Koledzy są ważniejsi, a ty stajesz się wrogiem? 5 rad psychologa, jak utrzymać więź z nastolatkiem
Utrzymywanie silnej więzi z nastolatkiem jest dla większości rodziców ogromnym wyzwaniem. Jak z nim rozmawiać? Jak dać mu więcej swobody? Jak zachęcić go do spędzania wspólnego czasu?
1. Rozmowa, rozmowa i jeszcze raz rozmowa.
Zachętą do rozmowy z nastolatkiem jest wspólne spędzanie czasu w warunkach relaksu, któremu towarzyszą przyjemne czynności. Może to być wypad na pizzę, zakupy, oglądanie telewizji. W takiej atmosferze rozluźnienia łatwiej się nastolatkowi otworzyć i opowiedzieć o tym, co jest dla niego ważne.
Rada psychologa – Marty Giedyk, psycholożki z Centrum Medycznego Damiana.
– To, co będzie służyło wspólnej rozmowie, to autentycznie zaciekawienie tym, co się dzieje u nastolatka. Ważne jest słuchanie i otwarte pytania, typu: Jak się czujesz?”, "Co Ty o tym myślisz?”. Jeżeli wie, że rodzic ma czas tylko dla niego, daje mu to poczucie bezpieczeństwa i buduje między nimi bliską relację. Do rozmowy zachęca także pozostawienie wypowiedzi nastolatka bez oceny, rady lub komentowania.
2. Daj mu większą swobodę.
Oddawanie odpowiedzialności dorastającym młodym ludziom jest wyzwaniem dla ich opiekunów. W pierwszej kolejności warto określić obszar, w którym oddajemy więcej odpowiedzialności dziecku. Kluczowe jest to, czy zgadzamy się, biorąc pod uwagę naturalną niestałość zachowania nastolatka, na błędy i nieoczekiwane wybryki. Z bardzo dużym prawdopodobieństwem można stwierdzić, że nastolatek nie zawsze podoła ustalonym regułom. Dobrze być na to przygotowanym, a jednocześnie zdawać sobie sprawę z tego, że świadczy to o normalnym zachowaniu, a nie o krnąbrności czy nieposłuszeństwie.
Rada psychologa
– Jeżeli mamy już wspólne ustalenia dotyczące, np. powrotów do domu, spędzania weekendów, obowiązków domowych, to zachęcam, by być elastycznym i otwartym na szukanie kompromisów. Dzięki dyskusjom na temat zasad mamy szansę mówić dziecku o tym, co jest ważne dla nas, np. poczucie, że jest bezpieczne i mamy okazję usłyszeć, co jest ważne dla niego, np. potrzeba kontaktu z rówieśnikami.
3. Buduj zaufanie.
Dzieci w wieku dojrzewania potrzebują wyrozumiałości i dawania drugiej szansy. Spokojne wysłuchanie tego, co chciałoby zrobić i o co prosi, pomoże utrzymaniu kontaktu z nim i budowaniu zaufania.
Rada psychologa
– Musimy zdać sobie sprawę, że nastolatek zachowuje się najlepiej jak potrafi w danym momencie. Do tego za każdym zachowaniem dziecka stoją jego potrzeby. Jeżeli zachowuje się w sposób, który postrzegamy jako nieodpowiedzialny lub nieakceptowalny, to prawdopodobnie nie znamy potrzeby, jaka za tym zachowaniem stoi. Na przykład nastolatkowie dbają o swoją potrzebę akceptacji i przynależności do grupy często w sposób, który rodzice postrzegają jako nieracjonalny lub nawet ryzykowny (odpowiedni strój, tatuaże).
4. Wspólnie spędzany czas.
Musisz stworzyć klimat do spędzania wspólnego czasu razem z nastolatkiem. To atmosfera relaksu i rozluźnienia. Dzieci w tym wieku spędzają wiele czasu na obowiązkach szkolnych, spełnianiu oczekiwań w szkole, w domu i wśród rówieśników. Jeśli chcemy, żeby nastolatek chciał spędzać z nami czas, to wybierajmy aktywności, które lubi i są dla niego odprężające. Dla jednych będzie to sport, wyjścia do teatru, a dla innych wspólne granie na konsoli lub po prostu oglądanie wieczornego serialu.
Rada psychologa
– Czas wspólny będzie atrakcyjny, gdy nie będzie kolidował z innymi planami. Dla nastolatków ważne jest ich własne życie towarzyskie, czas spędzany w samotności i obowiązki szkolne. Warto ustalać z dzieckiem wspólne wyjścia i szukać wspólnych terminów. Są miesiące, kiedy wydaje się, że dziecko nie ma czasu na rozmowę. Nie zawsze jest to spowodowane niechęcią do rodziców, ale zmęczeniem. W takim okresie warto wracać do punktu pierwszego, czyli towarzyszenia dziecku w czasie relaksu i odpoczynku.
5. Kontroluj swoje emocje i zrozum emocje dziecka.
Nastolatek bardzo często nie wie, jakie sygnały z ciała wysyła, np. że mówi podniesionym głosem lub uśmiecha się ironicznie. Jego stan emocjonalny jest zmienny i nieświadomy, dlatego trudno jest mu go kontrolować.
Rada psychologa
– Żeby zadbać o emocje nastolatka, najlepiej zwrócić uwagę na własną regulację emocji. Dla każdego rodzica będzie to oznaczało inne strategie i zachowania. Dla jednych pomocne będzie dbanie o własny czas w samotności na ułożenie myśli w głowie, dla innych możliwość rozmowy ze znajomymi, którzy mają dzieci w podobnym wieku.
Warto również szukać własnych indywidualnych sposobów na to, co nam pomaga zachować dystans i spokój w sytuacji dużego napięcia emocjonalnego. Niektórym rodzicom pomaga picie zimnej wody podczas kłótni, inni wykonują w głowie różne obliczenia matematyczne. Dobrze jest mieć wypisanych kilka pomysłów, co można zrobić, kiedy czujemy, że tracimy cierpliwość.
Może cię zainteresować także: 10 nawyków rodzicielskich, które powinnaś w sobie rozwinąć zanim Twoje dziecko stanie się nastolatkiem