Czy Twoje dziecko jest rasistą? Zrób mu Doll Test
W latach trzydziestych XX wieku amerykański psycholog Kenneth Clark wraz z żoną przeprowadzili nietuzinkowy eksperyment z użyciem lalek. W czasach, gdy amerykańskie społeczeństwo nadal było przesiąknięte głębokim rasizmem, badanie wywołało głośne reakcje i stało się podstawą do zniesienia segregacji rasowej w amerykańskich szkołach.
Clark poprosił także małych badanych aby narysowały siebie. Co ciekawe zauważono, że wybierały one kredki o ton jaśniejsze od swojej karnacji. Przebadana grupa liczyła prawie 300 dzieci.Większość dzieci, bo aż 63 proc. bez wahania sięgało po pierwszą zabawkę. Uzasadniały to tym, że biała jest ładniejsza i sympatyczniejsza. Natomiast gdy pytano je o to, która jest „zła”, odpowiadały, że czarna ponieważ… jest czarna. Ostatnie pytanie dotyczyło tego, która z nich najbardziej przypomina ich samych. Reakcje zaskoczyły nawet badaczy, ponieważ dzieci odmawiały odpowiedzi, zaczynały płakać, a 44 proc. z nich wybierało lalkę białą.
Współczesne lalki Clarka
Wyniki eksperymentu pokazały jak bardzo jest zaniżone poczucie wartości u czarnoskórych dzieci. Wnioski z badania odbiły się szerokim echem wśród amerykanów i były podstawą do wielu procesów sądowych. Stały się impulsem do zniesienia segregacji rasowej w szkołach. W 1954 roku amerykański Sąd Najwyższy zdecydował, że jest ona niezgodna z Konstytucją.
Wyniki tego badania, choć dotyczyły małej grupy, jedynie 21 osób, dały podobne wnioski jak eksperyment Clarka sprzed 60 lat. Czarnoskóre dzieci nadal miały zaniżone poczucie własnej wartości i uważały biały za wyznacznik piękna.Eksperyment, w 2005 roku, powtórzyła amerykańska dziennikarka, która postanowiła sprawdzić, czy i jak zmieniła się samoocena czarnoskórej młodzieży i jak czarnoskóre nastolatki postrzegają siebie. Na podstawie przeprowadzonego badania nagrała krótki, 7 minutowy film „A girl like me”. Nastolatki mówiły o tym jak postrzegany jest przez ich otoczenie kanon piękna – jasna skóra, długie naturalne włosy. Wspominały także o kompleksach jakie to w nich powoduje i o obniżonej, w związku z tym, samoocenie.
Czarnoskóry prezydent
W 2009 roku po wyborze Baracka Obamy na prezydenta USA, stacja telewizyjna ABC przeprowadziła podobne badanie, w programie „Good Morning America”. Skupiono się w nim jednak głównie na pojęciu kanonu piękna. Krótki film zatytułowany „What Doll Tells Us About Race” pokazał jak zmieniło się myślenie czarnoskórych dzieci. Prawie połowa z nich wybierała czarne lalki, około 90 proc. nie czuło wstydu, gdy identyfikowały się z nimi i dużo częściej czarna zabawka opisywana była jako ta „dobra”.
Kolor skóry nie miał już tak dużego znaczenia, a dzieci przy wyborze skupiały się na innych cechach zabawki. Taki wynik zinterpretowano jako podwyższenie samooceny i zmniejszenie uprzedzeń rasowych. Jedną z ciekawszych teorii było to, że zdecydowanie częściej to dziewczynki niż chłopcy, odczuwały kompleksy i wybierały lalkę ładniejszą – w ich odczuciu białą.