coś się nie uda, będzie odwlekać "w nieskończoność” to, co ma zrobić. Jak najczęściej, zwłaszcza starszym dzieciom uzmysławiaj, że wywiązywanie się ze swoich obowiązków świadczy o ich samodzielności i zaradności.
Może cię zainteresować także: Nie wychowuj lenia! Bierz kartkę i pisz - oto lista obowiązków domowych dopasowana do wieku dziecka